Гары Потэр і Філасофскі Камень

— РАЗДЗЕЛ XVII — Чалавек з двума тварамі

Гэта быў Квірэл.

- Вы! - уразіўся Гары.

Квірэл усміхнуўся. І твар у яго зусім не дрыжэў.

- Я, - адказаў ён спакойна. - Я усё думаў, ці сустрэнемся мы тут, Потэр.

- Але я думаў… Снэйп…

- Северус? - зарагатаў Квірэл, і гэта быў не звычайны яго нервовы дрыготкі смех, насупраць, у ім чуліся рэзкія, халодныя ноты. - Што і казаць, ён вельмі падыходзіць на гэтую ролю, ці не праўда? Так удала, што ён усё кружыў вакол мяне, як гіганцкі кажан. Побач з ім, хто б стаў падазраваць н-н-н-яшчаснага, бы-бы-беднага з-з-заіку п-п-прафесара К-к-к-в-вірэла?

Гары не верыў сваім вушам. Гэта не можа быць праўдай, проста не можа.

- Але Снэйп спрабаваў забіць мяне!

- Не, не, не. Гэта я спрабаваў забіць цябе. Проста на тым квідытчным матчы твая сяброўка міс Грэнджер так спяшалася падпаліць Снэйпа, што выпадкова збіла мяне з ног і разбурыла мой зрокавы кантакт з табой. Яшчэ б пару секунд, і я сапраўды б скінуў цябе з мятлы. І наогул, гэта атрымалася б значна раней, калі б Снэйп не мармытаў мне пад руку свае контр-заклёны. Ён ратаваў цябе.

- Снэйп ратаваў мяне?

- Ну зразумела! - халодна пацвердзіў Квірэл. - Навошта, як ты думаеш, яму спатрэбілася быць суддзёй на тым матчы? Ён павінен быў прасачыць, каб я не зрабіў другую спробу. Смешна, на самай справе… мог бы не турбавацца. У прысутнасці Дамблдора я не мог... Астатнія настаўнікі палічылі, што Снэйп жадае замінуць Грыфіндорцам выйграць... Гэта вельмі пашкодзіла яго рэпутацыі… а галоўнае, усё было марна, бо я ўсё роўна заб'ю цябе зараз.

Квіррэлл пстрыкнуў пальцамі. Прама з паветра з'явіліся вяроўкі. Яны моцна абвіліся вакол Гары і звязалі яго.

- Ты занадта цікаўны, такіх нельга пакідаць у жывых. Падумаць толькі, швэндацца па школе ў Хэллоуін! Наколькі я разумею, ты бачыў мяне, калі я хадзіў глядзець, якім чынам ахоўваецца камень.

- Гэта вы ўпусцілі троля?

- Зразумела. У мяне адмысловая здольнасць у дачыненні да троляў - ты, пэўна, бачыў, што я зрабіў з тым, які ахоўваў уваход сюды? На жаль, пакуль усе ганяліся за тролем, Снэйп - ён ужо тады падазраваў мяне - адправіўся наўпрост на трэці паверх. Ён апярэдзіў мяне… І што ў выніку? Мала таго, што троль не забіў цябе, так яшчэ і гэты трохгаловы балван не змог як след пакусаць Снэйпа, толькі нагу яму пракусіў…

- А зараз, сядзі ціха, Потэр! Я жадаю як след вывучыць гэтае цікавае люстэрка.

Толькі зараз Гары зразумеў, што стаяла за спінай у Квірэла. Гэта было Запаветнае Люстэрка.

- З дапамогай гэтага люстэрка можна знайсці камень, - прамармытаў Квірэл, планамерна абстукваючы раму. - Чаго яшчэ чакаць ад Дамблдора… але ён у Лондане… а калі вернецца, я буду ўжо далёка…

Лепшае, што смог прыдумаць Гары, каб замінуць Квірэлу засяродзіцца на даследаванні люстэрка - гэта адцягваць яго гутаркамі.

- Але я бачыў вас з Снэйпам у лесе! - выпаліў ён.

- Так, - гультаявата кіўнуў Квірэл, хаваючыся за люстэркам. - Ён прад'явіў мне абвінавачванні і паспрабаваў высвятліць, наколькі далёка я зайшоў. Ён увесь час мяне падазраваў. Спрабаваў мяне запалохаць - як быццам гэта ў яго сілах. Але ж на маім баку сам лорд Вальдэморт!

Квірэл выйшаў з-за люстэрка і прагна ўтаропіўся ў яго.

- Я бачу камень… я ўручаю яго майму гаспадару… але дзе ж ён?

Гары з усіх сіл імкнуўся выблытацца, скінуць вяроўкі, але ў яго не атрымоўвалася. І усё адно неабходна адцягнуць Квірэла ад люстэрка.

- А мне заўсёды падавалася, што Снэйп мяне моцна ненавідзіць.

- Сапраўды, ненавідзіць, - як бы між іншым, пацвердзіў Квірэл, - яшчэ як ненавідзіць. Ён жа ж вучыўся ў "Хогвартсе" разам з тваім бацькам, хіба ты не ведаў? Яны цярпець не маглі адзін аднаго. Але забіваць цябе ён не збіраўся.

- Я ж чуў, як вы плакалі некалькі дзён таму - мне здалося, Снэйп пагражаў вам…

Упершыню за гэты час спазм страху сказіў твар Квірэла.

- Часам, - сказаў ён, - мне цяжка выконваць наказы майго гаспадара - ён вялікі чарадзей, а я такі слабы…

- Вы хочаце сказаць, што ваш гаспадар быў у класе разам з вамі?! - здзіўлена вытхнуўся Гары.

- Ён заўсёды са мной, куды б я ні пайшоў, - спакойна адказаў Квірэл. - Я сустрэўся з ім падчас маіх падарожжаў па свеце. Я быў тады дурным юнаком з вельмі смешнымі ўяўленнямі аб дабры і зле. Лорд Вальдэморт паказаў мне, наколькі недарэчныя гэтыя ўяўленні. Няма ні дабра, ні зла, ёсць толькі ўлада, і ёсць тыя, хто занадта слабы, каб шукаць улады… З тых часоў я служу яму верай і праўдай, хоць шмат разоў падводзіў яго. І за гэта ён бываў са мной строгі. - Квірэл здрыгануўся. - Мой гаспадар не з тых, хто лёгка прабачае памылкі. Калі мне не атрымалася выкрасці камень з "Грынгатса", гаспадар быў вельмі незадаволены. Ён пакараў мяне… і вырашыў сачыць за мной уважлівей…

Голас Квірэла станавіўся ўсё цішэй і нарэшце зусім заціх. Гары ўспомніў свой паход на Дыягон Алею - як жа можна быць такім дурным? Ён жа бачыў Квірэла ў той самы дзень і нават вітаўся з ім за руку ў "Дзіравым катле"!

Квірэл вылаяўся пра сябе.

- Не разумею… Можа быць, камень у самім люстэрку? Разбіць яго, ці што?

Галава Гары ліхаманкава працавала.

Чаго я жадаю зараз больш за ўсё на свеце, думаў ён, так гэта знайсці камень раней Квірэла. Таму, калі я пагляджу ў люстэрка, то ўбачу, як я яго знаходжу - гэта значыць, убачу, дзе ён схаваны! Але як паглядзець у яго так, каб Квірэл ні аб чым не здагадаўся?

Ён паспрабаваў перамясціцца лявей, каб апынуцца перад люстэркам і каб Квірэл пры гэтым нічога не заўважыў, але ногі яго былі занадта моцна зацягнутыя вяроўкамі: Гары спатыкнуўся і зваліўся. Квірэл не звярнуў на яго ні найменшай увагі. Ён размаўляў сам з сабою.

- Як жа дзейнічае гэтае люстэрка? Як яно працуе? Дапамажыце мне, Гаспадар!

Яму раптам адказаў голас, які сыходзіў, падавалася, ад самога Квірэла:

- Выкарыстай хлапчука… выкарыстай хлапчука…

Квіррэлл рэзка звярнуўся да Гары.

- Слухаюся. Потэр - ідзі сюды.

Ён пляснуў у ладкі, і вяроўкі, якія аблытвалі хлопчыка, зваліліся. Гары павольна ўзняўся на ногі.

- Ідзі сюды, - паўтарыў Квірэл. - Паглядзі ў люстэрка і скажы, што ты бачыш.

Гары падышоў да яго.

Трэба схлусіць, адчайна думаў ён пра сябе. Трэба паглядзець у люстэрка і прыдумаць, што я бачу, вось і ўсё.

Квірэл прысунуўся бліжэй да яго. Гары адчуў дзіўны пах, што сыходзіў ад цюрбана. Ён заплюшчыў вочы, устаў перад люстэркам і зноў расплюшчыў іх.

Ён убачыў сваё адлюстраванне, бледнае і спалоханае. Літаральна праз імгненне адлюстраванне ўсміхнулася. Яно запусціла руку ў кішэню і выцягнула крывава-чырвоны камень. Потым падміргнула і схавала камень назад у кішэню - і, калі яно гэта зрабіла, Гары адчуў, што ў яго кішэню звалілася нешта цяжкае. Нейкім чынам - неверагодна - ён здабыў камень.

- Ну? - нецярпліва спытаў Квірэл. - Што ты бачыш?

- Я бачу, як я паціскаю руку Дамблдору, - схлусіў Гары. - Я… я выйграў кубак школы.

Квірэл зноў вылаяўся.

- Пайшоў адсюль, - рыкнуў ён. Гары адсунуўся ад люстэрка, увесь час адчуваючы камень. Можа, паспрабаваць збегчы?

Але ён не адышоў і на пяць крокаў, як зноў раздаўся высокі голас, хоць Квірэл нават не варушыў вуснамі.

- Ён маніць… ён маніць…

-Потэр, вярніся сюды! - закрычаў Квірэл. - Гавары праўду! Што ты толькі што бачыў?

Зноў загаварыў высокі голас.

-Дай мне паразіаўляць з ім… тварам да твару…

- Гаспадар, вы занадта слабы!

- Я досыць моцны… для гэтага…

Гары прырос да месца, як быццам зноў патрапіў у Сеткі Д'ябла. Ён не мог паварушыць ніводнай цягліцай. Скамянеўшы, ён глядзеў, як Квірэл уздымае рукі і разгортвае цюрбан. Што гэта? Цюрбан зваліўся. Без яго галава Квірэла выглядала малюсенькай. Потым галава павольна павярнулася на 180 градусаў.

Гары хацеў закрычаць, але не мог выдушыць з сябе ані гуку. Адтуль, дзе павінна была знаходзіцца патыліца, глядзеў твар. Самы жудасны твар, які Гары калі-небудзь бачыў. Белы як крэйда, з вар’яцкімі чырвонымі вачыма і змяінымі прарэзамі ноздр.

- Гары Потэр… - прашыпела яно.

Гары паспрабаваў зрабіць крок назад, але ногі не паслухаліся яго.

- Бачыш, якім я стаў? - спытала твар. - Цень, прывід… Магу існаваць толькі ў чужым целе… На шчасце, заўсёды знаходзіліся тыя, хто быў гатовы ўпусціць мяне ў свой мозг і ў сваё сэрца… За апошнія дні кроў аднарога ўзмацніла мяне… У лесе ты бачыў, як Квірэл піў яе для мяне… А зараз, калі ў мяне будзе Эліксір Жыцця, я смогу стварыць сабе ўласнае цела… Так што… Аддай камень, які ты хаваеш у кішэні…

Значыць, ён ведае. Ногі Гары раптам ізноў здабылі адчувальнасць. Ён адхіснуўся.

- Не дуры, - зласліва скрывіўся твар. - Лепш выратуй сваё жыццё і ўстань на мой бок… А не тое з табой здарыцца тое ж, што і з тваімі бацькамі… Яны паміралі на каленях перада мной…

- НЯПРАЎДА! - раптам выгукнуў Гары.

Квірэл насоўваўся на яго спінай, так, каб Вальдэморт мог бачыць хлопчыка. Твар зласліва ўсміхнуўся.

- Як кранальна… - шыпела яно. - Заўсёды шанаваў храбрацоў… Так, хлопец, твае бацькі былі адважныя… Спачатку я забіў твайго бацьку, ён адчайна супраціўляўся… але тваёй маці не абавязкова было паміраць… яна жадала абараніць цябе… Аддай камень, калі не жадаеш, каб яе смерць апынулася марнай.

- НІКОЛІ!

Гары скокнуў да дзвярэй, Вальдэморт завішчаў: "Трымай яго!", і ў наступную секунду Гары адчуў на сваім запясці моцную хватку Квірэла. Адразу ж востры боль пранізаў шнар на ілбе; падавалася, галава зараз расколецца напалову; Гары пранізліва ўскрыкнуў, вырываючыся з усіх сіл, і, як ні дзіўна, яму атрымалася адпіхнуць Квірэла. Галаўны боль аслаб - ён пачаў аглядацца, спрабуючы зразумець, куды падзеўся Квірэл, і ўбачыў, што той скурчыўся ад болю на падлозе - яго пальцы прама на вачах пакрываліся пульхірамі.

- Трымай яго! ТРЫМАЙ! - ізноў загарлапаніў Вальдэморт, і Квірэл кінуўся, збіў Гары з ног і зваліўся зверху, абхапіўшы далонямі шыю хлопчыка - той амаль аслеп ад болю ў ілбе, але ўсё ж бачыў, што і Квірэл курчыцца ў агоніі.

- Гаспадар, я не магу ўтрымаць яго - рукі… мае рукі!

Квірэл, працягваючы прыціскаць Гары да зямлі каленямі, прыбраў рукі ад яго горла і ўтаропіўся, здзіўлены, на ўласныя далоні - яны былі апаленыя да мяса.

- Тады забі яго, ідыёт, і пакончым з гэтым!

Квіррэлл узняў палачку, каб вымавіць смяротны праклён, але Гары інстыктыўна вывярнуўся і схапіў твар ворага рукамі…

- АААААА!

З апаленым тварам Квірэл скаціўся з яго, і тады Гары зразумеў: Квірэл не можа дакрануцца да яго цела, ад гэтага ён выпрабоўвае невыносны боль, і адзіны шанец уратавацца - гэта трымаць яго, дастаўляць яму пакуты, каб у яго не было сіл вымавіць заклён.

Гары ўскочыў і ўчапіўся ў руку Квірэла так дужа, як толькі мог. Квіррэлл заекатаў і пачаў вырывацца - шнар балеў усё мацней - Гары нічога не бачыў - ён толькі чуў крыкі Квірэла і загады Вальдэморта: "ЗАБІ ЯГО! ЗАБІ ЯГО!", і яшчэ іншыя галасы, пэўна, якія гучалі толькі ў яго ў галаве, яны плакалі: "Гары! Гары!"

Ён адчуў, як рука Квірэла выслізгвае з яго хваткі, зразумеў, што ўсё скончана, і праваліўся ў чарноцце, уніз… уніз… уніз…

Нешта залатое бліснула над ім. Сніч! Ён жадаў схапіць мяч, але рукі... яны такія цяжкія.

Ён міргнуў. Аказваецца, гэта зусім не сніч. Гэта акуляры. Як дзіўна.

Ён зноў міргнуў. Усмешка Альбуса Дамблдора выплыла нібы з пустэчы.

- Добры дзень, Гары, - сказаў Дамблдор.

Гары ўтаропіўся на яго. І раптам успомніў: "Сэр! Камень! Гэта Квірэл! Камень у яго! Хутчэй, сэр…"

- Супакойся, мой дарагі хлопчык, твае звесткі некалькі састарэлі, - ласкава супакоіў Дамблдор. - Камень не ў Квірэла.

- А у каго? Сэр, я…

- Гары, супакойся, прашу цябе, а не тое мадам Помфры вышпурне мяне адсюль.

Гары праглынуў сліну. Агледзеўся. І зразумеў, што знаходзіцца ў лякарні. Ён ляжаў у ложку пад белымі прасцінамі, а побач з ложкам, на століку, ляжала гара прысмакаў.

- Падарункі ад тваіх сяброў і прыхільнікаў, - растлумачыў Дамблдор, які ледзь не выпраменьваў шчасце. - Тое, што адбылося паміж табой і прафесарам Квірэлам у падзямеллі, павінна захоўвацца ў сакрэце, таму, натуральна, уся школа ўжо ведае і спяшаецца выказаць сваё захапленне. Наколькі мне вядома, твае сябры, містэр Фрэд і містэр Джордж Уізлі жадалі паслаць табе вечка ад унітаза. Без сумневу, яны разлічвалі такім чынам пазабавіць цябе. Мадам Помфры, аднак, палічыла падобны прэзент негігіенічным і канфіскавала яго.

- Колькі я ўжо тут?

- Тры дні. Містэр Рональд Уізлі і міс Грэйнджэр будуць вельмі радыя дазнацца, што ты ачуняў. Яны вельмі моцна турбаваліся.

- Але, сэр, камень…

- Бачу, цябе не так проста адцягнуць ад гэтай думкі. Што ж, камень. Прафесару Квірэлу не атрымалася забраць яго ў цябе. Я прыбыў як раз своечасова, каб прадухіліць гэта, хоць, павінен сказаць, ты і сам вельмі нядрэнна спраўляўся.

- Вы былі там? Вы атрымалі саву ад Герміёны?

- Мы размінуліся ў паветры. Ледзь дабраўшыся да Лондана, я зразумеў, што павінен вярнуцца туды, адкуль толькі што прыбыў. Я патрапіў да месца падзей як раз своечасова і паспеў адцягнуць ад цябе Квірэла…

- Дык гэта былі вы.

- Я баяўся, што прыляцеў занадта позна.

- Амаль што. У мяне заставалася занадта мала сіл, каб не аддаваць яму камень…

- Я баяўся не за камень, а за цябе… Гэтая барацьба ледзь не забіла цябе. Быў момант, калі я амаль упэўніўся ў тым, што ты загінуў. Што жа датычыцца камня, яго знішчылі.

- Знішчылі? - здзіўлена паўтарыў Гары. - А як жа ваш сябар - Нікалас Фламель?

- Ах, дык ты, аказваецца, ведаеш пра Нікаласа? - выклікнуў Дамблдор радасна. - Ты ва ўсім разабраўся, ці не так? Што жа, мы з Нікаласам пагутарылі і вырашылі, што ўсё да лепшага.

- Але цяпер ён і яго жонка памруць, хіба не так?

- У іх хопіць Эліксіра, каб прывесці ў парадак справы, а затым, цалкам дакладна, яны памруць.

Крайняе здзіўленне, якое адбілася на твары Гары, выклікала ў Дамблдора ўсмешку.

- Я упэўнены, што для такога маладога чалавека як ты, гэта гучыць неверагодна, але для Нікаласа і Перанэлы смерць прыйдзе як сон пасля доўгага, доўгага дня. Урэшце рэшт, для высокаарганізаванага арганізма, што ёсць смерць, як не новая цікавая прыгода? Ведаеш, камень і на самой справе не такая ўжо каштоўная штука. Мець столькі грошай і столькі гадоў жыцця, колькі захочаш! Гэтага папрасіў бы для сябе любы чалавек - бяда ў тым, што людзі заўсёды жадаюць менавіта таго, што для іх найбольш пагібельна.

Гары ляжаў, не знаходзячы слоў для адказу. Дамблдор сядзеў, усміхаючыся ў столь.

- Сэр? - звярнуўся да яго Гары. - Я тут падумаў… Нават калі камня больш няма, Вал… я хацеў сказаць, Вы-Ведаеце-Хто…

- Заві яго Вальдэморт, Гары. Заўсёды заві рэчы сваімі імёнамі. Боязь імя ўзмацняе боязь самога прадмета.

- Так, сэр. Дык вось, Вальдэморт жа ж будзе шукаць іншыя спосабы вярнуцца, дакладна? Ён не памёр?

- Не, Гары, не памёр. Ён усё яшчэ жывы, пэўна, шукае сабе якое-небудзь новае цела… Ён не па-сапраўднаму жывы, такім чынам, яго нельга забіць. Ён пакінуў Квірэла паміраць; ён не ведае жалю ні да ворагаў, ні да сяброў. Тым не менш, Гары, хоць гэтым разам ты ўсяго толькі адсунуў яго вяртанне, і ён можа знайсці кагосьці яшчэ, хто пажадае прыняць удзел у наступнай бітве, якой бы безнадзейнай яна ні падавалася - але калі ён прайграе яшчэ і яшчэ раз, што ж, можа быць, ён так і не вернецца да ўлады.

Гары ускіўнуў, але ад гэтага галава яго страшна закруцілася. Затым ён сказаў: "Сэр, ёсць яшчэ сёе-тое, аб чым я жадаў бы спытаць, калі можна… я жадаю ведаць праўду…"

- Праўду. - Дамблдор уздыхнуў. - Праўда - выдатная і адначасова жудасная рэч, таму з ёй варта звяртацца з найвялікшай асцярожнасцю. Аднак, я адкажу на твае пытанні, калі толькі ў мяне не будзе сапраўды важкіх падстаў, каб гэтага не рабіць, і ў такім разе табе прыйдзецца выбачыць мяне. Зразумела, ні ў якім выпадку я не зманю табе.

- Добра… Вальдэморт сказаў, што яму давялося забіць маю маці, таму што яна спрабавала замінуць яму забіць мяне. Але нашто яму было забіваць мяне?

Гэтым разам Дамблдор уздыхнуў яшчэ глыбей.

- Нажаль! Першае ж тваё пытанне я вымушаны пакінуць без адказу. Не сёння. Не зараз. Калі-небудзь ты абавязкова даведаешся… а пакуль пакінь гэтыя думкі, Гары. Калі ты станеш старэй… Я ведаю, як табе цяжка чуць гэта… калі ты будзеш гатовы, ты ўсё даведаешся.

І Гары зразумеў, што спрачацца бескарысна.

- А чаму Квірэл не мог да мяне дакрануцца?

- Твая маці памерла, ратуючы цябе. Калі ёсць на свеце нешта, чаго Вальдэморт не ў стане зразумець, гэта - любоў. Яму не ўсвядоміць, што любоў такой сілы, якую мела да цябе твая маці, пакідае свой уласны след. Не шнар, не які-небудзь знак… але, калі хтосьці любіць цябе так моцна, ён, нават пасля сваёй смерці, абараняе цябе сваёй любоўю. Ты ўвесь прапітаны гэтай любоўю. І таму Квірэл, поўны нянавісці, зайздрасці, злосці, раздзяліўшы сваю душу з Вальдэмортам, не мог дакрануцца да цябе. Для яго гэта было смяротна - дакрануцца да чагосьці настолькі добрага.

Дамблдор раптам выявіў падвышаную цікавасць птушкі, якая села на падваконне, і гэта дало Гары магчымасць выцерці слёзы. Авалодаўшы сабою, Гары спытаў: "А плашч-нябачнік - вы не ведаеце, хто даслаў яго мне?"

- Ах, плашч… Так здарылася, што твой бацька пакінуў яго ў мяне, і я вырашыў, што табе ён можа спатрэбіцца. - Дамблдор падміргнуў. - Карысная штука… У свой час твой тата з яго дапамогай краў з кухні піражкі.

- І вось яшчэ што…

- Давай.

- Квірэл сказаў, што Снэйп...

- Прафесар Снэйп, Гары.

- Так… Квірэл сказаў, што ён ненавідзіць мяне, таму што ненавідзеў майго бацьку. Гэта праўда?

- Мабыць, яны і сапраўды недалюблівалі адзін аднаго. Прыкладна як ты і містэр Малфой. Акрамя таго, твой бацька здзейсніў штосьці, што Снэйп аказаўся не здольны прабачыць.

- Што?

- Ён выратаваў Снэйпу жыццё.

- Што?

- Так-так… - пацвердзіў Дамблдор задуменна. - Дзіўна, да чаго нелагічна ўладкаваныя людзі, праўда? Прафесар Снэйп не можа перанесці, што ён застаўся павінны твайму бацьку. Я не сумняваюся: ён так абараняў цябе на працягу ўсяго гэтага навучальнага года, таму што лічыў, што такім чынам можа вярнуць пазыку твайму бацьку і яны будуць квітыя. І тады ён ужо з поўным правам зможа пагарджаць і ненавідзець памяць аб тваім бацьку…

Гары паспрабаваў углыбіцца ў сутнасць гэтых слоў, але кроў загрукала ў галаве, і яму прыйшлося спыніць думаць.

- І, сэр, ёсць яшчэ адна рэч…

- Толькі адна?

- Як я дастаў камень з люстэрка?

- Ага, вось гэта добрае пытанне. Гэта была адна з маіх самых выдатных ідэй, і, паміж намі кажучы, гэта яшчэ слаба сказана. Разумееш, толькі той, хто жадаў знайсці камень - знайсці, а не выкарыстаць - мог бы атрымаць яго, у адваротным выпадку ён бачыў бы, як ён здабывае золата або як п'е Эліксір Жыцця. Часам я сам сябе здзіўляю… А зараз хопіць пытанняў. Прапаноўваю табе лепш звярнуць увагу на гэтыя прысмакі. О! Усесмачныя ляндрынкі Берці Ботс! У юнацтве мне не пашчасціла, мне патрапіў арэшак са смакам ваніт, і, я баюся, мая цікаўнасць да гэтага ласунка аслабела - але, мяркую, нічога страшнага, калі я з'ем вось гэты, колеру ірыскі?

Ён усміхнуўся і з хітрым выглядам закінуў у рот залаціста-карычневую ляндрынку. Папярхнуўся і сказаў: "Вушная сера! Не самы прыемны на свеце смак. Хоць магло быць і горш".

Мадам Помфры, фельчар, была вельмі любаснай, але надзвычай строгай жанчынай.

- Усяго пяць хвілін, - умольваў Гары.

- Ні ў якім разе.

- Вы ж упусцілі прафесара Дамблдора…

- Упусціла, але ён дырэктар, а гэта розныя рэчы. Табе патрэбны адпачынак.

- А я і адпачываю, глядзіце, ляжу і ўсё такое. Ну, мадам Помфры…

- Добра, добра, - здалася яна, - але толькі пяць хвілін.

І яна ўпусціла Рона і Герміёну.

- Гары!

Герміёна гатовая была накінуцца на яго з абдымкамі, але, на шчасце, стрымалася, - галава ў Гары ўсё яшчэ вельмі балела.

- О, Гары, мы баяліся, што ты… Дамблдор быў так занепакоены…

- Уся школа толькі аб гэтым і гаворыць, - сказаў Рон. - А што здарылася насамрэч?

Гэта апынуўся адзін з тых рэдкіх выпадкаў, калі рэальныя падзеі былі яшчэ загадкавей і займальней, чым чуткі, якія аб іх хадзілі. Гары распавёў сябрам пра ўсё: пра Квірэла; пра люстэрка; пра камень; пра Вальдэморта. Рон з Герміёнай выявілі сябе цудоўнымі слухачамі; яны ахалі ў правільных месцах, а калі Гары дайшоў да таго моманту, калі Квірэл разгарнуў цюрбан, Герміёна гучна ўскрыкнула.

- Значыць, камня больш няма? - спытаў Рон у канцы. - І Фламель памрэ?

- Я таксама гэта спытаў у Дамблдора, але ён сказаў - як гэта? - "для высокаарганізаванага арганізма, што ёсць смерць, як не новая цікавая прыгода".

- Я заўсёды казаў, што Дамблдор троху таго, - Рону відавочна ліслівіла, што яго герой такі паўдуркаваты.

- А што было з вамі? - спытаў Гары.

- Я дабралася назад, - сказала Герміёна, - прывяла Рона ў пачуццё - гэта заняло даволі шмат часу - і мы панесліся ў савятню, каб даслаць саву Дамблдору, але тут натыкнуліся на яго самога ў вестыбюлі - ён ужо ўсё ведаў - ён толькі спытаў: "Гары пайшоў за ім, так?" і хутчэй пабег на трэці паверх.

- Як ты лічыш, ён ведаў, што ты паступіш так, як паступіў? - спытаў Рон. - І таму паслаў табе плашч-нябачнік і ўсё іншае?

- Ну, ведаеш, - падарвалася Герміёна, - калі ён ведаў - я хачу сказаць - гэта жудасна - ты ж мог загінуць.

- Не, гэта не жудасна, - задуменна працягнуў Гары. - Ён дзіўны чалавек, гэты Дамблдор. Мне падаецца, ён жадаў даць мне шанец. Па-мойму, ён быў болей або меней у курсе ўсяго, што тут адбывалася, разумееце? Мабыць, ён здагадваўся аб тым, што мы ладзім, але, замест таго, каб спыніць, вырашыў нас сяму-таму навучыць і прыйшоў на дапамогу ў патрэбны момант. Не думаю, каб гэта было выпадковасцю - тое, што ён дазволіў мне даведацца, як дзейнічае люстэрка. Падаецца, ён лічыў, што я маю права сустрэцца з Вальдэмортам тварам да твару, калі змагу…

- Ну сапраўды, зусім таго, - ганарліва вымавіў Рон. - Слухай, трэба, каб ты заўтра прыйшоў на вячэру ў гонар канца навучальнага года. Вядома, кубак выйгралі Слізэрынцы, у іх больш за ўсё балаў - цябе ж не было на апошнім матчы, і "Рэйвенкло" нас размазаў - але затое можна будзе добра паесці.

У гэты момант уварвалася мадам Помфры.

- Вы ўжо пятнаццаць хвілін прасядзелі, усё, вэк адсюль! - рашуча заявіла яна.

Гары як след выспаўся і раніцой пачуваўся амаль нармалёва.

- Я жадаю пайсці на свята, - сказаў ён мадам Помфры, калі тая папраўляла на століку шматлікія цукерачныя скрынкі. - Можна?

- Прафесар Дамблдор лічыць, што табе трэба дазволіць, - адказала яна, утрымліваючы пра сябе меркаванне, што прафесар Дамблдор не аддае сабе справаздачы, наколькі небяспечныя могуць быць святы. - Акрамя таго, да цябе сёй-той прыйшоў.

- Выдатна, - узрадаваўся Гары. - А хто?

Адначасова з яго словамі ў дзверы бокам праціснуўся Хагрыд. Як заўсёды ў памяшканні, ён выглядаў недазваляльна вялізным. Ён сеў побач з Гары, зірнуў на яго і зарыдаў.

- Гэта - усё - мая - чортава - віна! - усхліпваў ён. - Сам распавёў гэтаму гаду, як абыйсці Флуфі! Сам! Адзінае, чаго ён не ведаў - а я вазьмі ды і распавядзі! Ты ж мог памерці! За драконава яйка! Больш ніколі піць не буду! Мяне трэба выгнаць у Магляндыю!

- Хагрыд! - выклікнуў Гары, у шоку ад таго, як скалынаецца ключнік ад гора, і вялізныя слёзы сцякаюць у бараду. - Хагрыд, ён усё роўна б даведаўся, гэта ж Вальдэморт, ён бы высвятліў, нават калі б ты не сказаў.

- Ты мог памерці! - рыдаў Хагрыд. - І не гавары імя…

- ВАЛЬДЭМОРТ! - выгукнуў Гары, і Хагрыд прыйшоў у такі жах, што перастаў скуголіць. - Я яго бачыў і магу сабе дазволіць называць яго імя. Калі ласка, супакойся, Хагрыд, мы выратавалі камень, яго больш няма, і Вальдэморт не зможа выкрасці яго. З'ясі шакалабку, у мяне іх шмат…

Хагрыд выцер нос далонню і сказаў: "Дарэчы, успомніў. У мяне тут падаруначак."

- Не сэндвіч з казляцінай, спадзяюся? - устрывожыўся Гары, і Хагрыд нарэшце выдаў слабы смяшок.

- Не-а. Дамблдор даў мне выходны на ўчора, каб я гэта дарабіў. Замест таго, каб звольніць - ну, усё адно - вось.

Ён працягнуў кніжку ў прыгожай скураной вокладцы. Гары з цікавасцю адкрыў яе. Усярэдзіне аказаліся чароўныя фатаграфіі. З кожнай старонкі ўсміхаліся і дасылалі паветраныя пацалункі яго маці і тата.

- Разаслаў соў да ўсіх школьных прыяцеляў тваіх продкаў, прасіў фоткі, якія ў каго ёсць… У цябе ж наогул аніводной… падабаецца?

Гары не змог адказаць, але Хагрыд не пакрыўдзіўся.

Гары спусціўся ўніз на свята апошнім. Яго затрымала мадам Помфры. Яна мітусілася і ўсё жадала "апошні раз" праверыць, у ці парадку яе пацыент, таму Вялікая Зала да моманту яго прыходу была ўжо поўнай. Зала была аформлена ў зялёных і срэбных танах - колеры "Слізэрына" - у знак таго, што "Слізэрын" сёмы год запар выйгравае кубак школы. Сцяну за Высокім сталом пакрываў вялізны сцяг з малюнкам Слізэрынскай змяі.

Калі Гары ўвайшоў, усё змоўклі на імгненне, а потым адначасова гучна загаманілі. Ён праслізнуў паміж Ронам і Герміёнай за Грыфіндорскі стол і паспрабаваў не звяртаць увагі на тое, што ўсё вакол усталі, каб паглядзець на яго.

На шчасце, праз пару хвілін прыбыў Дамблдор. Гуд галасоў замёр.

- Вось і яшчэ адзін год прайшоў! - радасна пачаў Дамблдор. - А вам, перш чым усадзіць зубы ў цудоўныя ласункі, прыйдзецца паслухаць старога, яго дурную балбатню. Што гэта быў за год! Спадзяюся, вашыя галовы за гэты час пацяжэлі ад усялякіх цікавых ведаў… У вас наперадзе цэлае лета, каб усе іх павытрэсці…

Зараз, наколькі я разумею, усё чакаюць уручэння школьнага кубка. Балы размеркаваліся наступным чынам: на чацвёртым месцы "Грыфіндор", трыста дванаццаць балаў; на трэцім "Хафлпаф", трыста пяцьдзесят два; "Рэйвенкло" набраў чатырыста дваццаць шэсць і "Слізэрын" - чатырыста семдзесят два балы.

Ад Слізэрынскага стала раздаўся шквал апладысментаў і вітальных крыкаў. Гары ўбачыў, як Драко Малфой лупіць срэбным куфлем па стале. Гэта было агіднае відовішча.

- Выдатна, выдатна, "Слізэрын", - пахваліў Дамблдор. - Аднак, нам неабходна прыняць да ўвагі апошнія падзеі.

Зала замерла. Усмешкі на тварах Слізэрынцаў зніклі.

- Кхем, - сказаў Дамблдор. - У мяне ёсць некаторая колькасць балаў, якія варта раздаць тым, хто гэта заслужыў. Дайце падумаць. Так… Першым чынам - містэру Рональду Уізлі…

Рон пабарвавеў і стаў падобны на бурак.

- …за лепшы ў гісторыі Хогвартса шахматны матч, я налічаю "Грыфіндору" пяцьдзесят балаў.

Ад стала Грыфіндорцев да зачараванай столі панесліся такія крыкі, што нават зоркі задрыжэлі. Чуваць было, як Персі паведамляе астатнім старастам: "Гэта мой брат, ведаеце! Малодшы брат! Прайшоў па шахматнай дошцы МакГонагал!"

Нарэшце хваляванне ўляглося.

- Па-другое - міс Герміёне Грэйнджэр… за перамогу халоднай логікі над полымем смерці я налічаю "Грыфіндору" яшчэ пяцьдзесят балаў.

Герміёна схавала твар у далонях; Гары моцна падазраваў, што яна расплакалася. Грыфіндорцы ледзь не вышлі з сябе - яны ўзняліся на сто балаў.

- Па-трэцяе… містэру Гары Потэру, - працягнуў Дамблдор. Наступіла мёртвая цішыня. - За яго стрыманасць і выбітную адвагу я налічаю "Грыфіндору" шэсцьдзесят балаў.

Авацыі былі аглушальныя. Тыя, хто ў працэсе віску быў яшчэ і здольны лічыць, ужо зразумелі, што ў "Грыфіндора" зараз чатырыста семдзесят два балы - роўна столькі ж, колькі ў "Слізэрына". Яны падзеляць кубак - вось калі б Дамблдор даў Гары хоць на адно ачко больш...

Дамблдор ўзняў руку. Зала сціхла.

- Адвага бывае розная, - сказаў Дамблдор з усмешкай. - Трэба быць вельмі адважным, каб устаць на барацьбу з ворагамі, але не меньш сілы патрабуецца на тое, каб вырашыцца на барацьбу з сябрамі. Такім чынам, я ўзнагароджваю дзесяццю баламі містэра Нэвіла Лонгбатама.

Калі б хтосьці знаходзіўся б у гэты момант за межамі Вялікай Залы, цалкам мог бы падумаць, што там адбыўся выбух, настолькі гучныя былі крыкі, якія раздаліся ад стала "Грыфіндора". Гары, Рон і Герміёна ўзрадавана ўскочылі, разам з усімі, а Нэвіл, белы ад шоку, знік у натоўпе студэнтаў, якія кінуліся яго абдымаць. Ён аніразу яшчэ не прыносіў свайму каледжу ні воднаго бала. Гары, усё яшчэ якочучы ад захаплення, ткнуў Рона пад рэбры і паказаў на Малфоя, які не мог бы выглядаць больш ашаломленым, нават калі бы на яго наклалі Петрыфікус Таталус.

- Што азначае, - выгукнуў Дамблдор, перакрываючы няўяўны гвалт - і "Хафлпаф", і "Рэйвенкло" святкавалі падзенне "Слізэрына", - што нам трэба злёгку змяніць дэкарацыі.

Ён пляснуў у ладкі. У адно імгненне зялёнае змянілася пурпурным, срэбнае - залатым; вялізная Слізэрынская змяя знікла, а яе месца заняў магутны Грыфіндорскі леў. Снэйп з ненатуральнай, нацягнутай усмешкай паціскаў руку прафесару МакГонагал. Ён злавіў погляд Гары, і хлопчык адразу ж зразумеў, што пачуцці Снэйпа да яго не змяніліся ані на кроплю. Падавалася, жыццё ў школе імкліва вяртаецца ў ранейшае рэчышча, і можна было спадзявацца, што ў наступным годзе ўсё пойдзе нармалёва - настолькі нармалёва, наколькі гэта магчыма ў "Хогвартсе".

Для Гары гэта было самае лепшае свята ў жыцці, лепш, чым перамога ў квідітчы, лепш Каляд, лепш перамогі над горным тролем… ён ніколі, ніколі не забудзе сённяшні вечар.

Гары амаль забыўся на тое, што яшчэ павінны абвясціць вынікі іспытаў. Але іх тым не менш абвясцілі. Да вялікага здзіўлення і Гары, і Рона, яны здалі ўсё даволі нядрэнна; у Герміёны, зразумела, былі лепшыя адзнакі сярод усіх першакурснікаў. Нават Нэвіл перайшоў на другі курс, добрая адзнака па гербалогіі скампенсавала дрэнную па зеллеварэнні. Усе разлічвалі, што Гойла, які быў настолькі ж тупы, наколькі зласлівы, вышпурнуць са школы, аднак гэтага не здарылася. Крыўдна, але, як сказаў Рон, шчасце ніколі не бывае поўным.

І вось, нечакана, шафы апынуліся пустыя, куфары спакаваныя, жаба Нэвіла, злоўленая ў туалеце, вернутая гаспадару; усім вучням раздадзеныя адмысловыя папярэджанні, якія забаранялі ўжыванне магіі падчас вакацыяў ("Я штораз спадзяюся, што яны забудуць іх выдаць", смутна ўздыхнуў Фрэд Уізлі); Хагрыд з'явіўся, каб рассадзіць усіх па лодках і пераправіць праз возера; яны селі ў "Хогвартс-Экспрэс"; размаўлялі і смяяліся, а краявід за акном станавіўся ўсё зеляней, весялей і акуратней; елі ўсесмачныя арэшкі, праяджалі паблізу маглаўскіх гарадоў; здымалі чароўную вопратку і нацягвалі курткі; і, нарэшце, пад'ехалі да платформы дзевяць тры чвэрці на Кінгс-Крос.

Прайшло даволі шмат часу, пакуль усе школьнікі пакінулі платформу. Прымудроны досведам кантралер, які стаяў ля бар'ера, прапускаў студэнтаў па двое, максімум па трое, каб не прыцягваць лішняй увагі маглаў, як магло б быць, калі б яны ўсім натоўпам раптам вываліліся са сцяны.

- Вы павінны прыехаць да мяне ўлетку, - сказаў Рон, - вы абодва - я дашлю саву.

- Дзякуй, - падзякаваў Гары, - мне трэба што-небудзь, чаго я буду чакаць.

Сябры павольна падыходзілі да варот у маглаўскі свет, а навучэнцы "Хогвартса" паспешліва прабягалі паблізу. Яны выкрыквалі:

- Да пабачэння, Гары!

- Убачымся, Потэр!

- Знакамітасць, - з усмешкай падражніў Рон.

- Толькі не там, куды я накіроўваюся, можаш мне паверыць, - сказаў Гары.

Ён, Рон і Герміёна прайшлі скрозь вароты разам.

- Вось ён, мама, вось, глядзі!

Гэта прапішчэла Джыні Уізлі, малодшая сястра Рона, але яна паказвала зусім не на Рона.

- Гары Потэр! - крычала яна. - Глядзі, маці! Я бачу…

- Ціха, Джыні, не крычы. І паказваць пальцам нядобра.

Місіс Уізлі усміхалася хлопцам.

- Цяжкі быў год? - спытала яна.

- Вельмі, - адказаў Гары. - Дзякуй за ірыскі і за швэдар, місіс Уізлі.

- Няма за што, даражэнькі.

- Ты гатовы?

Гэта вымавіў дзядзька Вернан, як заўсёды са сваім неверагодна чырвоным тварам, як заўсёды вусаты, як заўсёды абураны паводзінамі Гары: цягне, ці бачыце, вялізную клетку з савой па платформе, поўнай нармалёвых, прыстойных людзей. Як быццам так і трэба. Ззаду дзядзькі стаялі цётка Пятуння і Дадлі, забітыя самім з'яўленнем Гары.

- Вы, пэўна, сваякі Гары! - выклікнула місіс Уізлі.

- Можна і так сказаць, - адклікаўся дзядзька Вернан. - Паспяшайся, хлопец, не можам жа мы тут увесь дзень боўтацца.

І пайшоў.

Гары затрымаўся, каб развітацца з Ронам і Герміёнай.

- Убачымся ўлетку.

- Жадаю табе - э-э-э - добра правесці вакацыі, - Герміёна няўпэўнена паглядзела ўслед дзядзьку Вернану, шакаваная яго грубіянствам.

- Пастараюся, - адказаў Гары, і яго сябры здзівіліся, убачыўшы, як па твары хлопчыка распаўзаецца пераможная ўсмешка, - Яны ж не ведаюць, што нам не дазваляецца чараваць дома. Мы з Дадлі цудоўна правядзем гэта лета…

Канец.