Гары Потэр і Філасофскі Камень

— РАЗДЗЕЛ XII — Запаветнае люстэрка

Набліжаліся Каляды. Аднойчы ў сярэдзіне снежня "Хогвартс", прачнуўшыся ўранку, апынуўся ўвесь засыпаны глыбокім пухнатым снегам. Возера замерзла, а двайняты Уізлі былі сувора пакараныя: яны замовілі снежкі, каб тыя паўсюль пераследвалі Квірэла, спрабуючы збіць ягоны цюрбан. З тымі нешматлікімі з соў, якія здолелі пераадолець завіруху і даставіць пошту па прызначэнні, Хагрыду прыйшлося нямала павазіцца, перш чым яны вярнуліся да жыцця і накіраваліся ў зваротны шлях.

Усё з нецярпеннем чакалі вакацыяў. У Грыфіндорской гасцінай і ў Вялікай Зале заўсёды гарэлі каміны, але ў калідорах сцены пакрыліся імжой, і ледзяны вецер грукаў у вокны класных пакояў. Самымі невыноснымі былі гадзіны заняткаў з прафесарам Снэйпам у падзямеллі, дзе дыханне вырывалася з рота марознай аблачынай, і дзецям даводзілася трымацца як мага бліжэй да сваіх катлоў.

- Як жа я спачуваю, - аднойчы на зеллеварэнні сказаў Драко Малфой, - тым, каму давядзецца праводзіць вакацыі ў "Хогвартсе". Зрэшты, што ж рабіць, калі дома ім не рады.

І ён ва ўпор паглядзеў на Гары. Крэб і Гойл гадзенька захіхікалі. Гары, які ў той момант адмяраў таўчоныя пазванкі рыбы-ільва, спрабаваў не звяртаць на іх увагі. Пасля матча па квідытчу Малфой наогул зрабіўся невыносны. Не ў сілах перажыць паразу "Слізэрына", ён стала адпускаў жартачкі на той прадмет, што ў наступны раз Лаўцом возьмуць не Гары, а жабу, бо ў яе рот шырэйшы. Аднак, нават Малфой урэшце рэшт зразумеў, што яго жарты нікому не смешныя - да такой ступені ўсё захапляліся Гары, тым, як ён здолеў утрымацца на ашалелай мятле. Таму Малфой, у шалёнай зайздрасці і нянавісці, мусіў вярнуцца да кпінаў з нагоды адсутнасці ў Гары нармалёвай сям'і.

Гары сапраўды не збіраўся дадому на Каляды. На мінулым тыдні, калі прафесар МакГонагал складала спіс студэнтаў, якія застаюцца ў школе на вакацыі, Гары запісаўся першым. Пры гэтым ён цалкам сябе не шкадаваў; наадварот, быў упэўнены, што правядзе лепшыя Каляды ў сваім жыцці. Тым больш, Рон з братамі таксама заставаліся ў школе, паколькі містэр і місіс Уізлі збіраліся ў Румынію, наведаць Чарлі.

Выбраўшыся нарэшце з падзямелля пасля ўроку зеллеварэння, хлопцы выявілі, што па калідоры немагчыма прайсці, таму што праход перагароджаны вялізнай елкай. Па памеру ног, якія высоўваліся з-пад елкі і па гучным пыханні яны здагадаліся, што елку цягне Хагрыд.

- Прывітанне, Хагрыд, дапамагчы?

- Не-а, усё нармалёва, дзякуй, Рон.

- Не мог бы ты злёгку пасунуцца, каб можна было прайсці? - раздаўся раптам халодны напышлівы голас Малфоя. - Што, Уізлі, вырашыў падзарабіць? Ты, мяркую, пасля школы збіраешся застацца тут - хаціна Хагрыда сапраўдны палац у параўнанні з тым, дзе жыве твая сямейка.

Рон рынуўся на Малфоя, і ў гэты самы час на лесвіцы з'явіўся Снэйп.

- УІЗЛІ!

Рон адпусціў Малфоя, якога ўжо паспеў схапіць за грудкі.

- Малфой сам вінаваты, прафесар Снэйп, - паміж яловымі лапамі вылезла валасатая фізіяномія Хагрыда, - абражаў яго сям'ю.

- Усё роўна, якая была прычына, бойкі ў "Хогвартсе" забароненыя, Хагрыд, - ялейна вымавіў Снэйп, - мінус пяць балаў з "Грыфіндора", Уізлі, і скажы дзякуй, што не больш. Ну, праходзьце давайце, вы ўсе.

Малфой разам з Крэбам і Гойлам грубіянска праціснулісь, ламаючы яловыя галіны. На прыступкі паліўся багаты йголкавы дождж.

- Я яму пакажу, - гаварыў Рон, зло гледзячы ўслед Малфою, - вельмі хутка я яму пакажу.

- Абодвух ненавіджу, - сказаў Гары, - і Малфоя, і Снэйпа.

- Ды годзе вам, кіньце! Ну, весялей! Хутка Каляды! - пастараўся іх падхрабрыць Хагрыд. - Ведаеце чаго, пайшлі паглядзім Вялікую Залу, там такая прыгажосць!

І так, разам з Хагрыдам і елкай, яны ўвайшлі ў Вялікую Залу, дзе прафесар МакГонагал і прафесар Флітвік займаліся ўпрыгожваннямі.

- А, Хагрыд! Гэта апошняе дрэва? Пастаў яго там, у далёкім канцы, добра?

Зала стаяла у пышным убранні. Па сценах былі развешаныя вянкі амялы і востраліста, дванаццаць елак узвышаліся на роўнай адлегласці адна ад адной, некаторыя з іх блішчэлі серабрыстымі сняжынкамі, а некаторыя былі ўпрыгожаныя сотнямі свечак.

- Колькі ў вас дзён засталося да вакацыяў? - спытаў Хагрыд.

- Усяго адзін, - адказала Герміёна. - І дарэчы, я ўспомніла - Гары, Рон, да абеда яшчэ паўгадзіны, мы паспяваем у бібліятэку.

- Сапраўды, ты маеш рацыю, - сказаў Рон, адводзячы погляд ад прафесара Флітвіка, на кончыку чароўнай палачкі якога бесперастанку нараджаліся ўсе новыя залатыя шары, якія ён палачкай жа падводзіў і гірляндамі развешваў на галінах толькі што прынесенай елкі.

- У бібліятэку? - здзіўлена перапытаў Хагрыд, выходзячы ўслед за дзецьмі з Залы. – У апошні дзень перад вакацыямі? Завучыліся вы чагосьці.

- Ды гэта не па вучобе, - радасна растлумачыў Гары. - Проста, з таго часу, як ты прагаварыўся пра Нікаласа Фламеля, мы жадаем даведацца, хто гэта такі.

- Што? - Хагрыд быў шакаваны. – Слухайце, я ж казаў - кіньце вы гэта. Не вашага розуму справа, чаго гэты сабака вартуе.

- Мы ўсяго толькі жадаем ведаць, хто такі Нікалас Фламель, - растлумачыла Герміёна.

- Можа быць, ты нам скажаш, каб мы не марнавалі час дарма? - нявінна прапанаваў Гары. - Мы ўжо тысячу кніг перарылі, і яго нідзе няма - можа, хоць намякнеш - я ж памятаю, што дзесьці чытаў пра яго.

- Не буду я нічога казаць, - бясколерным голасам прабубніў Хагрыд.

- Значыць, самі знойдзем, - сказаў Рон, і яны пакінулі абуранага Хагрыда і накіраваліся ў бібліятэку.

Яны і на самай справе перарылі груду кніг з таго дня, калі Хагрыд неасцярожна ўспомніў Нікаласа Фламеля, іншага спосабу высвятліць, на што палюе Снэйп, яны не ведалі. Бяда ў тым, што яны не разумелі, з чаго пачаць, бо было невядома, што ж такога вялікага здзейсніў гэты самы Фламель, для таго, каб патрапіць у кнігу. Ён не быў згаданы ні ў "Вялікіх ведзьмаках дваццатага стагоддзя", ні ў "Хто ёсць хто: знакамітыя чараўнікі нашай эпохі"; далей, яго імя адсутнічала як у "Найважных адкрыццях сучаснай магіі", так і ў "Эцюдзе аб найноўшых тэндэнцыях вядзьмарства". Не кажучы ўжо аб тым, што школьная бібліятэка была вялізнага памеру; дзесяткі тысяч кніг; тысячы паліц; сотні вузкіх стэлажоў.

Герміёна дастала спіс тэм і кніг, якія яна вылучыла на сёння, а Рон падышоў да паліц і прыняўся выцягваць кнігі наўздагад. Гары паплёўся ў Зачынены Аддзел. Яму ўжо даўно падавалася, што Фламель павінен быць дзесьці там. Нажаль, для таго, каб атрымаць доступ да забароненых кніг, патрабаваўся пісьмовы дазвол ад настаўніка, і, вядома, Гары не разлічваў атрымаць такі дазвол. У Зачыненым Аддзеле захоўваліся кнігі, якія змяшчалі апісанні наймоцных замоваў чорнай магіі, іх дазвалялася чытаць толькі старшакурснікам, што вывучаюць абарону ад сіл зла.

- Ты што тут шукаеш?

- Нічога, - схлусіў Гары.

Бібліятэкарка спадарыня Пінс выставіла на яго мяцёлку з пёраў, якой яна змятала пыл.

- Тады табе лепш пайсці з бібліятэкі - давай, давай, прэч адсюль.

Шкадуючы, што не змог хутка згатаваць якую-небудзь праўдападобную гісторыю, Гары пакінуў бібліятэку. Яны ўсе трое з самога пачатку вырашылі, што спадарыню Пінс лепш не ўмешваць у пошукі Нікаласа Фламеля. Без сумневу, яна падказала б, дзе знайсці патрэбную інфармацыю, але тады чуткі аб іх пошуках маглі б дайсці да Снэйпа, і сябры вырашылі, што лепей не рызыкаваць.

Гары сноўдаўся па калідоры ў надзеі, вельмі, зрэшты, слабой, што Рону або Герміёне пашчасціць больш. У рэшце рэшт, хоць пошукі і працягваліся ўжо цэлых два тыдні, але шукаць ім атрымоўвалася толькі ўрыўкамі, так што, пэўна, няма нічога дзіўнага ў адсутнасці бачных поспехаў? Вось калі б атрымалася правесці ў бібліятэцы столькі часу, колькі запатрабуецца, без спадарыні Пінс за спінай!

Праз пяць хвілін падышлі Рон з Герміёнай, адмоўна матляючы галовамі. Кампанія адправілася на абед.

- Вы ж не спыняйце пошукі, пакуль мяне не будзе! - папрасіла Герміёна. - І не забудзьце даслаць саву, калі нешта знойдзеце.

- А ты, можа, спытаеш у бацькоў пра Нікаласа Фламеля? - папытаў Рон. - Не страшна, калі ты іх спытаеш?

- Цалкам не страшна - яны абодва дантысты, - адказала Герміёна.

Пачаліся вакацыі, і для Гары з Ронам надышлі дзянькі занадта шчаслівыя, каб думаць аб Фламелі. У спальні зараз засталіся толькі яны двое, ды і ў агульнай гасцінай стала нашмат вальней, не трэба было наладжваць бойкі за лепшыя крэслы ля каміна. Яны сядзелі ў іх гадзінамі, ядучы ўсё, што толькі можна было падсмажыць на агні на доўгім відэльцы - хлеб, пончыкі, зефір - і будавалі падкопы супраць Малфоя - як бы зрабіць так, каб яго выключылі - і гэта было вельмі весела, нягледзячы на тое, што яны зусім не збіраліся ажыццяўляць свае планы.

Яшчэ Рон пачаў вучыць Гары гульні ў чароўныя шахматы. Гэтая гульня ў дакладнасці адпавядала маглавым шахматам, за выключэннем таго, што ўсе фігуры былі жывымі, і гулец, кіруючы войскам, пачуваўся палкаводцам на поле біітвы. Шахматы ў Рона былі вельмі старыя і абшарпаныя. Як і іншая маёмасць Рона, шахматы калісьці належалі камусьці іншаму ў сям'і - у дадзеным выпадку, дзядулі. Тым не менш, старыя фігуркі апынуліся бравымі ваякамі. Рон дасканала вывучыў іх характары, і ў яго ў войску не ўзнікала практычна ніякіх праблем з дысцыплінай.

Гары гуляў наборам Шэймаса Фінігана, і фігуркі яму не давяралі. Ён наогул яшчэ не навучыўся як след гуляць, фігуркі пастаянна крычалі на яго, давалі розныя парады, і ад гэтага Гары губляўся. "Не пасылай мяне туды, ты што, не бачыш каня саперніка? Пашлі таго, ён абсалютна бескарысны!"

У куццю Гары адправіўся спаць, прадчуваючы і заўтрашнюю весялосць, і ўрачыстую вячэру, але ніяк не атрыманне падарункаў. Аднак, прачнуўшыся ўранку, ён перш за ўсё ўбачыў ля ложка невялікую горку скруткаў.

- Шчаслівых Калядаў, - сонна прамармытаў Рон, калі пачуў, што Гары выбіраецца з ложку і нацягвае халат.

- Табе таксама, - адказаў Гары. - Паглядзі! Я атрымаў падарункі!

- А ты чакаў мяшок бручкі? - не занадта ветліва адрэагаваў Рон, паварочваючыся да ўласнай горкі, памерамі куды больш Гарынай.

Гары ўзяў у рукі верхні скрутак. Ён быў абвінуты ў шчыльную карычневую паперу і разляпіста надпісаны: "Гары ад Хагрыда". У ім аказалася грубавата выразаная з дрэва флейта. Хутчэй за ўсё, Хагрыд змайстраваў яе сваімі рукамі. Гары падзьмуў - раздаўся гук, які моцна нагадваў вуханне савы.

У другі, вельмі маленькі, пакуначак была ўкладзеная занатоўка:

"Атрымалі твой ліст. Твой калядны падарунак. Дзядзька Вернан і цётка Пятуння."

Да занатоўкі прыкладалася манетка ў пяцьдзесят пенсаў.

- Чароўна, - сказаў Гары.

Рон прыйшоў у захапленне ад пяцідзесяці пенсаў.

- Вось дзіўна! - закрычаў ён. - Якая незвычайная форма! І гэта - грошы?!

- Вазьмі сабе, - прапанаваў Гары, смяючыся над захапленнямі Рона. - Ад Хагрыда, ад дзядзькі з цёткай - тады ад каго гэта?

- Мне падаецца, я ведаю, ад каго, - сказаў Рон, пунсавеючы і паказваючы на бясформенны пульхны пакет. - Ад маёй маці. Я гаварыў ёй, што ты не чакаеш ні ад каго падарункаў і - о, не! - застагнаў ён. - Яна звязала табе фірмовы швэдар Уізлі.

Гары нецярпліва разарваў пакунак і дастаў тоўсты ізумрудна-зялёны швэдар і вялікую скрынку хатніх ірысак.

- Кожны год яна вяжа нам усім па швэдару, - растлумачыў Рон, разгортваючы свой уласны падарунак, - мне заўсёды барвовы.

- Вось выдатна, - шчыра захапіўся Гары, спрабуючы іряску, вар'яцка смачную.

У наступным падарунку таксама былі цукеркі - вялікая скрынка шакалабак ад Герміёны.

Застаўся толькі адзін падарунак. Гары ўзяў скрутак, узважыў яго ў руках, спрабуючы адгадаць, што гэта можа быць. Скрутак быў вельмі лёгкі. Гары распакаваў яго.

Нешта лёгкае, цякучае, серабрыста-шэрае пралілося-саслізнула на пол, дзе і застыгла, зіхоцячы зморшчынамі.

- Я чуў пра такое, - сказаў Рон ахрыплым голасам, губляючы скрынку ўсесмачных арэшкаў, атрыманую ад Герміёны. - Калі гэта тое, што я думаю, то - гэта сапраўды вельмі рэдкая і вельмі каштоўная рэч.

- А што гэта?

Гары падняў з полу зіготкую серабрыстую тканіну, вельмі дзіўную навобмацак - нібы матэрыял быў вытканы з вады.

- Гэта плашч-нябачнік, - прашаптаў Рон з глыбокай павагай. - Я упэўнены, што гэта менавіта ён - апрані.

Гары загарнуўся ў плашч, і Рон мімаволі ўскрыкнуў.

- Гэта ён! Паглядзі ўніз!

Гары паглядзеў сабе на ногі, але ног не было. Ён стрымгалоў кінуўся да люстэрка. Як і варта было чакаць, яго адлюстраванне глядзела на яго, вось толькі галава ў адлюстравання вісела ў паветры, а цела не было зусім. Ён нацягнуў плашч на галаву, і адлюстраванне знікла.

- Тут занатоўка! - крыкнуў Рон. - Занатоўка выпала!

Гары зняў плашч і схапіў ліст. Яно было напісана вузкім, кручкаватым, незнаёмым почыркам:

”Твой бацька перад смерцю пакінуў гэта мне на захоўванне. Надыходзіць час перадаць гэта табе. Выкарыстай яго з розумам.

Жадаю вясёлых, шчаслівых Каляд.”

Подпіса не было. Гары задуменна глядзеў на занатоўку. Рон захапляўся плашчом.

- Я б што заўгодна аддаў за такое, - прызнаўся ён. - Што заўгодна. Слухай, што гэта з табой?

- Нічога, - адказаў Гары. Ён адчуў сябе вельмі дзіўна. Хто даслаў плашч? Ці сапраўды ён належаў калісьці яго бацьку?

Але, не паспеў ён нічога сказаць і нават падумаць, як дзверы ў спальню адчыніліся і ў пакой уваліліся Фрэд з Джорджам. Гары паспешна схаваў плашч. Яму не хацелася дзяліцца ўражаннямі ні з кім больш.

- З Калядамі!

- Глядзі - у Гары таксама швэдар!

Фрэд і Джордж былі апранутыя ў аднолькавыя сінія швэдры, на адным з якіх была вышытая вялікая жоўтая літара "Ф", а на іншым - "Д".

- А між іншым, для Гары матулька прыстаралася, - заявіў Фрэд, узяўшы ў рукі швэдар Гары, - вось што значыць чужое дзіця.

- А ты свой чаму не апранаеш, Рон? Ну-ка, давай, ён цёплы і прыемны, - закамандаваў Джордж.

- Цярпець не магу барвовы, - застагнаў Рон нерашуча, нацягваючы каўнер на галаву.

- На тваім няма літары, - разглядаў Джордж швэдар малодшага брата, - Мабыць, маці ўпэўненая, што ты ніколі не забываеш свайго імя. Ёй неўздагад, што і мы не дурні - сапраўды ведаем, хто з нас Дрэд, а хто - Фордж.

- Што за шум? - У дзверы прасунулася галава Персі Уізлі, з выразам крайняга неўхвалення на твары. Мяркуючы па ўсім, ён таксама ўжо часткова праглядзеў свае падарункі, ва ўсялякім разе, праз руку ў яго быў перакінуты швэдар, неадкладна заўважаны Фрэдам.

- "С"! Значыць - "стараста"! Давай, апранай, Персі, мы свае ўжо апранулі, і нават Гары.

- Я - не - жадаю… - задушана сіпеў Персі, пакуль двайняты сілай прапіхвалі яго галаву ў каўнер. У выніку гэтай працэдуры акуляры ў старасты з'ехалі набок.

- Усё адно ты сёння сядзіш з намі, - сказаў Джордж. - Каляды - сямейнае свята.

Двайняты пакінулі спальню, валакучы Персі за рукі-за ногі ўніз галавой.

За ўсё жыццё ў Гары яшчэ не было такога раскошнага каляднага абеду. Сотні румяных смажаных індычак; горы смажанай і варанай бульбы; вялізныя талеркі маленькіх танюткіх сасісак; горы зялёнага гарошку з алеем; караваны срэбных соўснікаў з густой, духмянай падліўкай і журавінным соўсам - а таксама мноства чароўных крэкераў, расстаўленых па ўсім стале праз кожныя пару-тройку футаў. Гэты фантастычна прыгожы стол не ішоў ані ў якое параўнанне з тым, што звычайна робяць на Каляды маглы. Успомніць толькі жаласныя патугі Дурслі - яны ўпрыгожвалі калядныя стравы выродлівымі пластмасавымі цацкамі і ўбогімі папяровымі парасонікамі. Гары з Фрэдам на дваіх разламалі чароўны крэкер, і той не проста хруснуў - падарваўся з гарматным грукатам, накрыўшы хлопцаў клубамі блакітнага дыму, а знутры выскачыла контрадміральская фуражка і некалькіх жывых белых мышак. За Высокім Сталом сядзеў Дамблдор, які змяніў востраканцовы чароўны галаўны ўбор на саламяную рознакаляровую шапку, ён весела кудахтаў над анекдотам, які яму толькі што распавёў прафесар Флітвік.

За індычкай рушыў услед калядны пудынг, паліты палаючым пуншам. Персі ледзь не зламаў зуб аб запечаны ў яго кавалак срэбны сікль. Гары з цікаўнасцю назіраў за Хагрыдам. Той патрабаваў яшчэ і яшчэ віна і ўсё больш барвавеў тварам. Скончылася тым, што ён пацалаваў прафесара МакГонагал у шчаку, а тая, да вялікага здзіўлення Гары, счырванела і захіхікала, бы дзяўчо, і шапка яе пры гэтым з'ехала набок.

Калі Гары нарэшце ўстаў з-за стала, ён быў нагружаны ўсякімі цікавымі штучкамі з крэкераў, уключаючы пакунак паветраных шарыкаў, якія, згодна сцвярджэнням вытворцаў, ніколі не лопаюцца, набор для самастойнай гадоўлі бародавак і свае ўласныя новенькія чароўныя шахматы. Белыя мышкі зніклі, і ў Гары з'явілася прыкрае падазрэнне, што яны паслужаць каляднай вячэрай для місіс Норыс.

Гары разам з усімі братамі Уізлі правёў другую палову дня ў двары, з захапленнем кідаючыся снежкамі. Потым, змерзлыя, змоклыя і задыханыя, яны ўваліліся ў агульную гасціную "Грыфіндора" і паселі ў крэслы перад камінам, дзе Гары з Ронам абнавілі шахматны набор, прычым Гары з трэскам прайграў. Ён, праўда, быў упэўнены, што прайграў бы не так ганебна, калі б Персі не гэтак старанна падказваў яму, як хадзіць.

За вячэрай, якая складалася з сэндвічаў з індычкай, здобных куханоў, труфеляў і каляднага пірага, усе зноўку аб'еліся і да самога адыходу да сну не маглі ўжо нічым заняцца, а толькі валяліся ў крэслах і гультаявата назіралі, як Персі ганяецца за Фрэдам і Джорджам па ўсёй Грыфіндорской вежы - у двайнят хапіла энергіі сцягнуць у брата значок "стараста".

Для Гары гэта быў самы лепшы калядны дзень за ўсё жыццё, усё ж нешта не пераставала падспудна грызці яго. Але падумаць аб гэтым як след не было часу датуль, пакуль ён не забраўся ўвечар у ложак. Такім чынам: плашч-нябачнік і хто ж яго даслаў.

Рон, наеўшыся індычкі з пірагом і не маючы за душой ніякіх думак, якія б яго турбавалі, заснуў адразу, ледзь толькі лёг. А Гары звесіўся са свайго ложка і выцягнуў з-пад яго плашч-нябачнік.

Гэта належала яго бацьку… бацьку… Ён лёгка перабіраў матэрыял у руках, і той струменіўся між пальцамі, мякчэй за шоўк, лягчэй паветра. “Выкарыстай яго з розумам”, было сказана ў занатоўцы.

Трэба памераць, зараз жа. Ён выслізнуў з ложка і закруціўся ў плашч. Зірнуўшы на ўласныя ногі, ён убачыў толькі цені ды месячнае святло. Вельмі дзіўнае адчуванне.

Выкарыстай яго з розумам.

Раптам Гары адчуў прыліў незвычайнай бадзёрасці. З гэтым плашчом перад ім адчынены ўвесь "Хогвартс". Хвалі нецярплівай узрушанасці прабягалі па целе, пакуль ён вагаючыся стаяў у маўклівай цемры спальні. У гэтым плашчы можна прайсці куды заўгодна, і ніякі Філч нічога не западозрыць.

Рон замармытаў у сне. Абудзіць яго? Нешта ўтрымала Гары - плашч яго бацькі - гэтым разам ён адчуў крэўную сувязь - упершыню - і яму захацелася застацца з плашчом сам-насам.

Гары паціху выбраўся са спальні, уніз па лесвіцы, праз гасціную, і ўскараскаўся ў адтуліну за партрэтам.

- Хто тут? - каркнула Тоўстая Цётка спрасонку. Гары нічога не адказаў. Ён пашыбаваў па калідоры.

Куды жа накіравацца? Ён спыніўся, ягонае сэрца шалёна калацілася, і стаў думаць. І раптам да яго дайшло - Зачынены Аддзел бібліятэкі! Ён зможа чытаць колькі пажадпе, столькі, колькі спатрэбіцца, каб адшукаць інфармацыю пра Нікаласа Фламеля. І Гары зрушыўся ў шлях, аберуч прытрымліваючы плашч, каб той не расхінуўся.

У бібліятэцы стаяла непраглядная цемрадзь і наогул было вельмі змрочна і жудасна. Гары запаліў лямпу, каб ведаць, куды ісці і не натыкнуцца на паліцы. Падавалася, што лямпа сама плыве ў паветры. Гары хоць і ведаў, што гэта ён нясе лямпу і адчуваў яе ў сваёй руцэ, ды ўсё адно ад гэтага відовішча нават у яго па спіне паўзлі мурашкі.

Зачынены Аддзел размяшчаўся ў задняй частцы бібліятэкі справа. Акуратна пераступіўшы заграджэнне, што аддзяляла забароненыя кнігі ад усіх астатніх, Гары прыўзняў лямпу вышэй і стаў чытаць загалоўкі.

Загалоўкі сказалі яму не занадта шмат. Аблупленыя, абгарэўшыя залатыя літары на карэньчыках утваралі словы на мовах, аб якіх Гары ніколі не чуў. У некаторых кніг загалоўка не было зусім. На вокладцы адной кнігі цямнела пляма, якая падазрона нагадвала кроў. Можа быць, яму здавалася, а можа быць, і не, але толькі ён выразна чуў ціхі шапаток, які даносіўся ад кніжных стэлажоў, як быццам тутэйшыя насельнікі адчулі, што хтосьці старонні, хтосьці, каму не варта тут знаходзіцца, уварваўся ў іх жыллё.

Аднак, трэба з чагосьці пачаць. Асцярожна паставіўшы лямпу на пол, Гары абвёў поглядам ніжнюю паліцу ў пошуках якой-небудзь кніжкі з цікавай вокладкай. Яго ўвагу прыцягнуў вялікі чорны з срэбрам фаліянт. Не без цяжкасці - кніга была вельмі вялікай - Гары выцягнуў яе з паліцы, і, паклаўшы яе на калені, разгарнуў.

Пранізлівы лямант, ад якога кроў застыла ў жылах, прарэзаў урачыстую цішыню бібліятэкі - кніга закрычала! Гары паспешна загарнуў яе, але лямант не змаўкаў, ён разносіўся ва ўсе бакі на адной бесперапыннай, высокай ноце. Гары ніякавата адступіў назад і перакуліў лямпу, якая адразу жа згасла. Хлопчык запанікаваў, і тут у давяршэнне ўсіх бед з калідора пачуў чыесці імклівыя крокі. Гары хутчэй запхнуў крыклівую кнігу на месца і панёсся да выхада. Ён абмінуў Філча ў праходзе; бясколерныя, дзікія вочы паглядзелі прама скрозь яго. Гары прашмыгнуў пад выцягнутай у бок рукой і бясшумна заслізгаў прэчкі па калідоры, але ляманты патурбаванага фаліянта яшчэ доўга звінелі ў яго ў вушах.

Нечакана ён уторкнуўся галавой у рыцарскія латы. Гары быў так заклапочаны тым, каб прыбрацца далей ад бібліятэкі, што нават не звяртаў увагі, куды збяжыць. Зараз жа, магчыма, з-за цемры, ён ніяк не мог зразумець, дзе знаходзіцца,. Ён ведаў, што рыцарскія даспехі ёсць недалёка ад кухні, але зараз, па ідэі, ён павінен быць пяццю паверхамі вышэй.

- Вы прасілі мяне дакладваць непасрэдна вам, прафесар, калі хтосьці будзе блукаць па начах, дык вось, хтосьці пракраўся ў бібліятэку - у Зачынены Аддзел.

Гары фізічна адчуў, як кроў пакідае яго жылы. Дзе б ён зараз не знаходзіўся, а Філч, па ўсім, ведаў нейкі патаемны ход да гэтага ж месца, таму што яго ліслівы, ліпкі голас станавіўся ўсё болей чутны, і, да жаху Гары, адказваў Філчу Снэйп:

- Зачынены Аддзел? Што ж, яны не маглі сыйсці далёка, мы іх абавязкова зловім.

Гары быццам прырос да падлогі, а Снэйп з Філчам выйшлі насустрач яму з-за найблізкага кута. Яны, вядома, не маглі бачыць начнога падарожніка, але калідор быў вузкі, так што, калі яны падыдуць бліжэй, то абавязкова натыкнуцца на Гары - стаўшы нябачным, хлопчык тым не менш не спыніў сваё існаванне ў выглядзе цвёрдага фізічнага цела.

Гары, наколькі мог, адступіў назад. Злева ад сябе ён убачыў прыадчыненыя дзверы - яго адзіная надзея на выратаванне. Ён праслізнуў у шчыліну, стрымліваючы дыханне, імкнучыся не патурбаваць дзверы, і, да сваёй вялікай палёгкі, здолеў пракрасціся ў пакой так, што ніхто нічога не заўважыў. Філч са Снэйпам прайшлі паблізу, а Гары знясілена прыхінуўся да сцяны, цяжка дыхаючы, прыслухоўваючыся да сціхаючых крокаў. Гэтым разам яго ледзь не злавілі. Прайшло некалькі секунд, перш чым ён звярнуў увагу на пакой, у якім схаваўся.

Падаецца, гэта была класны пакой, якім доўга ніхто не карыстаўся. На фоне цёмнай сцяны чарнелі сілуэты дошкі і парт, пастаўленых адна на адну; у куце стаяў перавернуты ўверх дном кошык для папер – але ля процілеглай сцяны ўзвышалася штосьці цалкам у дадзеным становішчы недарэчнае, штосьці, змешчанае сюды з адзінай мэтай быць схаваным ад старонніх вачэй.

Гэта было шыкоўнае люстэрка, высокае, да столі, у пазалочанай раме, упрыгожаным багатым разьбярствам, на падстаўцы ў форме кагтістых лап. Паверсе ішоў інкруставаны надпіс: "Іёў цяін явор касон кілен".

Страх патроху пакінуў Гары, і ён асцярожна наблізіўся да люстэрка, думаючы ўбачыць сябе, але адлюстраванне чамусьці не з'явілася. Тады Гары адважна ўстаў прама перад люстэркам.

Яму прыйшлося заціснуць рот аберуч, каб не закрычаць. Ён імкліва абярнуўся. Сэрца калацілася значна мацней, чым калі заекатала кніга - у люстэрку ён убачыў не толькі сябе, але і цэлы натоўп народу за сваёй спінай.

Аднак пакой быў пусты. Часта і перарывіста дыхаючы, Гары, вельмі і вельмі павольна, зноў звярнуўся да люстэрка.

У люстэрку стаяў ён, белы ад жаху, і за яго спінай знаходзілася яшчэ па меншай меры чалавек дзесяць. Гары паглядзеў праз плячо - нікога не было. Або яны ўсе таксама нябачныя? Што жа адбываецца насамрэч? Ён стаіць у пакоі, поўным нябачных людзей, а люстэрка так наладжана, што адлюстроўвае іх незалежна ад таго, бачныя яны або нябачныя?

Гары зноў паглядзеў у люстэрка. Жанчына, што стаяла прама за спіной у яго адлюстравання, усміхалася і махала рукой. Гары памацаў рукой ззаду сябе. Калі б яна і на самай справе была ззаду, ён бы адчуў, занадта ўжо блізка адно да аднаго стаялі іх адлюстраванні, але рука прайшла скрозь паветра - жанчына і ўсе астатнія існавалі толькі ў люстэрку.

Жанчына была надзвычай добрая сабою. У яе былі цёмна-рудыя валасы, а вочы… у яе вочы такія ж, як у мяне, падумаў Гары, краху наблізіўшыся да люстэрка. Ярка-зялёныя - абсалютна той жа разрэз, але зараз Гары зазначыў слёзы; усміхаючыся, жанчына ў той жа час плакала. Высокі, худы, чорнавалосы чалавек стаяў побач з ёй, абдымаючы яе за плечы. Ён насіў акуляры, і валасы ў яго былі моцна растрапаныя. Яны тарчма стаялі на патыліцы, зусім як у Гары.

Гары падышоў так блізка да люстэрка, што ледзь не ўпёрся носам ва ўласнае адлюстраванне.

- Мама? - прашаптаў ён. - Тата?

Яны толькі глядзелі і ўсміхаліся. Павольна, паступова, Гары ўгледзеўся ў твары астатніх людзей у люстэрку, і ўбачыў яшчэ некалькі пар зялёных вачэй, зусім як у яго, некалькі насоў, таксама зусім як у яго, а ў аднаго дзядка сапраўды гэтак жа тырчалі каленкі - Гары ўпершыню ў жыцці сустрэўся са сваёй сям'ёй.

Потэры ўсміхаліся і дружна махалі Гары, а ён прагна ўзіраўся ў іх твары, прыціснуўшы далоні да паверхні люстэрка, так, як быццам жадаў прайсці скрозь шкло і дакрануцца да родных. Ён выпрабоўваў ні на што не падобнае пранізлівае пачуццё, як быццам хтосьці змяшаў у адзінае цэлае і вялікую радасць, і вялікі смутак.

Колькі часу прастаяў ён так, ён не ведаў. Адлюстраванне не знікала, і Гары глядзеў і глядзеў, пакуль падалены шум не вярнуў яго да рэальнасці. Ён не мог тут больш заставацца, яму трэба было паспець дабрацца да спальні. Ён адарваў погляд ад твару маці, прашаптаў: "я яшчэ прыйду" і паспяшаўся прочкі з пакоя.

- Мог бы мяне абудзіць, - пакрыўджана буркнуў Рон.

- Пойдзем сёння, я збіраюся зноў пайсці і жадаю паказаць табе люстэрка.

- Я жадаў бы ўбачыць тваіх маці і тату, - з запалам сказаў Рон.

- А я жадаю ўбачыць тваю сям'ю, усіх Уізлі, ты зможаш паказаць мне старэйшых братоў і ўсіх астатніх.

- Іх ты і так зможаш убачыць, - махнуў рукой Рон, - прыязджай улетку ў госці і ўбачыш. Да таго ж, можа, гэтае люстэрка паказвае толькі памерлых. Шкада толькі, што не атрымалася нічога высвятліць пра Фламеля. З'еш хоць бекон, што гэта ты нічога не ясі?

Гары не мог праглынуць ні кавалачка. Уначы ён сустрэўся са сваімі бацькамі і сёння зноў іх убачыць. Ён і думаць забыў пра Фламеля. Гэта больш не падавалася яму важным. Якая розніца, што там ахоўвае гэтая трохгаловая псіна? І нават калі Снэйп выкрадзе тое, што яна ахоўвае, якая каму розніца?

- Што з табой? - спытаў Рон. - Ты нейкі дзіўны.

Больш за ўсё Гары баяўся, што ён не здолее зноў знайсці пакой, дзе стаіць люстэрка. Яны ахінуліся плашчом разам з Роном і ісці даводзілася значна павольней, чым учора аднаму. Удвух, яны пастараліся прайграць увесь шлях Гары, пасля таго, як ён пакінуў бібліятэку, і блукалі па цёмных калідорах больш за гадзіну.

- Мне холадна, - паскардзіўся Рон. - Можа, ну яго, пойдзем назад?

- Не! - прашыпеў Гары. - Я адчуваю, гэта дзесьці побач.

У процілеглым кірунку праслізнуў цыбаты прывід ведзьмы, а больш ніхто не трапляўся. Рон зусім ужо было разныўся, што ногі ў яго заільдзянелі, але тут Гары зазначыў рыцарскія даспехі.

- Гэта тут - прама тут - вось!

Яны адчынілі дзверы. Гары скінуў плашч на падлогу і падбег да люстэрка.

Вось яны - маці і тата так і праззялі пры з'яўленні Гары.

- Бачыш? - прашаптаў Гары.

- Нічога не бачу.

- Ды глядзі ж! Глядзі… вось яны ўсё…

- Я бачу толькі цябе.

- Паглядзі як след, давай, устань на маё месца.

Гары адступіў, але, калі Рон устаў на яго месца перад люстэркам, то ён больш не ўбачыў сваёй сям'і, зараз ён бачыў аднаго толькі Рона ў байкавай піжаме.

Рон, аднак, як зачараваны ўтаропіўся на сваё адлюстраванне.

- Паглядзі на мяне! - выклікнуў ён.

- Ты таксама бачыш сваю сям'ю?

- Не - я адзін - але толькі я не такі - я старэйшы - і я лепшы вучань!

- Што?

- Я… у мяне нашыўка, як была ў Біла… а ў руках кубак каледжа і яшчэ квідытчны кубак… і яшчэ я капітан квідытчнай каманды!

Рон з цяжкасцю адарваўся ад цудоўнага відовішча і захоплена зірнуў на Гары.

- Як ты думаеш, гэтае люстэрка прадказвае будучыню?

- Як гэта? У маёй сям'і ўсё памерлі - дай я яшчэ пагляджу…

- Ты ўчора ўсю ноч глядзеў, дай лепш я пагляджу.

- Ты ўсяго толькі трымаеш кубак, што ў гэтым цікавага? А я жадаю паглядзець на бацькоў.

- Не пхайся!

Нечаканы шум раздаўся з калідора і паклаў канец спрэчцы. Хлопцы і не разумелі, як гучна раскрычаліся.

- Хутчэй!

Рон ледзьве паспеў з галавой атуліць сябе і Гары, а вочы місіс Норыс ужо абшнырвалі пакой. Рон з Гары стаялі не дыхаючы, думаючы аб адным і тым жа - ці дзейнічае плашч на катоў? Праз некаторы час, які здаўся ім вечнасцю, місіс Норыс развярнулася і выйшла.

- Тут небяспечна заставацца - яна, пэўна, адправілася за Філчам, я ўпэўнены, яна нас чула. Пайшлі хутчэй адгэтуль.

І Рон пацягнуў Гары з пакоя.

На наступную раніцу снег яшчэ не растаў.

- Згуляем у шахматы? - прапанаваў Рон.

- Не жадаю.

- Можа, пайдзем у госці да Хагрыда?

- Не жадаю… Ідзі адзін.

- Я ведаю, аб чым ты думаеш, Гары, аб гэтым люстэрку. Не хадзі туды сёння.

- Чаму?

- Не ведаю, проста прадчуванне - а потым, цябе ўжо некалькі разоў ледзь не злавілі. Снэйп, Філч, місіс Норыс - усе яны так і гойсаюць вакол. Што з таго, што яны цябе не бачаць? А калі яны натыкнуцца на цябе? А калі ты саб'еш што-небудзь па дарозе?

- Ты прама як Герміёна.

- Я сур'ёзна, Гары, не хадзі.

Але ў Гары было толькі адно жаданне - зноў устаць перад чароўным люстэркам, і ніякі Рон не мог яго спыніць.

У трэці раз ён знайшоў дарогу значна хутчэй. Ён ішоў так хутка, што вырабляў куды больш шуму, чым падавалася разумным, але, тым не менш, нікога не сустрэў.

І вось зноў бацькі ўсміхаліся яму, а адзін з дзядуль радасна ківаў галавой. Гары сеў на падлогу перад люстэркам. Нішто не магло памяшаць яму правесці гэтую ноч разам з сям'ёй. Нішто на свеце.

Акрамя…

- Такім чынам - ты зноў тут, Гары?

Гары здалося, што яго ўнутранасці ператварыліся ў лёд. Ён азірнуўся. На парце ля сцяны сядзеў ніхто іншы, як прафесар Альбус Дамблдор. Пэўна, Гары нават не заўважыў, як прайшоў паблізу яго, у сваім імкненні хутчэй патрапіць да люстэрка.

- Я… я не заўважыў вас, сэр.

- Проста дзіўна, да чаго блізарукія становяцца нябачнікі, - прамовіў Дамблдор, і Гары з палёгкай убачыў, што дырэктар усміхаецца.

- Такім чынам, - працягваў Дамблдор, лёгка саслізнуўшы з парты на падлогу і прысаджваючыся ля Гары, - ты, як і сотні іншых да цябе, адкрыў цуды Запаветнага Люстэрка.

- Я не ведаў, што яно так завецца, сэр.

- Але, я мяркую, ты ўжо зразумеў, што яно робіць?

- Яно… ну… паказвае мне маю сям'ю…

- А твайму сябру Рону яно паказала, што ён лепшы вучань.

- Адкуль…

- Мне не патрэбны плашч, каб стаць нябачным, - мякка сказаў Дамблдор. - А зараз, ты здагадаўся, што паказвае ўсім нам Запаветнае Люстэрка?

Гары пагушкаў галавой.

- Дазволь мне растлумачыць. Самы шчаслівы чалавек на зямлі мог бы выкарыстаць Запаветнае Люстэрка як звычайнае люстэрка, гэта значыць, ён глядзеў бы ў яго і бачыў сябе такім, які ён ёсць. Разумееш?

Гары падумаў. А затым сказаў павольна:

- Яно паказвае нам тое, што мы жадаем… усе, што мы жадаем…

- І так, і не, - ціха прамовіў Дамблдор. - Яно паказвае нам не больш і не менш, чым найглыбейшае, самае адчайнае жаданне, што ідзе з самай глыбіні нашага сэрца. Ты ніколі не ведаў сваёй сям'і - убачыў усіх сваякоў ля цябе. Рональд Уізлі, вымушаны вечна існаваць у цені сваіх старэйшых братоў, убачыў сябе ў адзіноце, да таго ж лепшым з лепшых. Аднак гэтае люстэрка не дае нам ані ведаў, ані праўды. Шматлікія людзі загубілі сваю будучыню перад гэтым люстэркам, зачараваныя тым, што яны бачаць, або здурэлі, не ведаючы, ці дакладна, ці магчыма тое, што ім паказана.

- Заўтра люстэрка будзе перанесена на новае месца, і я прашу цябе, Гары, больш не шукаць яго. Калі ты выпадкова натыкнешся на яго ў будучыні, ты ведаеш, чаго чакаць. Не варта лунаць у аблоках і забываць аб рэальным жыцці, падумай аб гэтым. Ну, а зараз, чаму б табе зноў не апрануць гэты выдатны плашч і не адправіцца ў ложак?

Гары падняўся.

- Сэр… Прафесар Дамблдор? Можна вас аб нечым спытаць?

- Зразумела, да таго ж ты ўжо гэта зрабіў, - усміхнуўся Дамблдор. - Аднак, ты можаш задаць мне яшчэ адно пытанне.

- Што вы бачыце ў гэтым люстэрку?

- Я? Я бачу сябе з тоўстымі баваўнянымі шкарпэткамі ў руках.

Гары вытарашчыў вочы.

- Шкарпэтак ніколі не бывае занадта шмат, - растлумачыў Дамблдор. - Вось і яшчэ адны Каляды прайшлі, а мне так і не падарылі ні адной пары. Усё чамусьці лічаць, што мне можна дарыць толькі кніжкі.

Толькі калі Гары зноў апынуўся ў сябе ў ложку, яму прыйшло ў галаву, што Дамблдор, магчыма, не быў з ім цалкам адкрыты. Але, з іншага боку, падумаў ён, спіхваючы Скраберс з падушкі, пытанне было залішне асабістым.