Kuhn Adalbert. Die Herabkunft des Feuers und des Göttertranks. Berlin, 1859, S. 259.
Афанасьев A. Поэтические воззрения славян на природу, т. I. М., 1865, с. 690.
Там же, с. 89.
Mannhardt W. Roggenwolf und Roggenhund. Danzig, 1865; он же. Die Korndämonen. Berlin, 1868; он же. Wald und Feldkulte, Bd. 1–2. Berlin, 1904.
Фрэзер Джемс. Золотая ветвь, вып. I–IV. М., 1928.
Вундт В. Миф и религия. СПб. (б. г.).
Аничков Е. В. Весенняя обрядовая песня на Западе и у славян, ч. 1–2. М., 1903–1905.
Smith W. Robertson. Lectures on the religion of the Semites. New edition. London, 1907, p. 18.
Аничков E. В. Указ. соч., ч. 1, с. 22.
Там же, с. 27.
Чичеров В. И. Зимний период русского народного земледельческого календаря XVI–XIX вв. М., 1957.
Зеленин Д. К. Табу слов у народов Восточной Европы и Северной Азии. — Сб. МАЭ, т. VIII, 1929.
Пропп В. Я. Русские аграрные праздники. Л., 1963, с. 18.
Там же, с. 14–15.
Бахтин М. М. Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья. М., 1965.
Тoschi P. Invito al folklore italiano. Roma, 1963, p. 266; Maturanzo S. Tradizioni di Napoli. Napoli, 1956, p. 21, 22.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 264.
Il Folklore. Tradizioni, vita e arti popolari. Milano, 1967, p. 30, 31.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 276; Corso R. L’orso dell’Candelora. Helsinki, 1955.
Herrmann F. Beiträge zur italienischen Volkskunde. Heidelberg, 1938, S. 18; Vaccai C. Le feste di Roma antica. Milano, 1938, p. 30.
Wissowa G. Religion und Kultus der Römer. München, 1902, S. 172.
Il Folklore…, p. 31; Maturanzo S. Op. cit., p. 29.
Tagliavini C. Storia di parole pagane e cristiane attraverso i tempi. Brescia, 1963, p. 199.
Herrmann F. Op. cit., p. 18.
Maturanzo S. Op. cit., p. 31.
Tassoni G. Tradizioni popolari del Mantovano. Firenze, 1964, p. 181, 182.
Riva F. Tradizioni popolari venete secondo i documenti dell’ inchiesta del Regno Italico (1911). Venezia, 1966.
Herrmann F. Op. cit., p. 13.
Ibid., p. 13, 27.
Wissowa G. Op. cit., p. 129; Tagliavini C. Op. cit., p. 129.
Ciannelli G. Marte. Enciclopedia Italiana, vol. XXII. Roma, 1934, p. 428, 429.
Vaccai G. Op. cit., p. 35; Wissowa C. Op. cit., p. 194.
Anna (Perenna). Dizionario Epigrafico di antichita romane di Ettore de Ruggiero, vol. I, A — B. Roma, 1895, p. 473.
Wissowa G. Op. cit., p. 194.
Ibidem.
Овидий. Элегии и малые поэмы. М., Изд-во «Художественная литература», 1973, с. 292–293.
Herrmann F. Op. cit., p. 11.
Пизани В. Этимология. История — проблемы — метод. М., 1956, с. 117; Hermann F. Op. cit., p. 21.
Пизани В. Указ. соч., с. 117; Дживелегов А. К. Итальянская народная комедия. М., 1954, с. 37; Il Folklore…, р. 31; Tagliavini С. Op. cit., p. 211.
Il Folklore…, p. 32.
Alziator F. Il folklore sardo. Bologna, 1957, p. 76.
Ibidem.
Il Folklore…, p. 34.
Herrmann F. Op. cit., p. 28.
Aronco G. D. Il Friuli. Aspetti etnografici. Udine, 1965, p. 93.
Mori A. Sardegna. Torino, 1966, p. 328.
Alziator F. Op. cit., p. 76, 77.
Toschi P. Tradizioni popolari italiane. Torino, 1967, p. 91.
Ibid., p. 91, 92.
Tagliavini C. Op. cit., p. 214.
Herrmann F. Op. cit., p. 22, 23.
Дживелегов А. K. Указ. соч., с. 37.
Herrmann F. Op. cit., p. 29, 30.
Tagliavini C. Op. cit., p. 212.
Il Folklore…, p. 32.
Herrmann F. Op. cit., p. 25.
Aronco C. D'. Op. cit., p. 95.
Giannini C., Parducci A. Il popolo toscano. Milano, 1926, p. 23.
Toschi P. Le origini…, p. 129.
Ibidem.
Pagano A. Folklore di Sicilia. Acireale, 1965, p. 105–107.
Herrmann F. Op. cit., p. 31.
Ibid., p. 25.
Ibid., p. 26.
Ibid., p. 33, 34.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 286.
Herrmann F. Op. cit., p. 35.
Maturanzo S. Op. cit., p. 19–27; Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 286; Herrmann F. Op. cit., p. 35, 36.
Herrmann F. Op. cit.. p. 38.
Giusti C., Gapponi G. Dizionario del proverbi italiani. Milano, 1956, p. 195.
Берто Дж. Разбойник. М., 1955, с. 40.
Herrmann F. Op. cit., p. 42.
Toschi P. Tradizioni popolazi italiane, c. 95.
Toschi P. Tradizioni popolazi italiane; Il Folklore…, p. 37.
Herrmann F. Op. cit., p. 43; Toschi P. Tradizioni popolari italiane, p. 95–96.
Galanti В. M. Tradizioni gastronomiche d’Italia: uova e dolci pasquali. — «Lares», fasc. 1–2, 1958, p. 18, 25.
Herrmann F. Op. cit., p. 46.
Galanti В. M. Op. cit., p. 32.
Herrmann F. Op. cit., p. 49.
Ibid., p. 48–49.
Il Folklore…, p. 37.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 312.
Riva F. Op. cit., p. 31.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 314.
Herrmann F. Op. cit., p. 51.
Ibid., p. 52.
Ibid., p. 53.
Ibid., p. 56, 57.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 323; Lancellotti A. Feste tradizionali, v. 1. Milano. 1950-51, p. 136–137.
Herrmann F. Op. cit., p. 57, 58.
Toschi P. Invito al folklore italiano, p. 322.
Gmelin H. Italien. — In: Kultur der romanischen Völker. Potsdam, 1934, S. 173.
Il Folklore., p. 39.
Bidault de l'Isle G. Vieux dictons de nos campagnes. Paris, t. I, p. 88–90.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 97—134; Mauron M. Les lampions des fêtes. Paris, 1967, p. 84–86; Buffet H. Fr. En Bretagne morbihannaise. Paris, 1947, p. 138.
Benoit F. La Provence et le Comtat Venaissin. Paris, 1949, p. 236.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 134–135.
Benoit F. Op. cit., p. 238.
Van Gennep A. Manuel de folklore français contemporain, t. I. Paris, 1947, part 3, p. 950–1955.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 230–239, 246.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 126; Varagnac A. La civilisation traditionnelle et mode de vie. Paris, 1947, p. 96; Benoit F. Op. cit., p. 274.
Бахтин М. Творчество Ф. Рабле и народная культура средневековья и ренессанса. М., 1965.
Там же, с. 114.
Van Gennep A. Op. cit., p. 870–871.
Ibid., p. 870.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 933; Nelly R. Le Languedoc et Comté de Foix. Le Roussillon. Paris, p. 210
Nelly R. Op. cit., p. 211–212.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 902
Ibid., p. 892.
Varagnac A. Op. cit., p. 88–91.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 933.
Ibid., p. 876, 902, 908–917.
Ibid., p. 956–957.
Nelly R. Op. cit., p. 210.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1079, 1080.
Ibid., p. 1102–1104.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1054–1059; 1111–1116; Nelly A. Op. cit., p. 210–211, 248–249.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1005–1026.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1027–1030; Mauron M. Les lampions des fêtes. Paris, 1967.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part. 3, p. 1034–1049.
Ibid., p. 1127–1128.
Ibid., p. 1129–1130.
Ibid., p. 1141–1142.
Ibid., p. 878–879.
Varagnac A. Op. cit., p. 92–93.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1050–1064; p. 870.
Ibid., p. 948–950.
Ibid., p. 943–946.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1198; Pelras Ch. Goulien. Commune rurale du Cap Sizun (Finistere). Etude d’ethnologie globale. Paris, 1966, p. 430–431; «Cahiers du Centre de Recherches anthropologiques». Paris, 1966, Cahier, JSTe 6.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 3, p. 1182.
Ibid., p. 1210–1216.
Ibid, p. 1249–1251, 1257–1258.
Ibid., p. 1244, 1265.
Ibid., p. 1290.
Ibid., p. 1290, 1340–1355.
Ibid., p. 1395–1407.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 252–253, 258–259.
Ibid., p. 254.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1422.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1429–1432; Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 328; Nelly R. Op. cit., p. 214; Benoit F. Op. cit., p. 244.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1434–1435.
Bidault de l'Isle C. Op. cit., t. I, p. 349.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1437–1444.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1532–1538; Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1535–1575.
Van Gennep A. Op. cit., 1.1, part 4, p. 1453–1467; Nelly R. Op. cit., p. 214; Seignolle Cl. Le folklore de la Provence. Paris, 1967.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1463.
Ibid., p. 1451–1481.
Ibid., p. 1501.
Bidault de l'Isle G. Op. cit., t. I, p. 335–339.
Ibid., p. 343–344.
Van Gennep A. Op. cit., t. I, part 4, p. 1656, 1674; Seignolle Cl. Op. cit., p. 213–214.
Leite de Vasconcellos J. Ensaios etnográphicos, vol. IV. Lisboa, 1910, p. 25; Cortils у Vela J. Etnología de Blánes. Barcelona, 1886, p. 179.
Satrústegui J. M. Etnografía navarra. Solsticios de invierno. Pamplona, 1974, p. 168–170.
Foster С. M. Culture and Conquest. America’s Spanish Heritage. New York, 1960, p. 172.
Ibid., p. 172–173.
Mintz S. W., Wolf E. R. An Analysis of ritual Co-Parenthood (Compadrazgo). — «Southwestern Journal of Anthropology», 1950, № 4, p. 358.
Carré L. Costumbres del Carnaval en Galicia. — «Estudos e ensaios folclóricos em homenagem a Renato Almeida». Rio de Janeiro, 1960, p. 224–225.
Пиотровский А. Комедия-хоровод. В кн.: Аристофан. Лисистрата. Пг., 1923, с. 10.
Pitt-Rivers J. A. The People of the Sierra. Chicago — London, 1961, p. 176.
Caro Barofa J. El Carnaval. Madrid, 1965, p. 383–384.
de Castellanos В. S. Costumbres españolas. De la fiesta у prácticas del Carnaval у del burlesco у el entierro de sardina. — En: Museo de las Familias, v. V. Madrid, 1925, p. 599; Caro Baroja J. Op. cit., p. 73.
Gómez-Tabanera J. M. Fiestas populares у festejos tradicionales. — «El Folklore español». Madrid, 1968, p. 171.
Caro Baroja J. Op. cit., p. 105–106; de Melo F. M. Relegios falantes. Lisboa, 1942, p. 68.
Carré L. Op. cit., p. 226.
Семантическое единство понятий «объедения», «мучной похлебки», «колбасы», «фарса», «насмешки», «умирания и воскресения» блестяще показано, в частности, О. Фрейденберг (Фрейденберг О. Поэтика сюжета и жанра. Л., 1936, с. 171–177).
Carré L. Op. cit., p. 227.
Pereira В. Máscaras portuguesas. Lisboa, 1973, p. 130.
Iribarren J. M. Historias у costumbres. Pamplona, 1936, p. 177–180, 184–183. Этот обряд показан также в этнографическом фильме, снятом Пио Каро Бароха и Хулио Каро Бароха («Revista de Dialectología у Tradiciones Populares», 1974, cuad. 1–2, p. 243–260) (далее: RDTP).
Pereira B. Op. cit., p. 126–129; Gallop R. Portugal. A Book of Folk-Ways. Cambridge, 1961, p. 108.
Spain and Portugal, v. I. London (S. a), p. 160–161.
Carré L. Op. cit., p. 236–237.
Cortils у Vela J. Op. cit., p. 41; Gallop R. Op. cit., p.107.
García de Diego P. Censura popular. — RDTP, 1960, caud. 3–4, p. 313.
Iribarren J. M. Op. cit., p. 180–182; Gutiérrez Macías V. Fiestas cacereñas. — RDTP, 1960, cuad. 3–4, ps. 355–356; Fernández González A. El habla у la cultura popular de Oseja de Sajambre. Oviedo, 1959, p. 158.
Caro Baroja J. Op. cit., p. 351.
Glendinning N. Some Versions of Carnival: Goya and Alas. In: Studies in Modern Spanish Literature and Art, presented to Helen F. Grant. London, 1972, p. 68.
García de Diego P. Op. cit., p. 315; Kany Ch. E. Life and Manners in Madrid, 1750–1800. New York, 1932, p. 368.
Llano Rosa de Ampudia A. Del Folklore Asturiano. Mitos. Supersticiones. Costumbres, Oviedo, 1972, p. 217–219.
Ruiz J. (Arcipreste de Hita). Libro de Buen Amor, t. II. Madrid, 1913, p. 76—170.
Foster С. M. Op. cit., p. 176–177.
Gómez-Tabanera J. M. Op. cit., p. 171.
Gallop R. Op. cit., p. 119; Cortils у Vela J. Op. cit., p. 42.
Rubio F. Algunas manifestaciones folklóricas del Valle Gordo (León). — RDTP, 1958, cuad. 3–4, p. 359.
García de Diego P. Op. cit., p. 317; Plá Cargol J. Tradiciones, santuarios у tipismo de las comarcas gerundenses. Gerona — Madrid, 1957, p. 292.
Semana Santa. — RDTP, 1959, cuad. 1–2, p. 155; Plá Cargol J. Op. cit., p. 277; Foster G. M. Op. cit., p. 178.
Plá Cargol J. Op. cit., p. 277; 285.
Folklore у costumbres de España, t. III. Barcelona, 1934, p. 515–518.
Bosch de la Trinxería D. C. Costums que sperden. — In: Miscelanea folk-lórica. Barcelona, 1887, p. 3–4; Plá Cargol J. Op. cit., p. 316.
Gallop R. Op. cit., p. 107.
Semana Santa, p. 161.
Plá Cargol J. Op. cit., p. 279, 282–283.
Gómez-Tabanera J. M. Op. cit., p. 176.
Andújar Espino M. Fiestas у costumbres tradicionales de Peñaranda de Bracamonte. — RDTP, 1960, cuad. 3–4, p. 358.
Plá Cargol J. Op. cit., p. 287.
García de Diego P. Op. cit., p. 331.
Ibid., p. 327–328.
Andújar Espino M. Op. cit., p. 358.
Folklore у costumbres de España, t. III, p. 548; Brugarola M. La «Entrega de la Cruz» en Corte de Pelea. — RDTP, 1959, cuad. 1–2, p. 176–182.
Gómez-Tabanera J. M. Op. cit., p. 182–183.
Kany Ch. E. Op. cit., p. 364–367.
Fehrle Е. Deutsche Feste und Volksbräuche, 2-te Auflage. Leipzig und Berlin, 1920, S. 32; Kruizinga J. H. Levende folklore in Nederland en Vlaanderen. Assen, 1953, biz. 57–58; Schrijnen J. Nederlandsche Volkskunde, dl. I. Zutphen, 1900, biz. 152–154.
Fehrle E. Op. cit., p. 33–36; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 64–65.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 64; Balicki J. Holandia. — Seria — Kraje. Warszawa, 1969, s. 164; Czekańska M. Holandia. Warszawa, 1975, s. 146.
Marinus A. Le folklore Belge. Bruxelles, t. III, 1937, p. 174–206.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 65.
Jckis M. The Book of Festivals and Holidays the World Over. New York, 1970, p. 34; Лебедева З. Карнавал в Бенше. — «Огонек», 1956, № 19, с. 24; Marinus A. Op. cit., t. I, p. 271–290; Peelers E. Le folklore en Belgique, v. I. Bruxelles, 1950, p. 1–2; Spicer D. G. Festivals of Western Europe. New York, 1958, p. 6–7; Coffin J. Belgique, folklore et regions pittoresques. Bruxelles, 1900.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 65–66, 70.
Van der Molen S. J. Levend Volksleven. Een eigentijdse volkskunde van Nederland. Assen, 1961, biz. 53–62.
Spicer D. C. Op. cit., p. 7, 124; Schrijnen J. Op. cit., p. 156–157; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 70.
Spicer D. C. Op. cit., p. 7; Schrijnen J. Op. cit., p. 157–158, 163; «Ons Volksleven» (Brecht), 1892, N 9, biz. 173; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 70.
Яснев Ю. H. Бельгия: мрачные будни за карнавальным фасадом. — «За рубежом», 1974, 26 июля — 1 августа, с. 12; Coffin J. Op. cit.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 65.
Schrijnen J. Op. cit., p. 166; Spamer A. Deutsche Fastnachtsbräuche. Jena, 1936, S. 56; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 63–64.
Schrijnen J. Op. cit., p. 166–168; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 74; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 63; Spicer D. C. Op cit., p. 8.
Spicer D. C. Op. cit., p. 8.
Spamer A. Op. cit., p. 58, 60; Schrijnen J. Op. cit., p. 168–169.
Van der Molen S. J. Op. cit, p. 64–65; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 79; Schrijnen J. Op. cit., p. 169–170.
Fehrle E. Op. cit., p. 33; Schrijnen J. Op. cit., p. 170–171.
Spicer D. G. Op. cit., p. 5; Schrijnen J. Op. cit., p. 172.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 82; Schrijnen J. Op. cit., p. 172.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 82.
Spicer D. G. Op. cit., p. 6.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 89.
Spicer D. G. Op. cit., p. 6; Schrijnen J. Op. cit., p. 174–175.
Schrijnen J. Op. cit.. p. 177; Spicer D. C. Op. cit., p. 125; Fehrle E. Op. cit., p. 53–55; Van der Molen J. S. Op. cit., p. 65–67.
Schrijnen J. Op. cit., p. 177–178; Spicer D. C. Op. cit., p. 125; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 83–86.
Spicer D. G. Op. cit., p. 126.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 86–88.
Spicer D. G. Op. cit., p. 130–131; Schrijnen J. Op. cit., p. 181–182; «Friesland» (Leeuwarden), 1940, biz. 208.
Schrijnen J. Op. cit., p. 182–183.
Ibid., p. 180; Spicer D. G. Op. cit., p. 9; «Ons Volksleven», (Brecht) 1892, N 1, biz. 6; Harris E. H. The literature of Friesland. Assen, 1956, p. 25.
Schrijnen J. Op. cit., p. 181.
Van der Molen S. J. Op. cit., p. 67–68; Schrijnen J. Op. cit., p. 179–180; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 89; «Ons Volksleven» (Brecht), 1892, N 1, biz. 6; Havertz H. Flandern. Karlsbad und Leipzig, 1941, S. 108.
Schrijnen J. Op. cit., p. 180; Spicer D. G. Op. cit., p. 8; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 92–93.
Spicer D. G. Op. cit., p. 8–9; Schrijnen J. Op. cit., p. 180; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 69; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 93–94.
Deutsche Volksfeste im neunzehnten Jahrhundert. Geschichte ihrer Entstehung und Beschreibung ihrer Feier. Weimar, 1839, S. 37; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 95.
Schrijnen J. Op. cit., p. 183–185. Kruizinga J. H. Op. cit., p. 97; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 69–70; Spicer D. G. Op. cit., p. 127; Deutsche Volksfeste im neunzehnten Jahrhundert…, S. 37.
Spicer D. G. Op. cit., p. 127–129; Kruizinga J. H. Op. cit, p. 99—101.
Schrijnen J. Op. cit., p. 185; Spicer D. G. Op. cit, p. 126.
Van der Molen S. J. Op. cit., p. 70–72; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 99; Schrijnen J. Op. cit., p. 186; Spicer D. G. Op. cit., p. 130–131.
Schrijnen J. Op. cit., p. 187–188; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 104–105.
Ickis M. Op. cit., p. 90–91.
Spicer D. G. Op. cit., p. 131–132.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 106–108; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 72–75; «Friesland» (Leeuwarden), 1940, biz. 205.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 102; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 79; Schrijnen J. Op. cit., p. 188.
Schrijnen J. Op. cit., p. 188–193.
Schrijnen J. Op. cit., p. 193.
Kruizinga J. H. Op. cit., p. 113; Peeters E. Op. cit., p. 3–4; Spicer D. G. Op. cit., p. 10–11; Clément. Histoire des fêtes civiles et religieuses des usages anciens et modernes de la Belgique meridionale, v. 2, Avesnes, 1846, p. 255–266.
Spicer D. G. Op. cit., p. 132; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 117–118.
Spicer D. G. Op. cit., p. 133; Schrijnen J. Op. cit., p. 193; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 117–118, 134–136; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 82.
Spicer D. G. Op. cit., p. 134; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 122–123; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 85–86; «Friesland» biz. 205.
Schrijnen J. Op. cit., p. 194; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 118–119; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 82.
Spamer A. Op. cit., p. 52.
Spicer D. G. Op. cit., p. 134–136; Schrijnen J. Op. cit., p. 195; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 79–82.
Schrijnen J. Op. cit., p. 197–198.
Schrijnen J. Op. cit., p. 200–201; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 127–130.
Marinus A. Op. cit., t. III, p. 109.
Ibid., t. I, p. 54–69; t. III. p. 346.
Spicer D. G. Op. cit., p. 12–13; Coffin J. Op. cit.; Marinus A. Op. cit., t. III, p. 87—100.
Spicer D. G. Op. cit., p. 136–139; Schrijnen J. Op. cit., p. 195–200; Van der Molen S. J. Op. cit., p. 82–86; Kruizinga J. H. Op. cit., p. 124–126; Marinus A. Op. cit., t. III, p. 109.
McNeill F. The silver bough, v. 2. Glasgou, 1959, p. 19.
Ibid., p. 20.
Ibid., p. 21.
Houard A. Endless cavalcade. London, 1967, p. 28.
McNeill F. Op. cit., p. 25–26.
Фрэзер Д. Золотая ветвь, вып. I–IV. М., 1929, вып. III, с. 160.
Howard A. Op. cit., р. 29.
Wright A. British calendar customs. London, 1936, p. 24; Owen T. Welsh folk customs. Cardiff, 1959, p. 67.
Hole Ch. English customs. London, 1949, p. 32.
Chaunder Ch. A year book of folklore. London, 1959, p. 33.
Bloom Y. H. Folklore, old customs and superstitions in Shakespeare land. London, 1957, p. 113.
Hovard A. Op. cit., p. 31.
Banks M. British calendar customs. Scotland. London, 1937, p. 17.
McNeill F. Op. cit., p. 36.
Hole Ch. Op. cit., p. 34.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 43.
Hovard A. Op. cit., p. 52.
McNeill F. Op. cit., p. 43.
Wright A. Op. cit., p. 26.
McNeill F. Op. cit., p. 41.
Hovard A. Op. cit., p. 52–53.
Wright A. Op. cit., p. 27.
Ibid., p. 30.
Ibidem.
Ibid., p. 106.
McNeill F. Op. cit., p. 54.
Grant J. Highland folk ways. Edinburgh, 1957, p. 351.
Hovard A. Op. cit., p. 54.
Hole Ch. Op. cit., p. 37.
Ibidem.
Owen M. Op. cit., p. 70.
Wright A. Op. cit., p. 14.
Hole Ch. Op. cit., p. 41.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 40.
Wright A. Op. cit., p. 45.
Ibid., p. 81.
Owen T. Op. cit., p. 77.
Hovard A. Op. cit., p. 85.
Hole Ch. Op. cit., p. 44.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 56.
Ibid., p. 61.
Hovard A. Op. cit., p. 74.
Chamber E. The English folk-plays. London, 1951, p. 72.
Hovard A. Op. cit., p. 89.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 74.
Hovard A. Op. cit., p. 89.
Wright A. Op. cit., p. 89.
Hole Ch. Op. cit., p. 48.
McNeill F. Op. cit., p. 47.
Hovard A. Op. cit., p. 87.
Owen T. Op. cit., p. 86.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 67.
Wright A. Op. cit., p. 92.
Owen T. Op. cit., p. 86.
Wright A. Op. cit., p. 90.
Hole Ch. Op. cit., p. 48.
Hovard A. Op. cit., p. 87.
Wright. A. Op. cit., p. 90.
Hovard A. Op. cit., p. 87.
Wright A. Op. cit., p. 91.
Owen T. Op. cit., p. 85.
Wright A. Op. cit., p. 87.
Hole Ch. Op. cit., p. 51.
Ibidem.
Ibidem.
Ibid., p. 53.
Календарные обычаи и обряды в странах зарубежной Европы. Зимние праздники. М., «Наука», 1973, с. 80.
McNeill F. Op. cit.. p. 57; Grant J. Op. cit., p. 66.
Grant J. Op. cit., p. 66.
McNeill F. Op. cit., p. 49.
Ibid., p. 50.
Ibid., p. 51.
Grant J. Op. cit., p. 67.
McNeill F. Op. cit., p. 63.
Hovard A. Op. cit., p. 101.
Grant J. Op. cit., p. 66.
Ibid., p. 67.
McNeill F. Op. cit., p. 69–71.
Фрезер Д. Указ соч., с. 171.
Аничков Е. Весенняя обрядовая песня на Западе и у славян, т. I, с. 32.
Hole Ch. Op. cit., p. 68.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 77.
Hole Ch. Op. cit., p. 73.
Bloom Y. H. Op. cit., p. 117.
Аничков E. Указ. соч., с. 133.
Hovard A. Op. cit., p. 102.
Hole Ch. Op. cit., p. 72.
Hovard A. Op. cit., p. 72.
Hole Ch. Op. cit., p. 51.
Chamber E. Op. cit., p. 197.
Hole Ch. Op. cit., p. 75.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 83.
Hovard A. Op. cit., p. 83.
Chaunder Ch. Op. cit., p. 86.
Hole Ch. English folk-plays. London, 1964, p. 25.
Некрасов В. Традиции и жизнь. — «Новое время», 1959, № 18, с. 12.
Hole Ch. English folk-plays, p. 57.
Wright A. Op. cit., p. 137.
Ibid., p 141.
Hole Ch. English folk-plays, p. 61.
Wright A. Op. cit., p. 174.
Hole Ch. English folk-plays, p. 63.
Norlind Т. Svenska allmogens liv. Stockholm, 1925, s. 430–431.
Brynjulf A. Dag og Merke. Oslo — Bergen, 1970, s. 100–103.
Ibid., p. 102.
Ibid., p. 103.
Norlind T. Op. cit., p. 431; Brynjulf A. Op. cit., р. 102, 103; Norsk folkeminnelag XII. Oslo, 1925, s. 65.
Brynjulf A. Op. cit., p. 104, 105; Norlind T. Op. cit., p. 431; Norsk Folkeminnelag XII, 1925, s. 66.
Brynjulf A. Op. cit., p. 154, 155; Norsk folkeminnelag XII. Oslo, 1925, s. 78; Visted К. og Stigum H. Vår gamle bondekultur, Bd. II. Oslo, s. 137–170; Berg G. och Svensson S. Svensk bondekultur. Stockholm, 1934, s. 208–245; Söderbäck P. Skrock, sed och sägen i en Smålandssocken. Stockholm, 1921.
Spicer D. Festivals of Western Europe. New York, 1958, p. 23, 151, 152, 211.
Ibid., p. 151, 152.
Norlind T. Op. cit., p. 432, 433; Meddelanden från Nordiska Museet 1897. Stockholm, 1898, s. 163, 164.
Brynjulf A. Op. cit., p. 155, 156.
Ibid., p. 108.
Ibid., p. 110; Norlind T. Op. cit., p. 434; Helg och Socken. Bilder ur svenska folkets liv. Stockholm, 1973.
Norsk folkeminnelag XII, 1925, s. 66; Brynjulf A. Op. cit., p. 111, 112; Helg och Socken. Op. cit.
Brynjulf A. Op. cit., s. 112; Norsk folkeminnelag, XII, s. 66.
Norlind T. Op. cit., p. 435; Brynjulf A. Op. cit., p. 112. 113.
Norlind T. Op. cit., p. 435, 436; Visted K. og Stigum H. Op. cit., p. 137–170; Spicer D. Op. cit., p. 152.
Helg och Socken. Op. cit.; Spicer D. Op. cit., p. 152; Norlind T. Op. cit., p. 436.
Spicer D. Op cit., p. 26, 212; Brynjulf A. Op. cit., p. 160.
Norlind T. Op. cit., p. 435; Spicer D. Op. cit., p. 212; Brynjulf A. Op. cit., p. 160.
Norlind T. Op. cit., p. 435, 436; Spicer D. Op. cit., p. 212.
Brynjulf A. Op. cit., p. 161.
Norlind T. Op. cit., p. 436.
Brynjulf A. Op. cit., p. 161; Norlind T. Op. cit., p. 435–439; Norsk folkeminnelag XV. Oslo, 1927, s. 18; Norsk folkeminnelag XVI. Oslo, 1927, s. 66; Gilde og Gjestebod av Landsverk H. Det Norske samlaget. Oslo, 1967, s. 102–111.
Norlind T. Op. cit., p. 437; Brynjulf A. Op. cit., p. 162; Visted K. og Stigum H. Op. cit., p. 137–170; Norsk folkeminnelag XVI, s. 66; Norsk folkeminnelag XII, s. 79.
Norlind T. Op. cit., p. 435–439.
Norsk folkeminnelag XVI, s. 67; Brynjulf A. Op. cit., p. 116, 117.
Norsk folkeminnelag XVI, s. 67.
Ibid., s. 66; Helg och Socken. Op. cit.
Norlind T. Op. cit., p. 438–440.
Ibid., p. 442; Brynjulf A. Op. cit., p. 135; Spicer D. Op. cit., p. 215.
Norlind T. Op. cit., p. 435, 436; Spicer D. Op. cit., p. 215.
Brynjulf A. Op. cit., p. 164.
Ibid., p. 164, 165; Norsk folkeminnelag XVI, s. 66; Visted K. og Stigum H. Op. cit., p. 137–170; Gilde og Gjestebod, av Landsverk H. Det Norske samlaget, s. 110, 111.
Ibidem.
Календарные обычаи и обряды в странах зарубежной Европы. Зимние праздники. М., 1973, с. 134.
У соседних народов окончание праздничного периода не было столь резким: у эстонцев, например, до сретения (2 февраля), у русских — до масленицы молодежи разрешалось веселиться, собираться на посиделки, ходить на гулянья в соседние деревни. То же можно сказать об обычаях у води.
Vilkuna К. Vuotuinen ajantieto. Keuruu, 19/3, s. 38–39.
В рационе крестьян в это время большую роль играл сухой кислый хлеб (reikaleipä läpileipä), выпекавшийся осенью в форме тонких круглых лепешек с дыркой в середине. Их нанизывали на специальные жерди и хранили под потолком жилища. В январе — феврале, когда шли работы в лесу по заготовке поделочного, строительного леса и дров, с собой брали в поездки этот сухой хлеб.
В этом, в частности, финский народный календарь отличался от эстонского, где день Антона — Тыниса был большим праздником и серединой зимы (Lätt S. Eesti rahvakalender. Tallinn, 1970, lk. 17–41). Как известно, в России в некоторых местах на антоны перезимние также отмечалась середина зимы (Чичеров В. И. Зимний период русского народного земледельческого календаря XVI–XIX вв. — «Труды Инта этнографии им. Н. Н. Миклухо-Маклая», XI, с. 17).
Vilkuna К. Vuotuinen ajantieto, s. 41–42; Lätt S. Op. cit., p. 49.
Satakuntalainen keittokirja. Helsinki, 1969, s. 18.
В Эстонии сретение было также и последним днем рождественских праздников, поэтому в этот день съедали один из рождественских хлебов и допивали пиво. Подробнее см.: Lätt S. Op. cit., 56–82.
Vilkuna К. Vuotuinen ajantieto, s. 49–54.
Ibid., p. 56–62. Об этимологии см. также: Toivonen Y. Laskiainen. — «Virittäjä». Helsinki, 1932, s. 368–371. Аналогично финскому термину старое название масленицы у эстонцев — lihaheitepäev, т. е. день «оставления мяса».
Vilkuna К. Finnisches Brauchtum im Jahreslauf. — «Folklore Fellows Communications». Helsinki, 1963, N 206, S. 65.
Vilkuna K. Vuotuinen ajantieto, s. 60.
Пропп В. Я. Русские аграрные праздники, Л., 1963, с. 26.
В. Пропп считает, что блины у русских — не символ солнца, а просто древняя пища из муки, т. е. пресная лепешка. Именно в качестве такового блин стал обрядовой пищей (Пропп В. Я. Указ. соч., с. 16–17). В этом отношении блин, может быть, не без оснований сопоставлен с пресными ячменными лепешками у финнов и эстонцев.
Ariste P. Vadja rahvakalender, lk. 21 jj.
Vilkuna К. Vuotuinen ajantieto, s. 69.
У эстонцев название пасхи также самобытно — «lihavõte» — и означает «взятие мяса», — т. е. восходит к тому времени, когда соблюдали посты. У води пасха называется энипяйвя (enipäivä), что является переводом старого русского названия этого праздника «велик день» (Ariste P. Op. cit., р. 41 pass).
В эстонском и водском языках названия вербного дня заимствованы также из русского языка (urbepäev, urppäaivä) (Ariste P. Op. cit., p. 36).
Vilkuna K. Vuotuinen ajantieto, s. 78.
Другие народы считали также это время опасным и принимали различные меры оберега от ведьм (Ariste P. Op. cit., р. 42).
Vilkuna К. Finnisches Brauchtum im Jahreslauf, s. 95—101.
В Сатакунта мямми выпекали в чистый четверг и ели в страстную пятницу — это была постная еда (Satakuntalainen keittokirja, s. 18).
В старину были распространены также названия sulamakuu или suvikuu, определяющие апрель как месяц таяния или оттепели (suvi в восточной и северной Финляндии означает оттепель).
«Вальпургия выносит на поле севалку» («Vappu vakan pellolle kantaa»). «На Вальпургию горох в борозде» («Vappuna papu vaol»).
Ariste P. Op. cit., p. 65.
Vilkuna К. Volkstümliche Arbeitsfeste in Finnland. — «Folklore Fellows Communications», N 191, Helsinki, 1963, s. 48–54; Rantassal о A. V. Der Ackerbau im Volksaberglauben der Finnen und Esten mit entspechenden Gebrauch der Germanen verglichen, I. Sortavala, 1919.
У води вознесение (vaznessenia) имело более старое название — mäentšäüz — «отдых земли». Аналогично значение и ижорского mähenkäüz. По представлениям этих народов, в день вознесения родилась земля, и она была табу — pyhä. Можно думать, что в прошлом у финнов на это время приходился некий аналогичный языческий праздник.
Пропп В. Я. Указ. соч., с. 16 и сл.
Turi Y. Das Buch des Lappen. Frankfurt, 1913, S. 48–51; Norlind T. Svenska allmogens liv. Stockholm, 1925, s. 430–431.
Brynjulf A. Dag og Merke. Oslo — Bergen, 1970, s. 106.
Norlind T. Op. cit., p. 432, 433; Rehnberg M. The Nordiska museet and Skansen. Stockholm, 1957, p. 125; Fataburen. Nordiska museets och Skansens årsbok. Stockholm, 1964, s. 7–29.
Brynjulf A. Op. cit., p. 155.
Ibid., p. 157.
Ibid., p. 112; Norsk folkeminnelag XII. Oslo, 1925. s. 66.
Bernatzik H. Lappland. Leipzig, 1935, S. 45.
Norlind T. Op. cit., p. 435, 436.
Brynjulf A. Op. cit., p. 160.
Rehnberg M. Op. cit., p. 124, 125; Fataburen. Op. cit., p. 7–32.
Лукьянченко T. В. Современное хозяйство, быт и культура саамов Кольского полуострова. М., 1971, с. 227, 228.
Fehrle Е. Feste und Volksbräuche im Jahreslauf europäischer Völker. Kassel, 1955, S. 70, 71; Sartori P. Westfäische Volkskunde. Leipzig, 1922, S. 143; Handwörterbuch des deutschen Aberglaubens, Bd. VI. Berlin — Leipzig, 1934/1935, Sp. 1532; Lippert Ju. Deutsche Festbräuche. Praga, 1884, S. 44.
Fehrle E. Op. cit., p. 69.
Gute H. Von Neujahr bis Silvester. Rudolstadt, 1959, S. 27.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde von Oswald A. Erich und Richard Beitl. Leipzig, 1936, S. 458.
Fehrle E. Op. cit., p. 69; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 458; Landeskunde der Provinz Brandenburg, Bd. III. Berlin, 1912, S. 242; Andree R. Braunschweiger Volkskunde. Braunschweig, 1901, S. 330.
Gute H. Op. cit., p. 70.
Andree R. Op. cit., p. 330.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 459.
Ibid., p. 458.
Lippert Ju. Op. cit., p. 4.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 573.
Ермолов А. Народная сельскохозяйственная мудрость в пословицах, поговорках и приметах. I Всенародный месяцеслов. СПб., 1901, с. 91.
Gute Н. Op. cit., р. 67.
Fehrle Е. Op. cit., р. 71.
Ермолов А. Указ. соч., с. 92.
Prümer К. Unsere westfälische Heimat. Leipzig, 1909, S. 455.
Аничков E. Весенняя обрядовая песня на Западе и у славян, ч. I. От обряда к песне. СПб., 1903, с. 271.
Fehrle Е. Op. cit., р. 71.
Lippert Ju. Op. cit., p. 44.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 179–180; Spamer A. Deutsche Fastnachtsbräuche. Jena, 1936, S. 21, 47.
Fehrle E. Op. cit., p. 72.
Spamer A. Deutsche Fastnachtsbräuche, p. 50; Fehrle E. Op. cit., p. 97.
Landeskunde der Provinz Brandenburg, S. 242.
Fehrle E. Op. cit., p, 90.
Sartori P. Op. cit., p. 148–149.
Prümer К. Op cit., p. 259.
Fehrle E. Op. cit, p. 105.
Prümer K. Op. cit., p. 259; Sartori P. Op. cit., p. 148.
Andree R. Op. cit., p. 333–335.
Fehrle E. Op. cit., p. 76.
Ibid., p. 78.
Fehrle E. Op. cit., p. 105.
Prümer K. Op. cit., p. 68.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 183.
Andree R. Op. cit., p. 330; Meyer E. H. W. Niedersächsische Dorf am Ende des 19. Jahrhunderts. Bielefeld, 1927, S. 22.
Fehrle E. Op. cit., p. 82, 87.
Spamer A. Deutsche Fastnachtsbräuche, S. 7.
Spamer A. Die deutsche Volkskunde, Bd. II. Leipzig, 1935, S. 94.
Ibid., p. 94.
Fehrle E. Op. cit., p. 96.
Ленин В. И. Полн. собр. соч., т. 55, с. 203.
Wrede A. Rheinische Volkskunde. Leipzig, 1922, S. 245–246.
Календарные обычаи и обряды в странах зарубежной Европы. Зимние праздники. М., 1973, с. 143, 145, 154. 159.
Landeskunde der Provinz Brandenburg, S. 243.
Mannhardt W. Baum- und Feldkulte. Erster Teil. Berlin, 1877, S. 146.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 840.
Berkenbrink G. Wandlungsprozesse einer dorflichen Kultur. Göttingen, 1974, S. 95.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 181.
Becker A. Pfälzer Volkskunde. Bonn und Leipzig, 1925, S. 302.
Prümer K. Op. cit., p. 456.
Zender M. Mummereien im Rheinland. In: Sonderschriften des Vereines für Volkskunde in Wien, Bd. 2. Wien, 1972, S. 265.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 182.
Ермолов А. Указ. соч., с. 61–63.
Becker A. Op. cit., p. 303.
Аничков E. Указ. соч., с. 102, 183.
Spamer A. Die deutsche Volkskunde, S. 105; Аничков E. Указ. соч., с. 136; Fehrle E. Op. cit., p. 116.
«Neues Deutschland» (Berlin) 6. April 1974, S. 9.
Sieber Fr. Deutschwestslawische Beziehungen in Frühlingsbräuchen. Berlin, 1968, S. 2.
Аничков E. Указ. соч., с. 102; Fehrle E. Op. cit., p. 115.
Аничков E. Указ. соч., с. 332.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, SS. 563–565; Spamer A. Die deutsche Volkskunde, S. 109; Fehrle E. Op. cit., p. 122; Prümer К. Op. cit., p. 68, 197, 456; Wrede A. Eifeler Volkskunde, Bonn, 1960, S. 301–302; он же. Rheinische Volkskunde, S. 254 255.
Prümer К. Op. cit.. p. 457; Andree R. Op. cit., p. 336; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 260–261; Sartori P. Op. cit., p. 152.
Spamer A. Die deutsche Volkskunde, S. 110; Becker A. Op. cit., p. 311.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 260–261; 372.
Kück E. Das alte Bauernleben der Lüneburgen Heide. Leipzig, 1906, S. 38; Wrede A. Eifeler Volkskunde, S. 301.
Водовозова Е. H. Жизнь европейских народов, т. III, СПб., 1893, с. 135–137; Spamer A. Die deutsche Volkskunde, S. 197; Aiblinger S. Vom echten bayerischen Leben. München, 1975. S. 290–291.
Sartori P. Op. cit., p. 153.
Lippert Ju. Op. cit., p. 33.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 560.
Аничков E. Указ. соч., с. 349–350.
Andree R. Op. cit., p. 340; Fehrle E. Op. cit., p. 128–129.
Fehrle E. Op. cit., p. 128.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 558.
Spamer A. Op. cit., p. 114.
Wrede A. Rheinische Volkskunde, S. 260.
Andree R. Op. cit., p. 342.
Ibid., p. 338.
Sartori A. Op. cit., p. 154–155; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 558.
Sartori P. Op. cit., p. 154.
Ibid., p. 154–155; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 558.
Fehrle E. Op. cit., p. 134.
Ермолов A. Указ. соч., с. 211.
Аничков Е. Указ. соч., с. 56–57.
Landeskunde der Provinz Brandenburg, S. 245; Wrede A. Eifeler Volkskunde, S. 311; Sartori P. Op. cit., p. 160–161; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 802.
Wrede A. Eifeler Volkskunde, S. 314.
Фрезер Дж. Золотая ветвь. М., 1928, вып. 1, с. 147.
Wrede A. Rheinische Volkskunde, S. 263.
Zender M. Das kölnische «Niederland» in Gestalt und Sonderart seines Volkslebens. In: Rheinische Vierteljahrsblätter. Jahrgang 36 (Heft 1/4). Bonn, 1972, S. 249, 252.
Wrede A. Eifeler Volkskunde, S. 314.
Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 458.
Аничков Е. Указ. соч., с. 265.
Woeller W. Deutsche Frühlingsbräuche: Vom Frühling und Mittsommer. In: Deutsch als Fremdsprache. 3/1967. 4. Jahrgang. Leipzig, S. 172–176.
Wrede A. Rheinische Volkskunde, S. 266; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 310.
Аничков E. Указ. соч., с. 188.
Ibid., p. 193; Spamer A. Op. cit., p. 118; Wörterbuch der deutschen Volkskunde, S. 579.
Fehrle E. Op. cit., p. 138.
Wrede A. Rheinische Volkskunde, S. 270–271.
Sartori P. Op. cit., p. 160–161.
Andree R. Op. cit., p. 351–355.
Becker A. Op. cit., p. 315–318.
Gugitz G. Fest- und Brauchtumskalender für Österreich, Süddeutschland und die Schweiz. Wien, 1955, S. 8.
Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich. Salzburg, 1948, S. 55; Moro O. Volkskundliches aus dem Kärntner Nockgebiet. Klagenfurt, 1952, S. 87.
Graber G. Volksleben in Karnten Graz. Wien, 1949, S. 201–205; Österreichische Volkskunde für Jedermann hrsg. A. Majs. Wien, 1952, S. 24, 66.
Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 20, 66; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens. Bd. VI. Berlin — Leipzig, S. 1532.
Gugitz G. Op. cit., p. 14–16, 20; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens. Bd. V, S. 1270, 1869; Bd. VI, S. 99—100.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. V, S. 1260–1263; Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 55–57; Haider F. Tiroler Volksbrauch im Jahreslauf. Innsbruck. Wien — München, 1968, S. 30.
Gugitz G. Op. cit., p. 15, 18–20.
Spamer A. Deutsche Fastnachtsbräuche. Jena, 1936, S. 21, 65.
Graber G. Op. cit., p. 215.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. IX, S. 531, 536; Erich O., Beitl R. Wörterbuch der Deutschen Volkskunde. Leipzig, 1936, S. 183–184; Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 214–215.
Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 21–22; Fehrle E. Feste und Volksbräuche im Jahreslauf der europäischen Völker. Kassel, 1955, S. 90; Haider F. Op. cit., p. 50, 80.
Graber G. Op. cit., p. 217, 221–224; Erich O., Beitl R. Op. cit., p. 282.
Graber G. Op. cit., p. 217, 219.
Haider F. Op. cit., p. 80.
Schmidt L. Wiener Volkskunde. Wien, 1940; Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 59, 63–66.
Österreichische Volkskunde-Atlas. Kommentar. 3 Lieferung. Wien, 1971, S. 7, 61–62; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VII, S. 469–471; Fehrle E. Op. cit., p. 76–78; Freudenthal H. Das Feuer im Deutschen Glauben und Brauch. Berlin und Leipzig, 1931, S. 240.
Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 24; Gugitz G. Op. cit., p. 27.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. III, S. 700, 702–704; Gugitz G. Op. cit., p. 28–29; Erich O., Beitl R. Op. cit., p. 257.
Gugitz G. Op. cit., p. 32.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VI, 1348, 1353, 1365–1366, 1383; Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 25–26; Andree-Eysn M. Volkskundliches aus dem bayrisch-österreichischen Alpengebiet. Braunschweig, 1910, S. 95; Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 78–80.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VI, S. 1337, 1354; Bd. IV, S. 985–987, 1026; Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 410–412; Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 86.
Burgstaller E. Brauchtumsgebäcke und Weihnachtsspeisen. Linz, 1957, S. 54–58, 61; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. V, S. 54; Bd. VI, S. 1322–1325, 1339, 1348, 1353; Bd. IX, S. 533.
Haider F. Op. cit., p. 171.
Fehrle E. Op. cit., p. 136; Haberlandt M. Deutschösterreich. Weimar, 1927, S. 238.
Graber G. Op. cit., p. 254, 260; Andree-Eysn M. Op. cit., p. 180; Mannhardt W. Der Baumkultus der Germanen und ihrer Nachbarstämme. Berlin, 1875, S. 540; Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 29–30.
Haberlandt M. Op. cit., p. 307.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. II, S. 109; Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 30–31, 67; Erich O., Beitl R. Wörterbuch der deutschen Volkskunde. Leipzig, 1936, S. 97, 157.
Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 105.
Österreichische Volkskunde für Jedermann, S. 67; S. 30–31; Erich O., Beitl R. Op. cit., p. 157; Burgstaller E. Lebendiges Jahresbrauchtum in Oberösterreich, S. 105.
Graber G. Op. cit., p. 319; Gugitz G. Op. cit., p. 47.
Graber G. Op. cit., p. 275–276; Haberlandt M. Op. cit., p. 329; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VI, S. 1693; Fehrle E. Op. cit., p. 148; Schmidt L. Volkskunde von Niederösterreich. Horn, 1972, Bd. II, S. 196.
Moser-Gossweiler F. Volksbräuche der Schweiz. Zürich, 1947, S. 17; Atlas der Schweizerischen Volkskunde. Basel, 2 Teil, 2 Lieferung, S. 94; Hoffmann-Krayer E Feste und Bräuche des Schweizervolkes Zürich, 1913, S. 123–124; Gugitz G. Fest- und Brauchtumskalender für Österreich, Süddeutschland und die Schweiz. Wien, 1933, S. 14–16.
См. статьи сборника: «Немцы», «Французы», «Итальянцы».
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 93–96, 98–99, 102–103; Moser-Gossweiler F. Op. cit., p. 17.
Hoffmann-Krayer E. Feste und Bräuche des Schweizervolkes, S. 125; Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 96, 111, 115.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde. Teil 2, Leiferung 2, S. 99—100; Weiss R. Die viersprachige Schweiz. Sprachleben der Schweiz. Bern, 1963, S. 9; R. Weiss. Sprachgrenzen und Konfessionsgrenzen als Kulturgrenzen. Laos, T. 1, 1951, S. 106.
Календарные обычаи и обряды в странах зарубежной Европы. Зимние праздники. М., 1973, с. 176–177.
Schweizer Volksleben, hrsg. Н. Brockmann-Jerosch. Zürich, 1928, Bd. II, S. 104–109; Weiss R. Volkskunde der Schweiz. Erlenbach-Zürich, 1946, S. 165, 167; Dietschy S. H. Der Umzug der Stopfer — ein alter Maskenbrauch des Bündner Oberlandes. — Archives Suisses des traditions des populaires, t. XXXVII, 1939, S. 34–40; Meuli K. Schweizer Masken. Zürich, 1942, S. 76; Hansmann C. Masken, Schemen, Larven. Volksmasken der Alpenländer. München, 1959, S. 3–5, 7, 29; Moser-Gossweiler F. Op. cit., p. 5–6.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 248; Weiss R. Volkskunde der Schweiz, S. 201; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VII. Berlin, S. 6.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Bd. II, S. 125.
Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. IV, S. 122.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 216–217; Hoffmann-Krayer E. Feste und Bräuche des Schweizervolkes, S. 123.
Schweizer Volkskunde, Bd. II, S. 126–127; Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 192–196, 205, 215, 217, 221.
Dürst H. Das Cliquenwesen und die Basler Fastnacht. Schweizerisches Archiv für Vokskunde, 1969, Hf. 1/2. S. 26; Gantner Th. Die Katholiker und die Basler Fastnacht. Schweizerisches Archiv für Volkskunde, 1969, Hf. 1/2, S. 130–134.
Schweizer Volkskunde, Bd. I, S. 53; Andree-Eysn M. Volkskundliches. Aus dem bayrisch-österreichischen Alpengebiet. Braunschweig, 1910, S. 182–183.
Hoffmann-Krayer E. Feste und Bräuche des Schweizervolkes, S. 138, 140; Hoffmann-Krayer E. Früchtbarkeitsriten im Schweizer Volksbrauch. Schweizerisches Archiv für Volkskunde, 1907–1908, Hf. 3–4, S. 244.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2; Schweizer Volksleben, Bd. 2, S. 73.
Schweizer Volskleben. Bd. I, S. 35–36; Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 2, S. 135–136.
Hoffmann-Krayer E. Früchtbarkeitsriten im Schweizer Volksbrauch. Schweizerisches Archiv für Volkskunde, S. 245–246.
Weiss R. Die viersprachige Schweiz, S. 10–11; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VI, S. 1325, 1329.
Moser-Gossweiler F. Op. cit., p. 17.
Atlas der Schweizerischen Volkskunde, Teil 2, Lieferung 3, S. 177–179.
Ibid., p. 255.
Weiss R. Volkskunde der Schweiz, S. 168; Moser-Gossweiler F. Op. cit., p. 21.
Hoffmann-Krayer E. Feste und Volksbräuche des Schweizervolkes, S. 157, 161, 162, 163; Handwörterbuch des Deutschen Aberglaubens, Bd. VI, S. 1691, 1702; Schweizer Volksleben, Bd. 2, S. 16, 97; Weiss R. Volkskunde der Schweiz, S. 169.
Из обширной литературы по древней истории венгров можно назвать следующие работы: I. Dienes István. A honfoglalò magyarok. Budapest, 1974; Közèpkori kutföink kritikus kèrdèsei (szerk. Horvàth Jànos, Szèkely György). Budapest, 1974; Györffy György. Tanulmànyok a magyar állam eredetèröl. Budapest, 1959; Czeglèdy Károly. A szakrális kiràlysàg a steppei nèpeknèl (a kazàroknàl és a magyaroknàl). — In: Magyar nyelv, 1974, LXX èvf., s. 11–17.
О венгерском летоисчислении перед христианством см.: Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs. Budapest, 1964, 1. 46–51.
Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs; Martin P. Nilsson. Primitive Time-Reckoning. London, 1920, I. 282.
Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs, I. 49–50.
Szendrey Àkos. Szokàsok. — In: A magyarsàg Nèprajza IV. Budapest, 1937.
О масленичных обычаях см.: Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs; она же. Ungarische Volskbräuche. Budapest, 1972.
Szerèmi György. A mohàcsi vèsz kora (Magyarra ford. Erdèlyi Làszlò). Szeged, 1941.
Ibid., I. 78.
О масленичных масках см.: Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs; Ferenczi Imre, Ujvàry Zoltàn: Farsangi dramatikus jàtèkok Szatmàrban. Budapest, 1962.
Об этом обычае подробнее см.: Dömötör Тekla: A nèpszokàsok költèszete. Budapest, 1974; она же. Das Blochziehen in Ràbatòtfalu. Festschrift Heilfurth. Göttingen. 1969.
Dömötör Тekla. Ungarische Volskbräuche, 1. 32.
Об обычае «изгнание кисы» см.: Magda Jànos. Unnepek szokàsok az I poly mentèn; Dömötör Тekla. A magyarorszàgi «kiszehajtàs» törtèneti rètegei. — In: A Magyar Tudomànyos Akadèmia I. Oszt. Közl, 1969, 1. 113.
Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs; Szendrey Àkos. A napfordulò és a màgikus àllatvèdès összehasonlitàsànak kèrdèse. — In: Ethnographia, 1959, 1. 313–343.
Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs, I. 111; она же. A nèpszokàsok költèszete. passim.
Bartholomaeides L. Inclyti Superioris Ungariae Comitatus Gömöriensis Notitia Historico-Geographico Statistica. 1806–1808. Locse, 1. 443–444.
О выборе короля и королевы троицы см.: Dömötör Тekla. Naptàri ünnepek-nèpi szinjàtszàs; она же. Whitsun Mummers in Hungary. Festschrift für Robert Wildhaber. Basel, 1973, s. 63–71.
Csillèry Klàra. Pünkösdi leànyevezö Szeremlèröl. Nèprayzi èrtesitö. 1961, 1. 17,
Dworakowski St. Kultura społeczna ludu wiejskiego na Mazowszu nad Narwią, cz. 1. Białystok, 1964, s. 69.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, Wieś Niesułowice, powiat Olkusz.
Ibid., N 108.
Seweryn T. Tradycje i zwyczaje krakowskie. Kraków, 1961, s. 9.
Kolberg O. Dzieła wszystkie, t. 28. Wrocław — Poznań, 1964, s. 79.
Ibid., t. 24, p. 121.
Ibid., t. 11, p. 144.
Ibid., t. 26, p. 73.
Dworakowski St. Op. cit., p. 71.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, Wieś Niesułowice, powiat Olkusz.
Seweryn T. Op. cit., p. 11.
Kolberg O. Op. cit., t. 18, p. 46.
Dworakowski St. Op. cit., p. 64, 65.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 471.
Kolberg О. Op. cit., t. 18, p. 47.
Ibid., t. 3, p. 210–211.
Ibid., t. 9, p. 123.
Ibid., t. 23, p. 73.
Ibid., t. 28, p. 78.
Ibid., t. 20, p. 92.
Ibid., t. 44, p. 90.
Ibid., t. 5, p. 263.
Dworakowski St. Op. cit., p. 73; Kolberg O. Op. cit., t. 9, p. 126; t. 26, p. 74.
Kolberg O. Op. cit., t. 11, p. 144.
Ibid., t. 39, p. 65, 66.
Szyfer A. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia mazurów i warmiaków. Olsztyn, 1968, s. 48.
Kolberg O. Op. cit., t. 3, p. 213; t. 9, p. 126; t. 16, p. 114; t. 20, p. 95; t. 23, p. 73; Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1774 a, 1775 a; Muzeum Etnograficzny w Krakowie, Archiwum Rękopisów, N 1299/175.
Szyfer A. Op. cit, p. 50.
Kolberg O. Op. cit., t. 11, p. 144.
Ibid., t. 27, p. 124.
Ibid., t. 5, p. 263.
Stelmachowska В. Rok obrzędowy na Pomorzu. Toruń, 1933, s. 99, 100.
Seweryn T. Op. cit., p. 13.
Kolberg O. Op. cit., t. 5, p. 269; t. 24, p. 122.
Ibid., t. 16, p. 114.
Ibid., t. 33, p. 132, 133.
Ibid., t. 18, p. 47.
Stelmachowska B. Op. cit., p. 99, 100.
Dworakowski St. Op. cit., p. 63.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Oświęcim, Powiat Wadowice.
Dworakowski St. Op. cit., p. 63.
Ibid., p. 64.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1773 a.
Kolberg O. Op. cit., t. 24, p. 124.
Ibid., t. 3, p. 272.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1775 a.
Ibid., N 1893.
Ibid., N 1898.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, 120, teka IV, 126/11; Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1783.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, 120, teka IV.
Ibid., 126/VII, teka. I.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1897.
Ibid., N 1783.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, 119, teka IV.
Kolberg O. Op. cit., t. 28, p. 82; Dworakowski St. Op. cit., p. 73.
Seweryn T. Op. cit., p. 19.
Kolberg O. Op. cit., t. 5, p. 273; t. 43, p. 19.
Ibid., t. 26, p. 75, 76.
Seweryn T. Op. cit., p. 19.
Kolberg O. Op. cit., t. 20, p. 100, 104.
Kolberg O. Op. cit., t. 44, p. 93; Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1887.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1773, 1783, 1785.
Klinger W. Doroczne święta ludowe a tradycje grecko-rzymskie. Kraków, 1931, s. 14.
Kolberg O. Op. cit., t. 24, p. 139; Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Oświęcim; powiat Chzanów, 126/11.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 40, N 1142.
Архив Института этнографии АН СССР (далее: Архив ИЭ), ф. 26, д. 13, запись 10/IV 1970.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, powiat Chrzanów; powiat Wadowice.
Kolberg O. Op., cit., t. 10, p. 198.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1773.
Kolberg О. Op. cit., t. 24, p. 132; t. 3, p. 214.
Ibid., t. 3, p. 214.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Wadowice, N 1299/152.
Ibid., 126/11; 120, teka IV.
Ibid. Powiat Oświęcim.
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1774 a.
Ibid., N 1887.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, powiat Chrzanów; N 1299/152; N 1299/III.
Dworakowski St. Op. cit., p. 81.
Ibid, p. 86.
Szyfer A. Op. cit., p. 58.
Dworakowski St. Op. cit., p. 86, 90, 93.
Szyfer A. Op. cit., p. 56, 57.
Seweryn T. Op. cit., p. 42, 47.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 607.
Kolberg O. Op. cit., t. 27, p. 127, 128.
Ibid., t. 20, p. 105; t. 26, p. 81; t. 27, p. 127, 128; t. 28, p. 84.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Oświęcim; N 1299/75; 1299/152; 1299/III и др.
Ibid., N 1175.
Архив ИЭ, ф. 26, д. 13. (Запись 30.111.1970 г., д. Лендница.)
Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian, Archiwum Rękopisów, N 1175-a, 1845, 1887, 1891, 1895, 1897, 1898; Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. N 1179, teka VI; 121, teka IV; 126/VI I, teka I.
Muzeum Etnograficzny w Krakówie, Archiwum Rękopisów, 122/IV, teka IV; 120, teka IV.
Dworakowski St. Op. cit., p. 94.
Архив ИЭ, ф. 26, д. 13.
Seweryn Т. Op. cit., p. 51–56.
Dworakowski St. Op. cit., p. 95.
Ibid., p. 96.
Kolberg O. Op. cit., t. 24, p. 154, 155.
Klinger W. Op. cit., p. 25.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 1299/205.
Kolberg O. Op. cit., t. 24, p. 155, 156; Stelmachowska В. Op. cit., p. 150.
Dworakowski St. Op. cit., p. 97.
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 1778.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Chrzanów.
Ibid., N 287.
Kolberg O. Op. cit., t. 43, p. 25; Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian. N 1774 a, 1775 a, 1778, 1782, 1783, 1897.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, Powiat Oświęcim, powiat Chrzanów.
Klinger W. Op. cit., p. 35.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, N 111/1.
Dworakowski St. Op. cit., p. 107.
Kolberg O. Op. cit., t. 4, p. 94, 95.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Chrzanów.
Архив ИЭ, ф. 26, д. 13. Запись 10.IV 1970 г.
Kolberg О. Op. cit., t. 28, p. 87.
Dworakowski St. Op. cit., p. 102–104; Kolberg O. Op. cit., t. 28, p. 87.
Kolberg O. Op. cit., t. 26, p. 82.
Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów. Powiat Chrzanów.
Kolberg O., Op. cit., t. 3, p. 241–243.
Dworakowski St. Op. cit., p. 108; Szyfer A. Op. cit., p. 64; Kolberg O. Op. cit., t. 24, p. 162; t. 27, p. 132; Uniwersytet Jagielloński. Katedra Etnografii Słowian. Archiwum Rękopisów, N 1448, 1772, 1778, 1897; Muzeum Etnograficzny w Krakowie. Archiwum Rękopisów, Powiat Chrzanów, N 599; Архив ИЭ, ф. 26, д. 13, запись 10.1 V 1970.
Horňácko. Život a kultura lidu na moravsko-slovenském pomezi v oblasti Bilých Karpat. Brno, 1966, s. 295.
Československá Vlastivěda. díl III. — «Lidová kultura». Praha, 1968, s. 241.
Bogatyriov P. L'udové divadlo české a slovenské. Bratislava. 1973, s. 186–196.
Horňácko…, s. 295.
Zibrt Č. Veselé chvíle v životě lidu českého. Praha, 1950, s. 157.
Československá Vlastivěda, díl III, s. 243.
Bartoš F. Naše děti. Brno, 1888, s. 279.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 190.
Horvathová E. Duchovná kultura. — In: Horehronie, díl. II. Bratislava, 1973, S. 36.
О народных масках чехов и словаков и их роли в календарных обрядах см. подробно: Jeřábek R. Masken und Maskenbrauchtum in der tchechischen Ländern. — «Schweizerisches Archiv für Volkskunde». Basel, 1968, Heft 1–2, S. 114–135; Horvathová E. Maskenbrauchtum in der Slowakei. — «Schweizerisches Archiv für Volkskunde», S. 135–141.
Jeřábek R. Masopustní maska «pohřebenáře» v mezinarodním kontextu. — «Národopisné aktuality», 1968, c. 2, s. 89; Tomeš J. Přispevek k problematice masek «hřebenářu» v masopustních obyčejích na Moravě. — «Slovácko», 1964, s. 53.
По этому поводу существует несколько мнений. Советский исследователь Н. Н. Велецкая, например, связывает эту маску с древним обычаем проводов стариков в другой мир (Велецкая Н. Н. Из истории славянской весенней обрядности. — «Македонски фолклор», год. VI. Скопjе, 1973).
Bednarík R. Duchovná kultura slovenského lidu. — «Slovenská Vlastivěda». Martin, 1942, s. 74; Богатырев П. Г. Вопросы теории народного искусства. М., 1969, с. 35.
Laudová Н. Lidový tanec a lidové divadlo. — «Český lid», 1964, с. 5–6; Vančík F. Kalendarní obyčeje z jihočeského Soběnova. — «Opera ethnologica», 4. Praha, 1969, s. 19.
Horvathová E. Duchovná kultura, s. 166.
Bonuš F. Mezi dvěma slunovraty. Gottwaldov, 1959, s. 18.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 145.
Ibid., s. 38.
Ibid., s. 30.
Ibid., s. 135, 138.
Tomeš J. Masopustní, jarní a letní obyčeje na Valašsku. Stražnice, 1972, s. 32.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 140.
Vaclavík A. Vyroční obyčeje a lidové umění. Praha, 1959, s. 108.
Tomeš J. Masopustní, jarní a letní obyčeje na Valašsku, s. 18.
Zibrt Č. Staročeské vyroční obyčeje, pověry, slavnosti a zabávy prostonarodní. Praha, 1889, s. 31.
Bonuš J. Mezi dvěma slunovraty. Gottwaldov, 1959, s. 17.
Horňácko…, s. 295.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 143.
Mišurec Z. Velický fašanek. — «Český lid», 1969, N 2, s. 342–347.
Večerková Eva. Současné, vyroční obyčeje na Uhersko-Hradištském Dolňácku. — «Národopisné aktuality», 1970, N 2.
Oborský S. Konec chodského masopustu. — «Rudé právo», 20.11.1969.
Horvathová E. Maskenbrauchtum in der Slowakei, s. 139.
Horvathová E. Duchovná kultura, s. 166.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 222.
Tomeš J. Vynášení Smrti na vychodní Moravě a ve Slezku. — «Acta ethnologica Slovaca», 1. Bratislava, 1974, s. 242.
Vyhlídal J. Rok na Hané. Olomouc, 1906, s. 31.
Horvathová E. Duchovná kultura, s. 206.
Sieber F. Deutsch- westslawische Beziehungen im Frühlingsbräuchen. Berlin, 1968, S. 232–230.
Horvathová E. Die volkstümliche Heilkunst. — In: «Die slowakische Volkskultur. Die materielle und geistige Kultur». Bratislava, 1973, S. 270.
Zibrt Č. Staročeské vyroční obyčeje a pověry slovanské, s. 59–62.
Tomeš Y. Vynášení Smrti…, s. 237.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 229.
Vyhlídal J. Op. cit., s. 31.
Vaclavík A. Op. cit., p. 206–208.
Bonuš F. Op. cit., p. 22.
Vančík F. Kalendarní obyčeje z jihočeského Soběnova. Praha, 1969, s. 32.
Hasalová К. О barvení, malovaní a zdobení kraslic. — In: «Tvořivost českého lídu v tradiční umelécke výrobě». Praha, 1953, s. 58.
Vaclavík A. Op. cit., p. 231; Vančík F. Op. cit., p. 33.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 265–269; Vyhlídal J. Op. cit., p. 47–48.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 268.
Československá Vlastivěda, díl III, s. 579.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 282.
Horvathová E. Duchovná kultura, s. 284.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 320.
Грацианская H. H. Этнографические группы Моравии. М., 1975, с. 74.
Horňácko…, s. 298.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, p. 371.
Československá vlastiveda, díl III, s. 246.
Moravské Slovensko, díl I, sv. 2–3, s. 766; Klvaňa J. Jízda králu na Moravském Slovácku. — «Světozor», 1891, s. 31–34; Tomeš J. Masky v lidových obyčejích na Horňácku. — «Slovácko», 1959, s. 12.
Zibrt Č. Veselé chvíle…, s. 282.
Niederle Z. Život starých Slovánů. Oddíl kulturni, díl I, s. 56.
Bartoš F. Moravský lid. Telč, 1892, s. 206.
Tomeš J. Másopustní, jarní a letní obyčeje…, s. 90.
Schneeweis E. Feste und Volksbräuche der Sorben. Berlin, 1953, S. 118.
Ibid., p. 118–119.
Ibid., p. 121–123; Von Schulenburg W. Wendisches Volkstum in Sage, Brauch und Sitte. Leipzig, 1934; S. 207–215; Срезневский И. И. Сербо-лужицкий народный календарь. — «Живая старина», вып. 2, 1890, с. 55.
Schneeweis Е. Op. cit., р. 123.
Ibid., р. 123; Zibrt Č. Vynášení «smrti»… Praha, 1893, S. 20.
Schneeweis Е. Op. cit., S. 126–128; Von Schulenburg W. Op. cit., S. 214–215.
Schneeweis Е. Op. cit., S. 130–131; Von Schulenburg W. Op. cit., S. 216.
Schneeweis Е. Op. cit., S. 129–130; Schulenburg W. Op. cit., S. 217–218; Volkslieder der Sorben in der Ober- und Nieder-Lausitz. Herausgegeben von Leop. Haupt und Joh. E. Schmaler. Berlin, 1953, II, S. 223.
Schneeweis E. Op. cit., S. 128, 130–132.
Ibid., S. 134.
Ibidem.
Ibid; Von Schulenburg W. Op. cit., S. 214.
Schneeweis E. Op. cit., S. 136–137.
Ibid., S. 135.
Ibid., p. 136; Volkslieder der Sorben…, II, S. 261.
Schneeweis E. Op. cit., S. 139; Von Schulenburg W. Op. cit., S. 220; Volkslieder der Sorben…, II, S. 259.
Schneeweis E. Op. cit., S. 140–141; Volkslieder der Sorben…, II, S. 271.
Von Schulenburg W. Op. cit., S. 175.
Schneeweis E. Op. cit., S. 155–156; Von Schulenburg W. Op. cit., S. 174–175.
В данной работе речь идет о сербах, черногорцах, македонцах, исповедующих в большинстве православие, хорватах, словенцах, по преимуществу католиках, и о славянском населении, исповедующем ислам.
«Lepenica». Sarajevo, 1963, s. 342.
На сретение (сретење, обретење — сербы, черногорцы; сретение — македонцы; svečnica — хорваты, словенцы), по народным представлениям сербов, например, встречается зима и лето. В этот день повсеместно распространены различные гадания о погоде, а также о здоровье, о женихах. Было в обычае освящение свечей, например у словенцев. Этим свечам приписывали защитные свойства от различных бед.
Вукмановић J. Прољећни обичаjи. — В кн.: «Рад IX-ог Конгреса Савеза фолклориста Jугославjе». Сараjево, 1963 (далее Рад. IX), с. 260; Милоjевић М. Песме и обичаjи укупног народа србског, књ. I. Београд, 1869, с. 87; Cavazzi М. Godina dana hrvatskin narodnih običaja, 1. Od noklada do jeseni. Zagreb, 1939, s. 24.
Ћорћевић Др. Живот и обичаjи народни у Лесковачкоj Морави. — «Српски етнографски зборник» (далее: СЕЗб.), књ. LXX. Београд, 1958 с. 373; «Неготинска Краjина». — «Гласник Етнографског музеjа у Београду» (далее: ГЕМ), књ. 31–32. Београд, 1969, с. 378–382.
Антониjевић Д. Алексиначко Поморавље. — СЕЗб., књ. LXXXIII. Београд, 1971, с. 180; Cavazzi М. Op. cit., р. 11–12; Kuret N. Praznično leto slovencev. Prvi deo, Pomlad, Ceije, 1965.
Добњаковић Б. Етнологиjа народа Jугославиje. Београд, 1960; Караџић В. Живот и обичаjи народа српскога. Београд, 1957, с. 22–23; Кулишић Ш., Петровић Я., Пантелић Н. Српски митолошки рjечник. Београд, 1974, с. 10, 21; Benc-Bošković К. Neki pokladni običaji i drvene maske u Meðimurju. — «Narodna umjetnost», kn. 1. Zagreb, 1962; Bonivačić-Rozin N. Pokladne maske u Konavlima. — «Narodna umjetnost», kn. 4. Zagreb, 1966; он же. Žitak ili pokladnosuðenje. — In: «Rad Xl-og Kongresa Saveza folklorista Jugoslavije u Novom Vinodolskom 1964». Zagreb, 1966, s. 83–88; Etnološka i folkloristička ispitivanja u Livanjskom Polju. — «Glasnik Zemaljskog muzeja u Sarajevu. Etnologija» (далее: GZM), sv. XV–XVI. Sarajevo, 1961, s. 229; Cavazzi M. Op. cit., p. 11–18; Ilić L. Narodni slavonski običaji. Zagreb, 1946, s. 115–116; Kuret N. Op. cit., p. 21–70; «Lepenica», s. 353–354; Mikac J. Godisnji običaji (Brest u Istri). — Zbornik za narodni život i običaji juznih slavena (далее: Zbornik…), kn. XXIX, sv. 1. Zagreb, 1933, s. 218; Miličević J. Narodni običaji i verovanja u Sinjskoj Krajini. — «Narodna umjetnost», kn. 5–6. Zagreb, 1967–1968, s. 472–473; Schnecweis E. Serbokroatische Volkskunde, t. 1. Berlin, 1961, S. 127–128; Sirola B. Zvončari. — In: Etnografska istraživanja i graða. Zagreb, 1934, s. 15–17.
Каваев Ф. Пролетни обичаи од Струга. — В кн.: «Македонски фолклор». Скопjе, 1973, бр. 12, с. 219; Тановић С. Српски народни обичаjи у Ћевћелиjскоj казн. — СЕЗб., књ. 40. Београд, 1927, с. 34–35; Филиповић М. Голо Брдо. Скопље, 1940, с. 80; он же. Različita etnološka graða iz Vojvodine. — In: «Prilozi i graða», 1. Novi Sad, 1962, s. 21, 43; Horvath F. Običaji u Ivancu. — In: Arhiv Odbora za narodni život i običaje JAZU (далее: Arhiv…); Kuret N. Op. cit., p. 13–14, 38; Mikac J. Op. cit., p. 219.
Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 193; Тановић С. Указ. соч., с. 34–35; Filipović М. Različita etnološka graða iz Vojvodine, s. 94.
Барjактаровић М. О народним обичаjима у северо-источноj Србиjи. — В кн.: «Рад Конгреса фолклориста у Заjечару и Неготину 1958». Београд, 1960, с. 23; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 197–198; Караџић В. Српски рjечник, истумачен њемачкиjем и латинскиjем риjечима. Београд, 1935, с. 181; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 10, 83, 132–133; Zečevic S. Elementi nase mitologije u narodnim obredima uz igru. Zenica, 1973, s. 29.
Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 194; Делиниколова З. Обичаи сврзани со поедини празници и неделни дни во Радовиш. — «Гласник на Етнолошкиот музеj», I. Скопjе, 1960, с. 150–151; Илиjин М. Обредно љуљање у пролеће. — В кн.: Рад IX, с. 273–275; Караџић В. Живот и обичаjи…, с. 25; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 10, 21, 22, 236–237; Станоjевић М. Обичаjи и веровања на Тимоку. — ГЕМ, књ. 4. Београд, 1929, с. 44; Тановић С. Указ. соч., с. 36; Филиповић М. Голо Брдо, с. 80; Benc-Bošković К. Op. cit., р. 5; Filipović М. Različita etnološka graða iz Vojvodine, s. 21, 43, 94; Horvath F. Op. cit.; Ilić L. Op. cit., p. 117, 119; Kotarski J. Lobor. Zbornik…, kn. XXI, sv. 2. Zagreb, 1917, s. 196; Kuret N. Op. cit., p. 15–62; Sajfert-Pokupska M. Hrnelić (kraj Karlovca). Narodni život i običaji. — In: Arhiv…, (s. z.), 29; Schneeweis E. Op. cit., p. 129.
Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 237; Kuret N. Op. cit., p. 17.
Благоjевић О. Пива. Београд, 1971, с. 482; Делиниколова З. Указ. соч., с. 153; Kuret N. Op. cit., p. 85–86.
Вукмановић J. Паштровићи. Цетиње, 1960, с. 291; он же. Прољећни обичаjи, с. 263; Караџић В. Српски рjечник…, с. 9; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 306–307; Cavazzi М. Op. cit., р. 21; Kuret N. Op. cit., p. 74–82; Sajfert-Pokupska M. Op. cit.; Sirola B. Novalja na Pagu. — Zbornik… kn. XXXI, sv. 2. Zagreb, 1938, s. 129.
Ћорћевић Др. Живот и обичаjи…, с. 374; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ соч., с. 273; Kuret N. Op. cit., s. 97—103.
Антониjевић Д. Указ. соч., с. 183–184; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 197; Ћорћевић Др. Указ. соч., с. 371–372; Кнежевић С. Лик змиjе у народноj уметности и традиции jугословена. — ГЕМ, књ 22–23. Београд, 1960; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 22, 48, 283–284; Zečević S. Zmaj u narodnom verovanju severoistocne Srbije. — «Македонски фолклор», год. II, бр. 3–4. Скопjе, 1969, с. 361–362; Неготинска Краjина, с. 380–381; Чаjкановић В. Босиљак. — ГЕМ, т. X. Београд, 1935, с. 5.
Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 198; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 89, 194; Миладиновци. Зборник. 1861–1961. Скопjе, 1962, с. 474; Наметак А. Неки народни обичаjи и локалне традициjе муслимана у Подгорици (Титограду). — «Гласник Етнографског музеjа на Цетињу», књ. II. Цетиње, 1962, с. 196; Тановић С. Указ. соч., с. 42–43; Филиповић М. Голо Брдо, с. 79; Хаџи-Пецова М. Први дан пролећа у македонским обичаjима. — В кн.: Рад, IX, с. 315–320.
Антониjевић Д. Указ. соч., с. 184–185; Барjактаровић М. Указ соч., с. 24–25; Вукмановић J. Прољећне обичаjи, с. 262–263; Делиниколова З. Указ. соч., с. 154; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 197–198; Ћорћевић Д. Живот и обичаjи…, с. 373–374; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 206; Милићевић М. Живот срба-сељака. Београд, 1894, с. 95; Неготинска Краjина, с. 382; Тановић С. Указ. соч., с. 45; Filipović М. Majevica. Sarajevo, 1969, s. 182.
Вукмановић J. Прољећне обичаjи, с. 264; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 198; Ћорћевић Т. Преисламски остатци мећу jугосло-венскими муслиманима. — «Наш народни живот», књ. 6. Београд, 1932, с. 31; Караџић В. Српски рjечник…, с. 30; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 24–25, 48; Неготинска Краjина, с. 382–383; Duić A. Vjera u osobita biča (Gorski Kotor и Hrvatskoj). — In: Arhiv… (s. z.), 9; Cavazzi M. Op. cit., p. 22; Ilić L. Op. cit., p. 124; Kuret N. Op. cit., p. 98; Schneeweis E. Op. cit., p. 131; Vukanović T. Selo kao društvena zajednica kod Srba. Priština, 1965, s. 105.
Вукмановић J. Прољећне обичаjи, с. 265; Делиниколова З. Указ. соч., с. 156; Ћорћевић Др. Обичаjи, обредне и друге песме и здравице. — «Лесковачки зборник», VIII. Лесковац, 1968, с. 106; Каваев Ф. Указ. соч., с. 220; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић И. Указ. соч., с. 191, 299; Миладиновци, с. 473, 473; Неготинска Краjина, с. 383–384; Филиповић М. Голо Брдо, с. 80; Etnološko-folkloristička istraživanja u Imljanima. — GZM, sv. XVII. Sarajevo, 1962, s. 148; Zečevic S. Elementi naše mitologije…, s. 63–90.
Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 199–200; Duić A. Op. cit.; Gavazzi M. Op. cit., p. 24–26; Kuret N. Op. cit., p. 115–130, 133–147; «Lepenica», s. 354; Njikos J. Op. cit., p. 15–16; Sajfert-Pokupska M. Op. cit.; Sirola B. Novalja na Pagu, s. 129; Skoda K., Držić M. Godišnji običaji na otoku Čiovu i u Segetu. — «Etnografska istraživanja i graða», III. Zagreb, 1941, s. 74.
Барjактаровић М. Указ. соч., с. 25; Вукмановић J. Прољећне обичаjи, с. 265–266; Делиниколова З., Указ. соч., с. 153–162; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 200–203; Ћорћевић Т. Природа у веровању и предању нашего народа. — СЕЗб. књ. LXXII. Београд, 1958, с. 85–88; Кличкова В. Велигденски обичаи во Порече. — «Гласник». Скопje, 1957, № 11, с. 154–162; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 58, 275–279, 292, 305; Неготинска Краjина, с. 384–386; Томић П. Боjење и шаране jaja. — ГЕМ, књ. XX. Београд, 1957, с. 8–9; она же. Шарана jaja. — «Народно ликовно изражаване у Србиjи». Београд, 1970, № 10, с. 105–109; Филиповић М. Голо Брдо, с. 81; Gavazzi М. Ор. cit., р. 26–37; Kotarski J. Op. cit., р. 197; Kuret N. Op. cit., р. 121–219; Skoda К., Držić М. Op. cit., р. 75.
Вукмановић J. Паштровићи, с. 291; Ћорћевић Т. Природа у веровању и предању…, с. 86–87; Караџић В. Живот и обичаjи…, с. 30; он же. Српски рjечник…, с. 56; Кличкова В. Указ. соч., с. 162–176; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 292–293; Gavazzi М. Op. cit., р. 37–40; Ilić L. Op. cit., р. 122–123; Kuret N. Ор. cit., р. 163, 216–242; Miličević J. Običaji i verovanja uz gospodarske radove u srednjoj Istri. — «Narodna umjetnost», kn. 4. Zagreb, 1966, s. 197; Sajfert-Pokupska M. Op. cit.
Караџић В. Живот и обичаjи…, с. 31; Blazeka M. J. Op. cit., p. 71; Filipović M. Različita etnološka graða iz Vojvodine, s. 21, 56; Gavazzi M. Op, cit., p. 38.
Антониjевић Д. Указ. соч., с. 187–191; Бошковић-Матић М. О Ћурћевданским обичаjима у источноj Србиjе. — В кн.: Рад. IX, с. 357–362; Вукмановић J. Прољећне обичаjи, с. 261–269; Делиниколова З. Указ. соч., с. 163–167; Ћорћевић Др. Живот и обичаjи…, с. 378–384; Ћорћевић Т. Природа у веровању…, с. 84, 91, 223–224; Караџић В. Српски рjечник, с. 156–157; Кнежевић С., Jовановић М. Jарменовци. СЕЗб, књ. LXXIII. Београд, 1958, с. 113–114; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 22, 40–41, 48, 59, 74–75, 93, 119, 124, 147; Миjатовић С. Левач и Темнић. — СЕЗб, књ. VII. Београд, 1907, с. 102–107; Миладиновци, с. 474–475; Милићевић М. Указ. соч., с. 115–122; Неготинска Краjина, с. 387–388; Николић В. Природа у веровањима и обичаjима у Сретечкоj Жупи. — «Гласник Етнографског института САНУ», књ. IX–X. Београд. 1961, с. 130–133; Оровић С. Ћурћевдански обичаjи. — В књ.: Рад IX, с. 371–372; Etnološko-folkloristička istraživanja u Zepi. — GZM, sv. XIX. Sarajevo, 1964, s. 203–205; Fučić B. Sveti Juraj i Zeleni Juraj. — Zbornik, kn. 40. Zagreb, 1962, s. 129–135; Gavazzi M. Op. cit., p. 35–56; Huzjak V. Zeleni Juraj. Zagreb, 1957, s. 1–41; Ilić L. Op. cit., p. 126–129; Kreševljaković H. Obicaji kod muslimana о Jurjevu (Sarajevo u Bosni). — In: «Arhiv…», s. z. 257; Kuret N. Op. cit., p. 266–289; Ledić F. Mitologija slavena. Zagreb, 1969, s. 165–167; Nedeljković D. Ðurðevsko jagnje i «kravaj» u Maleševu kao partipacioni relikt primitivnog kolektivnog mentaliteta. — «Vjesnik etnografskog muzeja u Zagrebu», kn. 4. Zagreb, 1938, s. 1–5; Škoda K., Držić M. Op. cit., p. 75.
Антониjевић Д. Указ. соч., с. 208–210; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 210; Миjатовић Б. Указ. соч., с. 108; Миладиновци, с. 474, 476; Филиповић М. Голо Брдо, с. 81; Gavazzi М. Op. cit., р. 56–60; Ilić L. Op. cit., р. 131–132; Kuret N. Op. cit., р. 271–317; Škoda К., Držić М. Op. cit., р. 75; Vukanović Т. Op. cit., р. 105–106.
Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 59, 271–272; Филиповић М. Белешке о народном животу и обичаjима на Гласинцу. — ГЗМ. Историjа и етнографиjа, св. X. Сараjево, 1955, с. 126–127; он же. Различита етнолошка граћа из Црне Горе и Санцака, с. 193; Etnološko-folkloristička istraživanja u Zepi, s. 205; Filipović M. Majevica, s. 183; он же. Različita etnološka graða iz Vojvodine, s. 21: Gavazzi M. Op. cit., p. 61–69; Ilić L. Op. cit., p. 137–143; Kuret N. Op. cit., t. II. «Poletje», CeIje, 1967, p. 7–18.
В селах Пирота (Македония) пресвета имела место через неделю после троицы.
На юго-востоке Македонии, например, молодые мужчины с саблями в руках исполняли сложные хореографические композиции, за что зрители одаривали их деньгами, которые обычно тратились на общесельские нужды.
Делиниколова З. Указ. соч., с. 168; Дробњаковић Б. Указ. соч., с. 216–219; Зечевић С. Неке елементи генезе власотиначких краљица. — «Лесковачки зборник» VI. Лесковац, 1966, с. 137–138; он же. Предања о русалиским гробљима у источноj Србиjи. — «Народно стваралаштво», св. 3–4. Београд, 1962, с. 235–243; Караџић В. Живот и обичаjи…, с. 38–39; Кулишић Ш., Петровић П., Пантелић Н. Указ. соч., с. 113, 172–174; Filipović М. Različita etnološka graða iz Vojvodine, s. 21; Cavazzi M. Op. cit., p. 69–81; Gušić M. Običaj lejlja kao historijski spomenik. — In: Narodni običaj lejlje-kral jice (Gorjani—Ðakovstina) kao historijski spomenik. Zagreb, 1967, s. 23–40; Ilić L. Op. cit., p. 145–153; Kuret N. Op. cit., t. II, p. 19–46; Lechner Z. Lejlje ili kraljice. Opis običaja. — In: Narodni običaj ljelje-kral jice…, s. 11–21; она же. Običaj kraljice u Dalju. — «Osiječki zbornik», br. VII. Osijek, 1960, s. 177–185.
Архив на Етнографския институт и музей (далее: АЕИМ), № 697-II, с. 13; № 698-II, с. 12.
Маринов Д. Народна вяра и религиозни народни обичаи. — В кн.: «Сборник за народни умотворения и народопис» (далее: СбНУ). София, 1914, кн. 28, с. 336–337; Арнаудов М. Български народни праздници. София, 1943, с. 34–56; Вакарелски X. Българските празнични обичаи. София, 1943, с. 23–24; Младенов X., Кодов Ст. и Вакарелски Хр. Бит и език на тракийските и малоазийските българи, ч. I; Вакарелски X. Бит. София. 1935, с. 421–422.
Марр Н. Я. Фрако-армянский Sabadios ot vat и сванское божество охоты. — «Известия Академии наук». СПб. 1912, кн. 72, с. 827–830.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 359; Вакарелски X. Бит, с. 422.
Маринов Д. Жива старина, кн. I. Русе, 1891, с. 107–109; Арнаудов М. Български народни празници, с. 55; Бешевлиев В. Религията на прабългарите. — «Българска историческа библиотека». София, 1930, год III, кн. 2, с. 35.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 360; он же, Жива старина, кн. 1, с. 110–113; Захариев Й. Кюстендилско крайще. — СбНУ, кн. 32, с. 173.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 360–362; Мартинов А. Народописни материали от Граово. — СбНУ, кн. 49, с. 730; Шишманов И. Принос към българската народна етимология. — СбНУ, кн. 9, с. 528–534. АЕИМ, № 697-11, с. 12; № 698-II, с. 11; № 700-11, с. 7, 120; Живанчивић Вл. Волос-Велес, словенско божанство териоморфног порекла. — «Гласник Етнографског музеja». Београд, 1963, кн. 26, с. 43.
Вакарелски Хр. Бит, с. 432; он же. Етнография на България. София, 1974, с. 605–606; Арнаудов М. Фолклорни приноси от Родопско. — СбНУ, 1930, кн. 38, с. 9–10; Русакиев С. Народни песни и приказки от Нови Пазар и с. Еньово, Новопазарско. — СбНУ, 1956, кн. 47, с. 460–461; Примовски Вл. Родопски празнични обичаи от гр. Устово. — СбНУ, 1963, кн. 50, с. 239–240; Захариев Й. Пиянец. — СбНУ, 1949, кн. 45, с. 183–184; Молерови Д. и К. Народописни материали от Разложко. — СбНУ, 1954, кн. 48, с. 392; Маринов Д. Народна вяра…, с. 362–363.
Арнаудов М. Очерци по българския фолклор, т. 2, София, 1969, с. 204–218; Маппhardt W. Wald- und Feldkulte. Wien, 1877, 11, s. 309, passim.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 363–369; Арнаудов М. Очерци…, т. 2, с. 204–212; Вакарелски Хр. Етнография на България, с. 605–606; Молерови Д. и К. Указ. соч., с. 392; Арнаудов М. Фолклорни приноси от Родопско, с. 8, 9–10; АЕИМ, № 697-II, 12, 93; № 700-II, с. 8.
Молерови Д. и К. Указ, соч., с. 393; Българско народно творчество, т. 5. София, 1962, с. 308–309; Мартинов Ал. Указ. соч., стр. 731.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 369–372,
Арнаудов М. Студии върху българските обреди и легенди, т. II. София, 1972, с. 14–51; Вакарелски X. Бит, с. 427–432; Маринов Д. Кукови или кукери. — «Известия на народния етнографски музей в София» (далее: ИНЕМ). София, 1907, кн. 1, с. 26; Попконстантинов X. Разни обичаи през годината от Ахъ-Челебийско (с. Петково). — СбНУ, 1896, кн. 13, с. 22–23.
Арнаудов М. Студии…, т. II, с. 18; Вакарелски X. Етнография на България, с. 606; АЕИМ, № 701-II, с. 78; Кацарова Р. Кукери в село Вресово (Айтоско) и в село Аспарухово (Провадийско); Сборник изеледования в чест на Михаил Арнаудов (далее Сб. Арнаудов). София, 1970, с. 451.
Българско народно творчество, с. 310.
Арнаудов М. Студии…, т. II, с. 80—127.
Петров П. А. Кукери и сурвакари. — Известия на Българското историческо дружество, т. 28. София, 1972, с. 267–284; он же. Кукери в с. Пъдарево, Бургаско. — СбНУ, 1963, кн. 50, с. 345–368; Тъпкова-Заимова В. Сведения за средновековни кукерски игри в Силистренско. — Сб. Езиковедско-етнографски изеледвания в памет на академик Стоян Романски (далее: Сб. Романски). София, 1960, с. 705–708; Златковская Т. Д. О происхождении некоторых элементов кукерского обряда у болгар. — «Советская этнография», 1967, № 3, с. 31–46.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 380–383; Примовски Вл. Родопски празнични обичаи от гр. Устово, с. 240; Мартинов А. Указ. соч. с. 732–733. Попконстантинов X. Указ. соч., с. 23–24; Стамболиев С. Материали по народната медицина в България. Празнични обичаи от Берковско. — СбНУ, 1905, кн. 21, с. 44; АЕИМ, № 697-II, с. 12; № 698-II, с. 12; 701-II, с. 136.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 378–380; он же. Жива старина, кн. I, с. 121–122; АЕИМ, № 697-II, с. 13; № 698-II, с. 95.
Арнаудов М. Български народни празници, с. 58–59; он же. Фолклор от Еленско. — СбНУ, 1913, кн. 27, с. 348; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 44–46; Маринов Д. Жива старина, кн. I, с. 122–123; он же. Народна вяра…, с. 380–383; Захариев Й. Пиянец, с. 184.
Филиповић М. Основни характер и структура народног веровања у источном делу Jугославиje. — Зборник Матице српске, серия друш. наука, т. 6. Нови Сад, с. 59–68.
Кацаров Г. Тракия в Омировия епос. — Известия на Историческото дружество. София, 1932, кн. XI–XII, с. 25.
Мартинов А. Указ. соч., с. 730; Българско народно творчество, т. 5, с. 318–319; Арнаудов М. Български народни празници, с. 75–76; он же. Фолклор от Еленско, с. 347; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 28–29; Маринов Д. Народна вяра…, с. 383; Ватйов. Тълкувания на природни явления, разни народни вярвания и прокобявания от Софийско и други места. — СбНУ, 1896, кн. 13, с. 166; Даскалов X. Тълкувания на природни явления, разни народни вярвания и прокобявания от Трявна. — СбНУ, 1891, кн. 6, с. 91.
Маринов Д. Жива старина, кн. 1, с. 124–125; он же. Народна вяра…, с. 384–387; Мартинов А. Указ. соч., с. 733.
Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 31–32; АЕИМ, № 698-II. с. 14–15.
Маринов Д. Жива старина, кн. 1, с. 125–129; он же. Народна вяра…, с. 387–389; Мартинов А. Указ. соч., с. 735; Вакарелски X. Българските празнични обични, с. 33–35; Арнаудов М. Български народни празници, с. 78–80.
Ангелова Р. Лазаруване в с. Бояново. — Сб. Романски, с. 709–730; Българско народно творчество, т. 5, с. 329–334; Арнаудов М. Български народни празници, с. 83–84; Вакарелски X. Етнография на България, с. 607–609; он же. Лазарици в Софийско. — ИНЕМ, 1932, кн. X–XI, с. 176–187; Лазар и Боянец от Преславско. — СбНУ, 1895, кн. 12, с. 14; Маринов Д. Боенец. — ИНЕМ, 1907, кн. 1, с. 6–11; он же. Народна вяра…, с. 403–412.
АЕИМ, № 698-II, с. 18, 21, 98–99; Ангелова Р. Лазаруване в с. Бояново, с. 711; Йорданова Л. За обичая лазаруване в България. — Известия на Етнографския институт и музей, 1966, кн. 9, с. 107–162; Попконстантинов X. Песни периодически и религиозни-лазарски от Вакарел. — СбНУ, 1891, кн. 4, с. 14–15.
Маринов Д. Жива старина, кн. 1, с. 130–138; он же. Народна вяра…, с. 389–399; Българско народно творчество, т. 5, с. 329–330; Захариев Й. Лазаруване в Каменица (Кюстендилско). — ИНЕМ, 1932, кн. X–XI, с. 187–202.
Маринов Д. Жива старина, кн. 1, с. 138–141; он же. Народна вяра…, с. 399–401; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 53–55; Арнаудов М. Очерци…, т. 2, с. 343–365.
Стоин Е. Лазаруване в с. Негушево, Елинпелинско. — Известия на института за музика, София, 1955, кн. 2–3; с. 189–209; Маринов Д. Боенец, с. 6–11; Динеков П. Български фолкор. София, 1959, с. 292–303; Ангелова Р. Лазаруване в с. Бояново, с. 710–717; Йорданова Л. За обичая лазаруване в България, с. 107–162; Арнаудов М. Очерци…, т. 2, с. 343–371; Chr. Vakarelski. Jeux et coutumes théâtrales chez les Bulgares. — «Ethnologia Slavica», t. 1, Bratislava, 1970, p. 121–142.
Колева Т. А. За произхода на пролетните момински обичаи (лазаруване, кумичене и буенец). Проблеми на българския фолклор. София, 1972, с. 367–372; она же. Весенние девичьи обычаи у некоторых южно-славянских народов. — «Советская этнография», 1974, № 5; она же. Vestiges de rites d’initiation dans les coutumes de printemps des jeunes filles bulgares. — «Etudes balkaniques», 1974, 1, p. 67–85; Gennep A. V. Les rites de passage. Paris, 1909, p. 182–203; Токарев С. А. Ранние формы религии. М., 1964, с. 213–234.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 412–425; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 58–60; он же. Етнография на България, с. 606; Арнаудов М. Български народни празници, с. 88–89.
Българско народно творчество, т. 5, с. 438–439; Арнаудов М. Български народни празници, с. 90–91; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 55–58; он же. Етнография на България, с. 606.
Динеков П. Български фолклор, с. 305–306; Маринов Д. Народна вяра…, с. 430–433; Българско народно творчество, т. 5, с. 439.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 436–437.
Балевска Р. Овцевъдство. София, 1965, с. 177–180; Петров П. А. Към въпроса за основите на балкано-карпатското овцевъдство. — ИЕИМ, кн. 13, 1971, с. 41–48; Георгиева И. За произхода на един народен празник. — Сб. Арнаудов, с. 423–432; Колева Т. А. Типология на гергьовденските обичаи. — В кн.: Първи конгрес на Българското историческо дружество. София, 1972, с. 193–197; Захариев Й. Каменица. — СбНУ, 1933, кн. 40, с. 223–224; он же. Кюстендилско крайще, с. 157; он же. Пиянец, с. 185–186; Мартинов А. Указ. соч., с. 737.
Пропп В. Я. К вопросу о происхождении волшебной сказки (Волшебное дерево на могиле). — «Советская этнография», 1934, № 1–2, с. 139; Извори за старата история на Тракия и Македония. София, 1949, с. 75.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 442–449; Костов Ст. Л. Изображението на св. Георги в българския народен накит. — «Сбоник в чест на проф. Л. Милетич». София, 1912, с. 197; Каравелов Л. Памятники народного быта болгар. М., 1861, с. 214; Маринов Д. Народна вяра…, с. 489.
АЕИМ, № 367-II, с. 347; № 394-II, с. 50.
Арнаудов М. Български народни празници, с. 101, 102; Вакарелски X. Българските празнични обичаи, с. 73–74; Маринов Д. Жива старина, кн. I, с. 154–159; он же. Народна вяра…, с. 566–567; Мартинов А. Указ. соч., с. 738; Захариев Й. Кюстендилско крайще, с. 157–158; Българско народно творчество, т. 5, с. 465–466.
Иречек К. Княжество България. Пловдив, 1899, ч. I, с. 112; Ангелова Р. Игра по огън. София, 1955, с. 231; Арнаудов М. Студии…, т. I, ч. I. София, 1971, с. 17—161; Шаранков Е. Нестинарство. София, 1947.
Маринов Д. Народна вяра…, с. 471–475; он же. Жива старина, кн. I, с. 159–162; Арнаудов М. Студии…, т. II, с. 187–190; Вакарелски X. Бит, с. 440.
Арнаудов М. Студии…, т. II, с. 128–214; Рыбаков Б. А. Русалии и бог Симаргл-Переплут. — «Советская археология», 1967, № 2, с. 91—116.
Вакарелски X. Бит, с. 440; он же. Българските празнични обичаи, с. 71; Маринов Д. Народна вяра…, с. 487.
Marian Sim. Fl. Sărbătorile la români, t. I. Bucureşti, 1898, p. 239–246.
Ibid., p. 255–238.
Pârvan V. Dacia, Civilizaţiile stravechi din regiunele carpato-danubiene. Bucureşti, 1937, p. 18; Petrescu Paul. Folclorul şi arta populara românească. Bucureşti, 1968, p. 30.
Marian Sim. Fl. Op. cit., p. 271–276; Vrabie Gheorghe. Folclorul, obiect-principii-metoda-categorii, Bucureşti, 1970, p. 187–190.
Marian Sim. Fl. Op. cit., t. I, p. 276–278.
Описание этого обряда см. в главе «Болгары» (кукери).
Marian Sim. Fl. Op. cit., p. 284–286.
Marian Sim. Fl. Op. cit., t. II, p. 9–13.
Ibid., t. II, p. 31–40.
Ibid., t. II, p. 84–87.
Ibid., t. II, p. 94–143.
Marian Sim. Fl. Ibid., t. II, p. 201–210; Vrabie Gheorghe. Op. cit., p. 189.
Vrabie Gheorghe. Op. cit., p. 231–236.
Ibid., p. 237–266.
Ibid., p. 270–279.
Ibid., p. 286–292.
Marian Sim. Fl. Op. cit., t. III, p. 1–196; Vrabie Gheorghe. Op. cit., p. 165–167.
Marian Sim. Fl. Op. cit., p. 197–285.
Marian Sim. Fl. Op. cit., p. 286–287; Vrabie Gheorghe. Op. cit., p. 168.
Marian Sim. Fl. Op. cit., p. 288–295.
Арш Г. А., Сенкевич И. Г., Смирнова Н.Д. Краткая история Албании. М., 1965, с. 42–44; Албанский узел. М., 1925, с. 137 и др.; Трифуноски J. Урвач и Jеловаjне. Два торбшка села у Полог. — «Гласник Етнографског Института САН», т. I. Београд, 1952, № 1–2, с. 417, 418; Mathieu Н. La Turquie et ces differents peuples, t. II. Paris, 1875, p. 125–126; Bartl P. Die albanischen Muslime zur Zeit der nationalen Unabhängigkeitsbewegung. Wiesbaden, 1968; Busch-Zantner R. Albanien. Leipzig, 1939, S. 38–42.
Гордлевский В. А. Материалы для османского народного календаря. — Избр. соч., т. IV. М., 1968, с. 89; он же. Силуэты Турции. — Избр. соч., т. III. М., 1962, с. 58. Pllana Sh. Kangët е motmotit ndër Shqiptarë. — «Gjurmime albanologjike». Prishtinë, 1965, № 2, f. 267–283.
Zojzi Rr. Gjurmimët e nji kalendari primitiv në popullin t’one. — «Buletin i Institutit te shkencavet». Tiranë, 1949, N 1, f. 85—112.
Ibid., p. 87, 106–107.
Historia e letersisë shqipe, v. I. Tiranë, 1959, f. 27.
Ulqini K. Doke, veshje, zeje e besime në Mat. — «Buletin i Universitetit shteteror tё Tiranës. Seria shkencat shoqerore», 1960, N 4, f. 239.
Sako Z. Folklori shqiptar. Tiranë, 1960, f. 11; Fico A. Kerkime folklorike në krahinen e Zagoгisё — «Buletin i Universitetit te Tiranës. Seria shkencat shoqerore», 1961, N 2, f. 137.
Чабеj E. Живот и обичаjи Арбанаса. — В кн.: Книга о Балкану, I. Београд, 1936, с. 315.
Трифуноски J. Указ. соч., с. 418.
Historia е letersisё shqipe, f. 27; Fico А. Op. cit., p. 137.
Чабеj E. Указ соч., с. 312.
Zojzi Rr. Op. cit., p. 87, 92–94.
Ulqini K. Op. cit., p. 239.
Historia e letersisё shqipe, f. 28.
Ulqini К. Op. cit., p. 239–240.
Zojzi Rr. Op. cit., p. 94; Il Milione. Enciclopedia di geografie, usi e costumi, belle arti, storio, cultura, v. IV. Novara, 1960, p. 498.
Historia e letersisё shqipe, f. 28.
Ulqini K. Op. cit., p. 240.
Kënge popullore legjendare. Tiranë, 1955, f. 77–80, 292–296, 298–299.
Трифуноски J. Указ. соч., с. 417;
Zojzi Rr. Op. cit., p. 94.
Fico A. Op. cit., p. 138; Sako S. Op. cit., p. 10.
Tagliavini C. Storia di parole pagane e cristiane attraverso i tempi. Brescia, 1963, p. 198.
Ibid., p. 211.
Fico A. Op. cit., p. 137; Il Milione. Enciclopedia di geografia…, p. 499.
Xhaçka V. Disa zakone në festa kalendarike popullore në Devoll. — «Buletin i Unversitetit Shteteror», 1959, N 3, f. 269.
Tagliavini C. Op. cit., p. 229.
Xhaçka V. Op. cit., p. 269.
Megas С. Greek calendar customs. Athens, 1958, p. 55, 56; Durell L. Reflections on a Marine Venus. A companion to he landscape of Rodos. London (s. a.), p. 185; 186; Λουκατου Δ. ’Αργιαι και αγιοι τιμωροι. εν Αθηναις, 1969, σ. 63–66.
Megas C. Op. cit., p. 55–57.
Ibid., p. 59, 60, 71.
Ibid., p. 60, 68, 69, 77; ’Ανθια Τ. 'Η δωντανη Κυπρος. London, 1963, σ. 35, 36.
Megas G. Op. cit., p. 63–67; Подробное описание см.: «Thracian Annual», 1897; «Journal of Hellenic Studies», 1906, N 6, p. 191–206.
Веселовский A. H. Разыскания в области русского духовного стиха. — «Сб. Отделения русского языка и словесности». СПб., 1883, т. 32, с. 132.
Арнаудов М. Кукеры и русалии. — «Сборник за народни умотворения, наука и книжник», 1920, кн. XXIV.
Иванова Ю. В. Полевая тетрадь, 1974 (Ташкент). Архив Института этнографии АН СССР, № 1259 (далее: АИЭ, № 1259), с. 231; Παροικου Ν. Κ. Οι Ριζες της Κωμωδιας. — «’Ανθρωπος», τ. I, 1974, τευ. 1., σ. 89—103.
Megas С. Op. cit., р. 66–62, 66–67; Lukatos D. Masques et des guisements populaires en Grec. — «Schweizarisches Archiv für Volkskunde». Basel, 1967, B. 63, H 3/4, S. 178–180.
About E. La Grèce contemporaine. Paris, 1860, p. 245, 246.
Megas C. Op. cit, p. 62; Lukatos D. Op. cit., p. 181–183; АИЭ, № 1259, c. 169, 230, 249, 271, 285, 289, 293; 'Ανθια Τ. Στο ιδιο, σ. 37, 38.
’Ημερολογο 1967. Ρανελλαδικη ενωση Γυναικων (s. a.), σ. 29, 30.
АИЭ, № 1259, c. 169, 249, 289.
About E. Op. cit., p. 246; Megas C. Op. cit., p. 69–75; ’Ανθια Τ. Στο ιδιο, σ. 38.
Megas G. Op. cit., p. 75–79; About E. Op. cit., p. 246, 254.
Mattieu H. La Turquie et ces differents peuples, t. II. Paris, 1875, p. 102.
Кагаров E. Г. Религия древних славян. М., 1918, с. 63, 64; Schneeweis Е. Die Weihnachtsbräuche der Serbokroaten. Wien, 1925, S. 209, 210; Καζαβη Ι. Οι Δωδεκανισιοι. Νεα-Υορκη, 1950, σ. 42–43.
Megas G. Op. cit., p. 79–82.
Ibid., p. 80, 81; Durell L. Op. cit., p. 186; Bent J. Aegean islands. The Ciclades. Chicago, 1966, p. 435.
Schmidt B. Das Volksleben der Neugriechen und das hellenische Alterhum. Leipzig, 1871, S. 130, 131; Megas G. Op. cit., p. 81.
Durell L. Op. cit., p. 186; Bent J. Op. cit., p. 129, 434; Megas G. Op. cit., p. 82, 84; Καζαβη Ι. Στο ιδιο, σ. 44, 45. Λουκατου Δ. ’Αργιαι, σ. 70–71.
Megas G. Op. cit., p. 87, 88; Καζαβη Ι. Στο ιδιο, σ. 45, 46.
Megas G. Op. cit., p. 89–92; АИЭ, № 1259, c. 250, 251, 275.
Megas G. Op. cit., p. 94–96; Durell L. Op. cit., p. 187. (В семье, которая находится в трауре, яйца окрашивали в черный цвет).
Megas G. Op. cit., р. 99—103; Bent J. Ор. cit., р. 435, 473.
Кагаров Е. Культ фетишей, растений и животных в древней Греции. СПб., 1913, с. 190.
Megas G. Op. cit., р. 103–110; Durell L. Op. cit., р. 187; 'Ανθια Τ. Στο ιδιο, σ. 39–41; Λουκατου Δ. ’Αργιαι, σ. 73–75.
Забелло О. Рассказы о Греции и греках. М., 1900, с. 165; About Е. Op. cit., р. 248, 249; Mathieu Н. Op. cit., р. 102; Loucatos D. Religion populaire a Cèphalonie. Athènes, 1951, p. 203–211; АИЭ, № 1259, c. 173, 275.
'Ανθια Τ. Στο ιδιο, σ. 42–44. АИЭ № 1259, c. 96 175. 275.
Λουκατου Δ. ’Αργιαι, σ. 75, 76.
АИЭ, № 1259, c. 97, 98, 175.
Durell L. Op. cit., p. 188.
АИЭ, № 1259, c. 17–19.
Megas G. Op. cit., p. 113–116.
Ibid., p. 116–117; Durell L. Op. cit., p. 188; Bent J. Op. cit., p. 129, 435; Mathien H Op. cit., p. 103; Καζαβη Ι. Στο ιδιο, σ. 46; АИЭ, № 1259 c. 151–153, 209, 247, 265–267, 285, 293.
Megas G. Op. cit., p. 116–122.
Megas G. Op. cit., p. 126, 127; Λουκατου Δ. ’Αργιαι, σ. 80–81.
Megas G. Op. cit., p. 128–130; АИЭ, № 1259, c. 175–177.
Бахтин М. Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья и Ренессанса. М., 1965.
Колева Т. Весенние девичьи обычаи у некоторых южнославянских народов. — СЭ, 1974, № 5.
Афанасьев А. Н. Поэтические воззрения славян на природу, т. 3. СПб., 1869, с. 683–688.
Фрэзер Дж. Золотая ветвь. М., 1928, вып. III, с. 30–38, вып. IV, с. 94—110.
Van Gennep А. Les rites de passage. Paris, 1909, p. 254–259.
Sieber Fr. Deutsch-Westslawische. Beziehungen in Frülingsbräuchen. Berlin, 1968.
Разнообразные народные поверья и обычаи, связанные со св. Георгием (Юрий, Егорий, Герги) и с церковными легендами о нем, подробно рассмотрены А. И. Кирпичниковым в его книге: «Св. Георгий и Егорий Храбрый» (СПб., 1879). По его предположению, прототипом образа Георгия (Юрия) послужил древнеиранский солнечный бог Митра, на которого позже наслоились фольклорные и церковно-христианские элементы. См. также: Шаповалова Г. Г. Егорьевский цикл весенних календарных обрядов у славянских народов и связанный с ним фольклор. — В кн.: Фольклор и этнография. Обряды и обрядовый фольклор. Л., 1974.