Праз Люстэрка і што там убачыла Аліса

Раздзел VII Леў і Аднарог

Праз імгненне Аліса ўбачыла, што лес пачаў запаўняцца салдатамі: спачатку прабег адзін, потым два, тры, а потым дзесяць, а то і дваццаць адначасова. Урэшце рэшт яны пабеглі па лесе цэлымі батальёнамі. Дзяўчынцы, нават, прыйшлося схавацца за дрэва, каб яе не затапталі, і ўжо адтуль назіраць за тым, што робіцца.

Ніколі ў жыцці яна не бачыла салдат, якія б так блага трымаліся на нагах: яны увесь час куляліся, і як толькі падаў адзін, аб яго спатыкаліся яшчэ колькі. Таму ў лесе сям-там ладзілася куча мала, толькі замест малых, у ёй ўдзельнічалі дарослыя мужчыны.

А за імі следам з’явіліся вершнікі. Іх коні мелі чатыры нагі і былі больш устойлівыя за тых, хто рухаўся пехам, але ж і яны спатыкаліся ад часу і здавалася, што асноўным правілам для вершікаў было, адразу ж перакуліцца з каня на зямлю. З кожай хвілінаю становішча згоршвалася ўсё мацней, таму Аліса ўздыхнула з палёгкай, калі нарэшце выбралася з лесу. Тут яна ўбачыла Белага Караля, які сядзеў на зямлі і штосьці пісаў у сваім блакноце.

- Я адаслаў усіх да шчэнту!- захоплена ўсклікнуў ён, убачыўшы дзяўчынку.- Ты, напэўна сустрэла салдат, мая даражэнькая, калі выходзіла з лесу?

- Так,- адказала яна,- іх там напэўна колькі тысячаў!

- Чатыры тысячы дзвесці сем, калі быць дакладным,- прамовіў Кароль, паглядзеўшы ў свой блакнот.- Я не змог даслаць ўсіх вершнікаў, бо два павінны ўдзельнічаць у гульне. А таксама не дасылаў двух сваіх лістаношаў, паколькі абодва зараз у горадзе. Паглядзі, калі ласка, на дарогу і адкажы, ці ты бачыш там каго?

- Нікога,- адказала Аліса.

- А, каб мне гэткія вочы,- з тугою заўважыў Кароль.- Пабачыць Нікога! На гэткай адлегласці! Пры гэткім асвятленні, я з цяжкасцю бачу і тых, хто паблізу.

Увесь гэты час дзяўчынка стаяла і глядзела на дарогу, прытуліўшы далонь да ілбу.

- А вось зараз я кагосьці бачу!- усклікнула яна.- але ж ён набліжаецца даволі павольна... і неяк дзіўна! (Ён рухаўся скокамі і пры гэтам выкручваўся як той вугор, да таго ж раскінуўшы свае вялізныя рукі, нібы два вееры.)

- Не звяртай увагі!- сказаў Кароль.- Ён жа ж Англа-Саксонскі Лістанош... з усімі іхнымі закідонамі. Асабліва, калі ён зашчаслівы. Яго клічуць Зайча.

- Майго каханага клічуць на літару “З”,- не устрымалася Аліса,- Мне да спадобы, калі ён Зашчаслівы. Мне блага, калі ён Зафанабэрысты. Я частую яго... Зразамі і Зёлкамі. Яго клічуць Зайча, а жыве ён...

- Ён жыве За лесам,- дадаў Кароль, нібы так і трэба, хаця ён не прымаў ўдзелу ў гульне, напэўна ён стаміўся чакаць пакуль дзяўчынка прыпомніць назву якойсь мясцовасці на “З”.- А іншага майго лістаноша клічуць Капялюша. Я маю двух: адзін нясе лісты туды, а іншы адтуль.

- Прабачце,- сказала дзяўчынка.

- Навошта? Ты яшчэ нічога не зрабіла!- заўважыў Белы Кароль.

- Я толькі хацела сказаць, што не зразумела,- патлумачыла яна.- навошта адзін нясе лісты туды, а другі адтуль?

- А што тут не зразумелага,- шпарка адказаў Кароль.- Іх усё роўна два... дзеля адпраўкі лістоў і дзеля іх атрымання. Вось так вось: адзін нясе, другі прыносіць паштоўкі.

У той жа момант аб’явіўся лістанош. Ён настолькі запыхаўся, што не мог вымавіць аніслова, таму толькі шпарка махаў рукамі і крывіў морды перапалоханаму Каралю.

- Ты вельмі спадабаўся гэтай юнай асобе, таму што тваё імя пачынаецца з літары “З”,- сказаў валадар, звяртаючы ўвагу Лістаноша на Алісу, каб адцягнуць яе ад сябе, але выніку гэта не прынесла. Яго англасаксонскія закідоны рабіліся яшчэ больш дзівоснымі з кожным імгненнем, а вочы пашырыліся і дзіка бегалі з боку ў бок.

- Ты палохаеш мяне!- заявіў Кароль.- Мне з цябе моташна... Лепш дай мне зразаў!

Лістанош, вельмі пры гэтам здзівіўшы Алісу, адчыніў сваю паштовую торбу і выцягнуў з яе талерку са зразамі, якая яшчэ дымілася, і падаў яе свайму валадару, які ў імгнененне ўсё пад’еў.

- Дай яшчэ!- запатрабаваў той.

- Засталіся толькі зёлкі,- адказаў Лістанош, заглядваючы ў торбу.

- Ну тады давай зёлкі,- прамармытаў Белы Кароль слабым шэптам.

На вачах у Алісы да яго вярнуліся былыя сілы.

- Лепшы сродак дзеля вяртання сілаў, гэта менавіта зёлкі,- заўважыў Кароль дзяўчынцы, яшчэ працягваючы жаваць.

- Лічу, што ад пырскання на вас вадой,- не згадзілася з ім Аліса,- ці карыстання нюхацельнай соллю, было б больш карысці!

- Я і не казаў, што зёлкі самы карысны сродак,- адказаў той.- я казаў, што ён лепшы!

Тут ужо дзяўчынцы няма было чым запярэчыць.

- Ты бачыў каго, пакуль ішоў?- спытаўся Кароль, бяручы з рук Лістаноша яшчэ зёлак.

- Нікога!- адказаў той.

- Выдатна,- заўважыў валадар,- гэтая юная ледзі, таксама яго бачыла. Так. Атрымліваецца, што Ніхто рухаеца, хучшэй за цябе.

- Раблю ўсё, што магу,- пакрыўдзіўся Лістанош.- Упэўнены, што ён не так ўжо мяне і абыйшоў!

- Натуральна,- заўважыў Кароль,- у адваротным выпадку ён быў бы тут раней за цябе. Але я бачу, твае дыханне ўжо палепшылася і ты зможаш распавясці, што робіцца ў горадзе.

- Я лепш прашапачу,- адказаў Зайча, паднёс да вуснаў свае далоні, складзеныя на манер трубы, і нахіліўся да каралеўскага вуха. Як жа шкадавала ў гэты момант Аліса, бо ёй таксама хацелася пачуць апошнія навіны! Але замест шэпту, з вуснаў Лістаноша пачуўся дзікі крык.- Яны распачалі наноў!

- Ты лічыш гэта шэптам?- напалохана падскочыў Кароль.- Калі ты хаця б яшчэ раз так зробіш, я накажу запхнуць цябе ў кавалак масла! У маёй галаве ажно землятрус пачаўся!

- Напэўна, усё ж такі гэта быў не надта моцны землятрус,- падумала Аліса, а ўголас спытала.- А хто і што наноў распачаў?

- Зразумела ж, Леў і Аднарог,- адказаў валадар.

- Бойку за карону?

- Вядома,- прамовіў Кароль,- і ўвесь жарт у тым, што карона ж мая! Пабеглі паглядзім!- І яны шпарка панесліся па дарозе ў горад, а ў дзяўчынцынай галаве пад час бегу самі сабой загучалі словы старой песні:

“Леў за карону неяк меў змаганне з Аднарогам;

Леў біў яго, цягаў яго па гарадскіх дарогах.

Ім чорны хлеб, ім белы хлеб, ім слодычы давалі,

А потым пад барабанаў гром, прэч з гораду пагналі.”

- А той хто... пераможа... атрымае карону... так?- паспрабавала спытаць Аліса, бо з хуткага бегу яе голас скакаў.

- Зразумела ж не, мая любая,- адказаў Кароль,- Дурная ідэя!

- Калі ласка... злітуйцеся,- нарэшце уз’енчыла дзяўчынка,- ці ж не маглі б... мы спыніцца... на хвілінку... я ўжо не... магу дыхаць!

- І ты яшчэ кажаш аб літасці?- заўважыў валадар. - Ёй жа будзе балюча, да таго ж у мяне не хопіць сілы яе схапіць. Ці ведаеш, як хутка бегае Хвілінка? Бандэрцапа схапіць і тое прасцей!

Далей дзяўчынка ўжо не магла анічога сказаць, таму астатні шлях яны беглі моўчкі. Урэшце, яны ўбачылі вялізны натоўп, які стаяў колам, а ў сярэдзіне біліся Леў з Аднарогам. Яны паднялі настолькі вялікую сцяну пылу, што Аліса першы час не магла зразумець хто з іх хто. Але зблізу яна пазнала Аднарога па вялікім рогу на лбе.

Яны занялі месцы ля Капялюшы, другога Каралеўскага Лістаноша, які назіраў за змаганнем, трымаючы кубак гарбаты ў адной руце і бутэрброд у другой.

- Ён толькі што выйшаў з-за кратаў, таму зараз дапівае гарбату, якую пачаў піць яшчэ перад арыштам,- шэптам падлумачыў дзяўчынцы Зайча,- а ў турме ён еў толькі вустрычныя ракушкі... таму моцна згаладаўся. Як маешся, маё ты дзіця?- спытаўся ён, абдымаючы Капялюшу за шыю.

Капялюша азірнуўся, кіўнуў і працягнуў чаяванне.

- Як ты адчуваў сябе за кратамі, маё дзіця?- зноўку спытаўся Зайча.

Капялюша азірнуўся другі раз і па яго шчаках пралілася сляза-другая, але ён працягваў маўчанне.

- Чаму ты маўчыш?!- ускрыкнуў Зайча. Але яго сябра працягваў жаваць свой бутэрброд, запіваючы яго гарбатаю.

- Кажы ўжо што-небудзь!- ускрыкнуў Кароль.- Як ідзе змаганне?

Капялюша моцна напрогся... і праглынуў астатнюю частку бутэрброду.

- У іх ўсё балазе!- задаўленым голасам вымавіў ён,- кожны падаў, недзе восемдзесят сем разоў.

- Напэўна, хутка ім павінны прынесці хлебу?- рызыкнула спытацца Аліса.

- Яго ўжо прынеслі,- адказаў Капялюша,- я вось крыху сабе узяў.

Тут бойка на нейкі час перарвалася, і Леў з Аднарогам прыселі, каб аддыхацца, а Кароль аб’явіў дзесяціхвілінны перапынак на пасілак. Зайча з Капялюшам адразу ж прыняліся за працу, яны падносілі змагарам груба збітыя скрынкі з чорным і белым хлебам. Аліса паспрабавала кавалачак, але хлеб быў зачэрствы.

- Лічу, што на сёння ім ўжо до,- сказаў Кароль Капялюшы,- бяжы і загадай, каб рыхтавалі барабаны!

Капялюша паскочыў кудысь, як той конік. Хвіліну-другую дзяўчынка ціхінька назірала за ім, але раптоўна парушыла маўчанне:

- Глядзіце! Глядзіце!- шпарка закрычала яна.- Вунь бяжыць Белая Каралева! Там ў лесе... Як жа ж гэтыя каралевы любяць бегаць?!

- Напэўна ёй хтосьці пагражае,- не азіраючыся прамовіў Кароль.- У лесе жыве шмат разнастайных пачвар.

- Але ж вы не збіраецеся ёй дапамагчы?- спыталася Аліса, моцна здзіўленая яго спакойнаму тону.

- У гэты няма патрэбы!- адказаў той.- Ці ты ведаеш наколькі хутка яна бегае. Бандэрцап ў параўнанні з ёй - ціхаход! Але запішу аб тым, што яе бачыў у сваім блакноце, калі цябе гэта супакоіць... Яна найлепшае ў Свеце стварэнне,- лагодна прамовіў ён сам сабе, раскрываючы свой блакнот.- “Стварэнне” пішацца праз адну, ці дзве “н”?

Паблізу ад іх прашпацыраў Аднарог, засунуўшы рукі ў кішэні.

- Сёння я змагаўся лепш, чым звычайна?- спытаўся ён у Караля, які ўважліва за ім назіраў.

- Усе лепш і лепш,- адказаў той, нервуючыся.- Але ж ты не павінен быў чапаць яго сваім рогам.

- Яму гэта не пашкодзіла,- абыякава заўважыў Аднарог. Раптам яго вочы супыніліся на Алісе. Ён павярнуўся да яе ўсім целам і колькі часу з глыбокай гідлівасцю глядзеў на яе. Нарэшче ён спытаўся.- Хто гэта?

- Дзіцёнак,- шпарка адказаў Зайча, прадстаўляючы яму Алісу і раскінуў рукі ў адным са сваіх англа-саксонскіх закідонаў.- Мы знайшлі яе гадзіну таму. Уяўляеш - жывая, больш чым сапраўдная дзяўчынка.

- А я заўжды лічыў, што яны казачныя пачвары,- заявіў Аднарог.- Кажаш жывая?

- Так, і нават размаўляючая,- ганарова прамовіў Зайча.

Аднарог захоплена глядзеў на дзяўчынку.

- Кажы, дзіцёнак!- сказаў ён

Аліса не устрымалася ад ўсмешкі.

- А я заўжды лічыла, што аднарогі - казачныя пачвары! Я ніколі не бачыла іх жыўцом!

- Прапаную цяпер верыць ў існаванне адно-аднога,- сказаў Аднарог,- Ты – ў мяне, я – ў цябе. Згода?

- Так, як вы пажадаеце,- адказала яна.

- Давай сюды слодыч, старэча,- прамовіў Аднарог, абярнуўшыся да Караля.- Ты ж ведаеш, я не ямо чорнага хлебу.

- Зразумела! Ужо нясуць,- прамармытаў той і падазваў да сябе Зайчу.- Адчыняй торбу!- прашапатаў ён Лістаношу.- Хуценька! Ды не гэтую... Тут акрамя зёлак нічога няма!

Зайча выцягнуў з торбы вялізны пірог і аддаў яго Алісе, а сам тым часам выцягнуў талерку і нож. Дзяўчынцы было цяжка ўявіць, як яны туды памясціліся. Напэўна гэта якісь фокус, вырашыла яна.

Тут да іх далучыўся Леў. Ён выглядаў моцна стомленым і сонным, а яго вочы былі напалову заплюшчаны. Ён ляніва паглядзеў на Алісу і спытаў сваім глыбокім голасам, падобным на бом колакала, хто яна такая..

- Здагадайся!- шпарка усклікнуў Аднарог.- Ты нават не ўяўляеш... Я і сам не зразумеў!

- Ну не ведаю,- адказаў ён, стомлена гледзячы на Алісу і пазіхаючы пасля кожнага слова,- Мо жывёла... мо гародніна... мо мінерал?

- Ані, гэта казачная пачвара!- закрычаў Аднарог, перш чым Аліса паспела штось вымавіць.

- Раздай нам пірага, Пачвара,- прамовіў Леў, кладучы галаву на лапы.- А вы сядайце,- звярнуся ён да Караля з Аднарогам,- пакуль істота возіцца з пірагом.

Каралю, пэўна было не надта лагодна сядзець паміж двума пачварамі, але іншага месца не было.

- А якая б зараз магла атрымацца выдатная бойка за карону?!- прамовіў Аднарог, гледзячы на сымвал каралеўскай улады, якая ледзьве трымалася ў таго на галаве, бо Караля ад сполаху прабралі дрыжыкі.

- Я б лёгка цябе перамог,- заўважыў Леў.

- Гэта яшчэ, хто каго,- не згадзіўся Аднарог.

- Я ганяў цябе сёння па ўсім горадзе, як тое кураня,- сувора заўважыў Леў, прыпадымаючыся.

Кароль зараз жа перарваў нанова пачынаючуюся спрэчку. Ад нервавання яго голас дрыжаў.

- Па ўсім горадзе, кажаш,- прамовіў ён.- Гэта ж надта вялікая адлегласць. Вы беглі па Старому Масту, ці праз Кірмаш? З моста такі файны краявід...

- Не памятаю,- гыркнуў Леў і зноў лёг на зямлю.- Там было запыльна, каб штось разгледзіць. Нешта Пачвара доўга возіцца з пірагом!

Аліса сядзела на беразе невялічкага ручая, трымаючы талерку на каленях і старанна рэзала пірог.

- Нічога не разумею,- адказала яна Льву (дзяўчынка ўжо прызвычалася да таго, што ён кліча яе Пачварай).- Я рэзала яго колькі разоў, але ж ён зрастаецца наноў!

- Ты папросту не ўмееш упраўляцца з Люстранымі Пірагамі,- заўважыў Аднарог.- Спачатку трэба раздаць яго, а потым ўжо і рэзаць.

Гэта гучала, як поўная лухта, тым не менш Аліса паднялася і панесла пірог па коле. Як толькі яна гэта зрабіла, пірог адразу ж раздзяліўся на тры кавалкі. Калі яна адышла ад іх, Леў сказаў, што цяпер яна можа яго рэзаць.

- Няветліва!- ускрычаў Аднарог, калі Аліса узяла нож у рукі і азадачана рэзала пустую талерку.- Пачвара дала Льву ўдвая большы кавала, чым мне!

- Але ж яна не ўзяла анікавалка сабе,- заўважыў Леў.- Ці ж ты не любіш пірагі, Пачвара?

Але перш чым дзяўчынка штось адказала, пачуўся грукат барабанаў.

Адкуль даносіўся гук, яна не разумела, здавалася грукатала само паветра. Праз колькі часу Алісе здалося, што яна аглохла. Яна паднялася на ногі і напалохана перапрыгнула праз ручай...

Яна яшчэ бачыла, як Леў з Аднарогам падняліся на ногі, раззлаваныя тым, што перарвалі іх вячэру. Перш чым прызямліцца, яна заціснула вушы, каб супыніць жахлівы грукат, што разносіўся па наваколлі.

- Калі гэта не пагоніць іх з гораду,- казала яна сабе,- яны давеку яго не пакінуць!