Аповесць пра князёўну Рагнеду

АНАСТАСІЯ

Заснаваны па загаду князя Уладзіміра і названы так у гонар старэйшага сына, Ізяслаўль быў памежным вайсковым умацаваннем. Пабудавалі яго на даволі высокай гары каля балоцістай рэчкі, што ўпадае ў раку Свіслач. Непадалёку пачыналася зямля непадуладных кіеўскаму князю балцкіх плямёнаў. Каб бараніцца ад іх набегаў, у крэпасці неслі варту дружыннікі. З часам пачалі сяліцца тут і рамеснікі.

Гарыслава з сынам жылі пад пільным наглядам. Праўда, яны спадзяваліся, што пра іх забудуцца ў Кіеве. Але аднойчы, восенню 988 года, у іхні глухі куток нечакана завітаў сам Дабрыня. Разам з ім быў апрануты ў чорную сутану святар з крыжам на грудзях.

Шчодра адарыўшы княжыча і яго маці, Дабрыня сказаў:

— Князь Уладзімір прыняў новую веру, загадаў пасекчы і кінуць у Дняпро ўсіх драўляных куміраў, якіх раней шанаваў за багоў. А яшчэ князь пабраўся з грэцкай прынцэсай Ганнай. Цяпер у яго толькі адна жонка. Ты ж, Гарыслава, таксама вольная пайсці за новага мужа. Ён прыехаў сюды, вось, стаіць побач са мною...

I Дабрыня паказаў на зухаватага плячыстага баярына, які, нахабна пасміхваючыся, пазіраў на нявольніцу-княгіню, хоць сам быў невядомага ці, як даўней казалі, худога роду.

— Уладаркай я была, уладаркай і застануся. I нічыёй рабыняй не буду, — адказала Гарыслава Дабрыню і ўкленчыла перад святаром: — Ахрысці мяне, ойча, і накрый галаву маю хусткай. Хачу прысвяціць жыццё адзінаму і ўсявышняму Богу...

Дабрыню аж перакрывіла ад злосці: зноў непакорная палачанка паказала нораў. Адрынуты прылюдна кіеўскі жаніх стаяў, як апушчаны ў ваду, не ведаючы, куды хаваць ад сораму вочы.

Таго ж дня святар ахрысціў Гарыславу і пастрыг у чарніцы — так называлі тады манашак.

Рагвалодава дачка за сваё нядоўгае жыццё атрымала трэцяе імя, на гэты раз царкоўнае — Анастасія.

У той самы дзень, як запішуць потым летапісцы, па Божай волі сын княгіні Яраслаў, які з-за хворых ног не мог ступіць і кроку, пачаў зноў хадзіць.