La skeleta brigado

Dekunua ĉapitro

Kiel vivas la Hienoj? Ĉar Hienoj servas en la Skeleta brigado.

Kiu mortas, tiun ili kaŝas en la kaverno kaj kovras lin per ŝtonoj. En la kavarno loĝas la plej malnovaj malliberuloj. La Aĝo. Ili ankoraŭ apartenas al la perfidula brigado kaj gardas pordon tie. La Pordo, Kiu Malfermiĝas Nenien. Ĝi nomiĝas tiel. La malliberuloj faras la laboron de la mortintoj, sed ili konsumas ties manĝaĵ- kaj akvoporcion.

Ĝi vere estas kruela tenaco, ĉar la vivo kaj la morto faras kontrakton por ke la homo restu vivanta. La aero estas mortiga, neeltenebla, sed pli multe da manĝaĵo kaj gluto da akvo krom la kutima porcio estas la celo, enhavo, ĝojo de la vivo!

Kiam la kadavro estas en tia stato, ke oni jam ne akceptas ĝin ankaŭ de la Skeleta brigado sen suspekto, tiam la lifto malsuprenportas ĝin al la pikedo.

La plej timiga estas el la mistikaj ceremonioj de la malliberuloj, ke ili razas sin. Ili havas razilon. Kiam la malnova fouziĝis, tiam ili sendis ĝin malsupren kun Madam Alfredo por ŝanĝi tion. Kaj ili havas ankaŭ barbiron.

Figaro, La Klingo estas magralonga hispano, kiun oni nomis pri la populara opero. Ĉiusemajne li razas la malliberulojn por dudek kvin pioĉbatoj. Tiom ili devas fari anstataŭ li. Ĉiu povas razi sin. El la realaĵo de la paseo fariĝis ceremonio. Jen estas ekzemple La Dudentulo, Kiu Havas Ĉapelon, kaj li plurfoje eklevas ĝin tage.

Madam Alfredo kaj Figaro estas malamikoj, ĉar foje la frenezulo diris tion, ke la barbiro ne konas la etiketon de la Eŭropaj kortegoj.

Figaro jam estis ankaŭ ŝtelisto antaŭ ol li dungiĝis sodato, kaj cetere li ne deziris fariĝi kutima vizitanto de Eŭropaj kortegoj, sed la subestimo de lia profesio doloris lin. Kompreneble ofendis lin, ke li eĉ tiam ne povus viziti kortegan balon, se li cetere ne estus poŝoŝtelisto.

— La frizisto estas ĝuste tia, kiel aliulo. Homo! — li spiregis kolere, kaj Naftalino kaspjesis:

— Nu, jes! Li nur ne konas la etiketon de la kortego.

— Ĉu la buĉisto konas ĝin?

— Nu, jes!

La barbiro kaptis ŝtonon, kaj barono Naftalino disstreĉis sian fermitan pluvombrelon tenante en sia mano ties prenilon, kiel pilgrimanto, kiu provizore fariĝas batalema toreadoro, se necese. La ŝtono siblante falis antaŭ li pro la inerta ĵeto de malfortaj brakoj.

— La tajloro de sinjorinoj konas la etiketon de la kortego plej bone! Li estas la sekretario de la reĝinoj! — li kriĉadis kaprosaltegante.

Figaro frotadis siajn okulojn per la montrofingroj kaj ekploris pro kolero. Barono Naftalino pedante suprentiris la randon de sia pilgrima surtuto, kiel iamaj afektemaj virinoj, trapaŝantaj super kotlagetoj, kaj li rapidis al Fécamp.

— Tia fola malliberulo — li kriĉadis indignita. — Li ĉiam intrigas. Sed mi ne toleros ĝin. Vidu!

Li forpromenis kun malestima orgojlo. La timiga komiko de tiu ĉi spektaklo estis eĉ pli groteska en tiu fantomeska ĉirkaŭaĵo, ol se okazus la plej terura afero.

Vespere, kiam la polvo, leviĝinta pro la pioĉado kovris la Inferan Plataĵon per ruĝa nebulo, la Blindulo, Kiu Havas Lampon skuas la rustan objekton, pendantan en lia kolo. La gruzerpecoj, malliberiĝantaj en la ladujo longe tintegas kun malgaja bruado signante, ke la labortempo finiĝis.

Forĵetinte lal pioĉojn, ili iris al la mezo de la rokego. Kiel rapide la suno subiris malaperinte en la flamkolora polvonebulo, tiel rapide revenis La Voĉo, Kio Lacigas kaj konsumas la vivon.

La Dudentulo, Kiu Havas Ĉapelon, unu post la alia porciumis la tri kulerojn da malvarma legomaĵo kun apenaŭ maĉeblaj viandopecetoj.

Stranga kakofonio de ŝmacmaĉado, spirego, gruntado, singulto, stertoro kaj kontenta murmurado plenigis la rokplataĵon.

Ili manĝis!

Pro la malfacila korfunkcio ili devis spiradi tra la nazo kaj buŝo, ili do avide enbuŝigis la manĝaĵon. Anhelante, stertorante kaj sufokiĝante, ĉar ili provis konstante spiradi tra la nutraĵo, maĉŝveliĝinta en ilia buŝo, kiel nezkataruloj. Fécamp spiradis ankoraŭ kun fermita buŝo, sed La Valo jam malproksimiĝas!

Tiu vorto en la lingvo de la Skeleta brigado signifas ĉion, kio restis malsupre. Valo estis sub ili Sudano, sed Valo estis ankaŭ la muziko. Urbo, rivero, preĝo, maro, krome Parizo, dimanĉo, konstruaĵo aŭ kremŝaŭma torto; ĉio ĉi estis en La Valo.

La 0Valo estas granda tombejo: la tuta mondo.

Mallumiĝas. Li nur nun rimarkas, ke Korko sidas apud li, kiu viŝas sian grasan buŝon per sia mandorso.

— Korko… — lidemandas la trumpetiston, nerigardente sur lin. Li gapas ien en la spacon, super la dezerto, kun brilantaj okuloj, kaj li pli rapide spiras.

— Ĉu?

— Kio okazis al Carew?

— Carew… — Korko stulte rigardas. Li eligas kelkajn sonojn, sed tiuj estas sensencaj. — Estas mal… facile… La vortoj mortas ĉi tie… La Valo jam estas malporksime… por mi — li diras skeletbrigade, kaj li brakumas siajn krurojn tre malgaje. Estingiĝanta kompreno de homo agoniis ĉi tie antaŭ Fécamp. Li suprizis la trumpetisto0n en konsterniga momento! La lumo de la sprito nun flagetas lastafoje en lia velkanta animo. Li adiaŭas la estaĵon ĉe la limo, kiu en Afriko — falinte inter la nova kaj malnova civilizacio — ĝuste nun preparas sin fariĝi Homo Sapiens.

— Carew! — li ripetas energie. — Vi devas memori! Alta! Bruna! Ni kantis.

— Jes! Jes… — Kaj li rikanis. — Li estis ŝercema bubo… Atendu… Kantino kaj ludo. Mia… monero… estis — li krias ĉiam pli emociiĝinte. — Ĉu fronto aŭ… dorso! — kaj li frapadas siajn genuojn ridegante. Li estis ŝercema bubo!.. Haha!..

Li ruliĝas sur la tero ridegante. La bruston de Fécamp premegas malvarma sento: „Ĉu fronto aŭ dorso.” La ludo en la kantino, pro kio li perdis sian tutan vivon.

Pala brilo flagras en la mezo de la altplataĵo. Ĝi fariĝas flameto.

— Fajrorigardo… flustras Korko kun miranta, avida, raŭka spirego, kaj liaj okuloj ekbrilas.

— Jam flagras la malgranda ŝtiparo.

La ombrosoldatoj de la Skeleta brigado ekiras el ĉiu direkto per malrapida amblado.

Ankaŭ Korko ekiras gapante antaŭen pro la magneta devigo de la Fajrorigardo, kun tremantaj genuoj.

— Atendu! — krias Fécamp, kaptante lin. — Stultaĵo! Vi estas Korko! Vi estas La Trumpisto! La Trumpisto!

Kaj li skuas lin. Li timas pri si mem, malesperiĝinte klopodante bloveskciti la karbiĝintajn memorojn de sia kamarado, dronitajn en cindro.

— Trumpeto! Alarmo!.. Korko, provu pensadi.

— Kial0? — li demandas reveme.

Ili staras tie plorinde.

— Ĉu vi ne memoras? Carew! Saiĝa!

— Atendu… Mi scias ion pri Saiĝa… Jes! Sed kion!

— Vidu, Korko… Prenu laŭvice — Fécamp instigis lin ekscitite, malpacience. — Saiĝa estis la nepino de la blinda Bochur…

— Bochur! — li ekmemoras konsternite. — Li donis la ponardon. Belan ponardon donace! Ĉar mi tondis lian maljunan kapron. Vi!.. tiam… estis malliberulo… jes malliberulo ie, en Maroko… ne, en Oran.

— Tio eestas stultaĵo! Kiam la kapro de Bochur mortis, mi ankoraŭ estis tie! Nigra kapro, kun blanka makulo sur la frunto…

— Jes! 0Tiu kapro vivas!.. Atendu… ĝia nomo… La nomo… estas… Jes! Jakobo!!

Kiel ĝi eblas? Tiun malbenitan matenon, kiam la murdo okazis, Jakobo kuŝis tie mortinta. Vespere ĝi ankoraŭ rigardis la verdan kulreton paŝtejo, kaj ĝi pikpuŝadis tion per sia nazo… Sed matene ĝi ne vivis. Estas sendube.

— Mi tondis ĝin! Jes! — li anhelis kaj spiregis. — Jakobo!.. Mi…

Kia mistero ĝi estas? Kvazaŭ sekreto, kredita mortinta subite ekmoviĝis en tiu abomeninda nokto. Kio komenciĝas ĉi tie?

– Ĉu temas pri kapro kies nomo estas Jakobo? — demandas Roune, kiun ili ne vidis ĝis nun, kvankam li staris apud ili silente.

— Estas ridinde, tamen… stramge… — diras Fécamp malaplombe. Kaj li sentas, ke io ronĝas ĉ0i tie en las profundo de pekoj kaj malbenoj. — La mastro priploris tiun kapron, ĝi mortis iun malfeliĉan matenon. Mi vidis.

— Hm… Mi ne kredas reaperantajn kaprojn… — murmuras Rouen. — Kiam vi vidis tiun kapron?

— Kiam iu mortigis kapitanon villiers.

– Ĉu iu mortigis lin? — miris Rouen. — Ĉu ne vi estis la farinto de la murdo?

Falis tien kelkaj oblikvaj radioj de la leviĝanta lumo. Li fikse rigardas en la okulojn de Rouen.

— De kie vi… scias… mian… aferon? — li demandas kun sekiĝinta gorĝo, sed la Blankharulo, Kiu Havas Spegulon ne respondas

Milda vento susuretis tra la dezerto, kaj etaj sableroj ĵetiĝis sur malhelan rokblokon. La v0armo, tage sorbita reradiiĝis el la tepidaj ŝtonegoj.

La fajro jam brulis per altaj flamoj en la mezo de laroko. La ombroj silente kaŭriĝis ĉirkaŭ ĝi.

— Vi… estis perfidulo… — balbutaĉis La Trumpetisto, sed li rapide ĉesis tion. — Bochur ŝatis la kapron, kiun mi tondis.

— Nu, jes! — kriis Naftalino apud ili, kaj li aperis el malantaŭ roko. — Kapro simbolas tajloron, kaj ĉiu ŝatas ĝin. Ĉu ne?

Li faris kelkajn gracilajn dancpaŝojn, balancante sian pluvombrelon.

La vento fortiĝis, kaj flavaj flamoj etendiĝis alten kun maltrankvila flagrado inter la fajrorigardantoj.

— Bochur ŝatis min… — Korko provis rememori kuntirinte siajn brovojn. — Li diris… Saiĝa ne kredis… Ke… vi estas… perfidulo, kaj…

— Perfidulo! — kriĉis Naftalino. — Tuj forlasu la rokon. Ĝentilulo ne pasigas sian punon en societo de perfiduloj…

— Silentu! — diris Fécamp, ĉar li volis aŭdi informon pri Saiĝa.

Sed Naftalino furiozis. Forĵetinte sian pluvombrelon, li ĵetis sin sur lin.

— Perfidulo!..

Eble la frenezulo estis pli forta, sed tio jam ne evidentiĝis, ĉar antaŭ ol li estus atinginta lin, la pugno de Fécamp trafis la makzelon de la tajloro tiel, ke li senvorte falis sur la teron.

— Mia Dio… — murmuretis Rouen. — Kia bato!

— Daŭrigu! Pri kio vi memoras ankoraŭ?

— Saiĝa… Skribis leteron… Al vi…

Enterigita tragedio ĉiam pli vigle reviviĝis kun stranga streĉiteco. Kio komenciĝas nun ĉi tie, kie jam ĉio finiĝis laŭ lia opinio?

— Ŝi diris ankaŭ al Carew, ke ŝi amas vin. Ŝi timis… ke vi mortigos… unu la alian… vi kaj Carew… Tial ŝi montris tion, ke egale…

Kiel? Ĉu Saiĝa amis lin? Ŝi nur timis, ke li kaj Carew mortigos unu la alian? Jes! Ho… Tio eblas!

— Tiel estas vere. Oni… arestis vin… — daŭrigis Korko — kaj… ŝi skribis al vi. Mi mem vidis tion… Longan… leteron. Carew diris, ke li alportos ĝin al vi.

Li staris… Ĉiuj sekretaj ombroj de la nokto strangolis lin. Li ricevis nenian leteron… ĉarew ne transdonis tion. Li ŝtelis ĝin. Kaj li mensogis al Saiĝa…

— Poste — daŭrigis Korko — alvenis… via respondo…

— Stultaĵo! Mi ne ricevis kaj skribis leteron!

— Carew portis… tion… Li diris, ke vi… via… és vi skribis… Carew legis ĝin al Saiĝa… Vi skribis tion: vi havas edzinon. Ŝi forgesu vin… Vi ne volas Saiĝa-n… kaj eĉ ŝia amuleto estis tie… En la letero…

La varma ŝtono, kun lla aerblovo susuranta polvo… kaj ĉio, ĉio incitis lin, ke li kriegu pro la sufero.

Kia stranga, terura potenco disvolvas ĉi tie… ĉe la Skeleta brigado… ĝuste ĉi tie, tiun hermetike subpremitan, putriĝintan sekreton?

Carew estis fiafalsisto! Li kredigis al ŝi, ke li estas deziĝinta.

Kompatinda Saiĝa!

Nun stranga murmurado komenciĝis ĉirkaŭ la fajro. La fekse rigardantaj okuloj ebriiĝis iom post iom pro la flagrado, kaj ili jam vidis ion trans la maltrankvila ĉielarko de la vizio.

Ankaŭ rko volis iri, sed Fécamp denove retiris lin:

— Diru… kio okazis… al Saiĝa?…

— Saiĝa… — cerbumadis Korko, kaj li frotadis siajn tempiojn… — Saiĝa… Ho!.. Io okazis al ŝi… Jes… jes… — Subite li frapis sur sian frunton, kaj kun ĝojo li kriis: — Mi jam scias! Nu, jes… Saiĝa mortigis sin.

La vento fortiĝinte uluis super ili, ŝprucigante la polvon. La fajro, ŝiriĝinta je mallarĝaj strioj, timiĝinte dancis. Sub la roko, kie la blanka lunlumo larĝe disetendiĝis, forlasita sakalo sidis dismetinte siajn unuajn piedojn, kaj kun amara, gluglanta, plendanta tirbojo ĝi fiksrigardis la malproksimajn stelojn…

Dizerti!

La morto de la Memo estas la plej urĝa. Tio certas! Ĉi tie ne estas prizono kaj liberiĝo: ĝi estas dumviva mortkondamno!

Ve al tiu, kiu vivanta vagaĉas en la tombo kun pensoj, paseo, sopiro, kiu kredas tion, ĉu ankoraŭ gravas, ke io estas malbona, aŭ se io doloras, li kredas tion, ĉu estas diferenco, kiam li prenas la pioĉon aŭ alies mano, al kiu tamen apertenas homo, kiu havis kredon, sopiron, opinion.

Jen estas la Skeleta brigado!

Fécamp jam sentis, ke li ofte tenas sian buŝon malfermita, kio uniformigas la vizaĝojn stultmiena. Sed la pulmo tiel ĉantaĝas pli multe da oksigeno el la morta aero. Vespere li ŝteliras en la proksimon de la kolore dancanta fajro.

Fajrorigardo!

Dancas la maltrankvila purpura strio… La flagrantaj flamoj klopodas superi unu la alian, kaj se li rigardas ilin kun rondiĝintaj pupiloj…

Hopla!

Ĝi rapide ekbrilas kaj ŝanceliĝas, sed jen trovite. Ĝi klariĝas… Du altaj turoj… La Due Torri!.. Bologna! Jes… Jen estas la Piazza Nettuno! Oni malfermis hodiaŭ la kradajn pordojn de la arkada, malnova konstruaĵo. Kiom da floroj! Kaj la fontano ŝprucas la akvon en elektra lumo. Sed kion faras Carew tie? Tiu estas Carew, la fripono, kaj tie estas virino el la Folies… Ĉiam pli multe da domoj, vizaĝoj, lumo…

Haho! Dancas la flamo!

Konata kapo kun kara, larĝa rideto… Ŝiaj diafanaj, akvarelbluaj okuloj… briletas… Ŝi ja estas Agnesa! Kaj ŝi ridas, kiel kutime, iom ploreme, ĉar ŝi estas tiel delikata. Ŝi povus esti portreto de adoleskulino el la tragedio de reĝido Hamlet kun la pura, rufa, blonda brilo de sia hararo, kun la trista vizaĝo de lernantino, kaj rigardu… Ili iras tie… Man’ en mano, kiel infanetoj!.. Oni turnas sin post ilin. Sed kiu okupiĝas pri la homoj?

La flamo dancas!

La Skeleta brigado kaŭriĝas ĉirkaŭ la ŝtiparo. Estas Fajrorigardo… Ili sidas, kaj la spegulbildo de la flamoj dancas en iliaj okuloj, rondiĝintaj ĝis kreviĝo… Kaj iu ekparolas mallaŭte:

— Ve.

Li diras tion seke, kiel lakonan konstaton: „Ve…’

Krakas la fajro, dancas la lumo.

— Kio estas en La Valo?

Ili kaŭras, gapas, ili ne sicas. Iu ekkrias raŭke.

— Fontoplumo.

Laŭta murmuro! Bonege!

— Fontoplumo! Ĝi estas bona!..

— La fontoplumo estas tre bona… — ili diras unu al la alia kun viglaj kapmovoj fervore.

— Iliaj okuloj brilas, kaj ili rigardas la kelk-centrimetran flamon… La fajro nun dancas fontoplum-dancon tie. Blanke-lavita, delikata mano de viro skribas… per fontoplumo… Li sorbigas la inkon… Skribotablo… La skribotablo malaperas en la fumo…

— Groto! — diras la Subkaporalo, Kiu Havas Zonrimenon.

— Nebone! Nebone! Ĝi povus estis ankaŭ ĉi tie!

Ili kriĉante malaprobas tion.

La polvo susurante frapiĝas. Iu altvoĉe kriaĉas:

— Vestiblo!

Grandega entuziasmo.

— Vestiblo!.. Vestiblo!.. Ĝi estas bona… Vestiblo!..

— Multaj vestibloj troviĝas en La Valo! Mi estis…

— Ankaŭ mi estis!

Ili ĝojas pro la vorto kun granda bruado. La flamo dancas… ili rikse rigardas ĝin.

Ili vidas La Valon. Kie estas multe da akvo, domoj kaj tempo. Estas paseo. Familio, ĝojo, aero.

Kaj vestiblo.

— Kio estis en La Valo? — ŝrikas Figaro.

— Mendanto! — kriĉas barono Naftalino. — Arĝenta lame-o kun pufaĵo ĉe la ŝultroj, kaj kromlaboro. Tio estis en La Valo. Multe da problemo pri maljununaj sinjorinoj.

Iu ĵetas ŝtonon al li. Volpi, La Klabo pik-ekscitas la fajron. La flamo ekflagras.

— Dimanĉo — stride krias Manski, La O-krura. — En La Valo estis dimanĉo.

— Dimanĉo, ĝi estas bona vorto. En La Valo estis dimanĉo!

— Ĝi estas ankaŭ ĉi tie.

— Sed kiu scias… Neniu!!

— Ne estas dimanĉo!

— Prave! — ŝrikas barono Naftalino. — Ne estas dimanĉo, nur pluslaboro. Oni devas pagi kromsalajron al la kudristinoj.

Nun La Dudentulo, Kiu Havas Ĉapelon ekparolas per stranga, basa voĉo.

— Kion vi vidas en la fajro? Vi… ĉe la granda ŝtono!

— Mi ne rigardas ĝin… — li respondas mallaŭte. — Mi vidas ĉion sen fajro.

La Blindulo estis tiu, Kiu Havas Lampon.

Ili mallonge silentis.

La longe etendiĝantaj, flavaj montetoj de la dezerto situas sub la kupolo de la ĉielo per stranga brilo. La vento iafoje zumante blovas kaj frapadas la rokon.

Aŭdiĝas anhelanta spirego. Volpi, La Klabo preparas sin diri ion gravan…

Ili bone scias kaj atendas tion, maltrankvile sidantaj. La kolosa skeletbrigadestro fikse rigardas stertorante, kun intermitaj elspiroj, liaj okuloj elstariĝas senmove… Fine li eldiras:

— Virino…

Ili flustrante ripetas tion kun miranta ĝemo, surprizite, iom timeme:

— Ho! Viriiino…

La vento uluas. Neniu moviĝas, kaj poste iu ekploras amare:

— Ve! Veee… Veee!..

Plendanta lamentado e§as en la nokto…

Kvazaŭ tiuj veantoj estus interakordiĝintaj, ili balancis sin dekstren-maldekstren, preninte sian vizaĝon inter siajn manplatojn, aŭ ili brakumis la ŝultron de unu la alia.

— Veee!.. Veee!..

Ankaŭ la harmatan-o zumas, kaj la malliberuloj interflustradas en la silenta valo:

„La Skeleta brigado veadas…”

— Veee… Veee…

Jam nur malgranda ardaĵo estas videbla, kaj la cindriĝinta ŝtiparo ne ekflamas eĉ pro la pigramova pikpuŝado de La Klabo…

Post unu horo jam ĉio estas silenta. La dormantoj anhelas, spiregas en maltrankvila, falt-frunta spasmo. Kaj Volpi laŭte, profunde ĝemas kun la ŝarĝo de ĉiu sufero, sopiro kaj senceleco, baldaŭ li diras tion en sia sonĝo:

— Ho!.. Vestiblo…

— Poste jam nur la vento uluas…