Sami Swoi

Rozdział 31

Każdy umiera raz, gdyż dwóch śmierci nie będzie. Ale ten, którego pogrzeb jest okazją pojednania dla żywych, właściwie wcale jakby nie odszedł na zawsze. Pierwsze w tym miejscu narodziny wypadły w rodzinie Pawlaków, pierwszy chrzest, ale też i pierwszy pogrzeb. Kiedy nadszedł czas, by wynieść z domu Pawlaków sosnową trumnę, stojący po drugiej stronie płotu Kargul ściągnął z głowy czapę z czarnego barana. Pawlak przyprzęgał do wozu swoją kobyłkę. Kargul bez pytania przyprowadził na przyprzążkę swojego konia. Zakładając uprząż i ładząc szleje nie patrzyli sobie w oczy. Marynia wyniosła z domu woreczek z ziemią i położyła na trumnie. Kargul wziął lejce w dłoń, a Pawlak z Marynią ruszyli za wozem… Przykościelny cmentarzyk zawiany był śniegiem. W tej bieli ział jak rana przygotowany dół. Stali nad nim wszyscy mieszkańcy Rudnik, bo był to pierwszy w tej wsi pogrzeb. Był sołtys Fogiel w kurtce z bobrowym kołnierzem, Wieczorkowie i Pękale, był „warszawiak”, był Kokeszko z odzyskaną rodziną, a wszyscy nadziwić się nie mogli, że wóz z trumną ciągną oba konie śmiertelnych wrogów. Kiedy sprowadzony z trzeciej wsi ksiądz zakończył egzekwie i Kaźmierz sypnął na wierzch trumny pierwszą garść ziemi z Krużewników – wszyscy kolejno podchodzili do Pawlaka, zanurzali rękę w worku i rzucali ziemię, jak rzuca się ziarno w rolę. Rzuciła garść Marynia, po niej Kargul i Aniela, a po najbliższych sąsiadach podchodzili kolejno wszyscy ci, którzy mogli powiedzieć, że choć nie są tu urodzeni i żyją w tej wsi dopiero od półtora roku, to jednak są tu sami swoi, bo rozumieją, że babcia Leonia chciała leżeć pod tą ziemią, którą przywiozła ze sobą w woreczku. Nagle czyjeś silne ramiona rozepchnęły nagromadzony przy grobie tłum. Witia z czapką w dłoni przyklęknął przy mogile, głowę opuścił i modlił się za duszę babci, której ostatnim pragnieniem było, żeby klaczkę oźrebić i jego, Witolda Pawlaka, bogato ożenić… Marynia wyrwała prawie pusty już worek z krużewnicką ziemią z rąk Kaźmierza. Ten zrobił krok w stronę syna, ale Witia zerwał się z kolan i cofnął się za stary nagrobek z gotyckimi literami, obwieszczającymi: „Hier ruht im Gott Maria Keller”… Pawlak podszedł do syna, ręce wyciągnął i czekał, aż będzie mógł zamknąć w ramionach odzyskanego syna.

– Tato niech te ręce opuści…

– Gdzie Jadźka? – zadudnił Kargul, zachodząc chłopca z drugiej strony.

– A pan Kargul niech o nic nie pytają, bo my do was nie wrócimy, Odwrócił się, nasadził czapkę na głowę i przemknął się między nagrobkami, nie reagując nawet na rozpaczliwe wołanie Maryni: „Witiaa! Witiaaa! Wróć! Kobyła będzie miała źrebaka!