Дзікі сабака Дзінга, альбо Аповесць пра першае каханне

XXI

Ноччу горад спаў. І хаця кожны далёкі гук ноччу здаецца блізкім, не было чаго слухаць у немаце горада.

Толькі Таня ішла і ішла.

Аднойчы яна хадзіла ўжо гэткай парой і па гэтай дарозе. Але тады побач ішоў Філька, ён нёс яе вуды на плячы. Абое яны трохі дрыжалі ад холаду, таму што была восень і на світанні лісты зрываліся і даганялі вецер, не датыкаючыся да зямлі. І зоркі гарэлі тады толькі на самым краі небасхілу. А цяпер яны не пакідалі неба, чакаючы зару, каб знікнуць з яго.

А пакуль яны гарэлі ў цішыні, Таня ўсё ішла пры іх святле, накіроўваючыся да лясістага мыса.

Яна ўвайшла ў лес і выбрала сабе шырокую сцяжынку, дзе было святлей, чым пад дрэвамі. Доўгія карані і цені ляжалі ў яе на дарозе. Але ёй не было страшна. Толькі вільготныя лісты вольхі палохалі яе зрэдку, чапляючыся за твар. Яна адхіляла іх рукой. Яна была ў задуменні.

Яна думала: што рабіць, калі Коля скажа ёй аб каханні? Што рабіць? Учора ён прыйшоў да яе і сказаў: «Прыходзь. Я прашу цябе, прыходзь дзеля мяне. Я не бачыў яшчэ сапраўднага світання ў лесе. Прыходзь».

І вось праз імгненне яна прыйдзе.

Што рабіць? Што рабіць наогул, калі табе гавораць пра каханне, а ў цябе ёсць толькі маці, для якой ты ў жыцці адна, і няма ў яе нікога болей?

Яна злёгку дрыжала, думаючы пра гэта, і хуталася ў доктарскі халат сваёй маці, які надзела крадком.

А лес ішоў усё далей і далей, ведучы яе па сваіх сцяжынках да мыса, дзе былі рассеяны вялізныя камяні.

Коля выбраў сабе месца сярод іх. Ён сядзеў і чакаў, гледзячы ў бок лесу. А пад патухлымі зорамі ўжо бялеў пясок і, быццам пад дажджом, блішчала каменне.

Таня з'явілася перад ім раптоўна. Ён не пазнаў яе ў белым халаце і кінуўся прэч ад яе. Таня клікнула яго. Ён азваўся. Але бянтэжлівасць яго прайшла не адразу.

Час цягнуўся павольна. Яны моўчкі ішлі назад да ўзлеску, дзе, быццам верацёны, ахутаныя пражай, стаялі ў дыме востраканечныя елкі.

Яны выбралі лістоўніцу з шырокімі галінамі і спыніліся пад ёй.

— Навошта ты надзела гэты халат? — запытаў Коля.

Таня адказала:

— У мяне цяпер няма той прыгожай сукенкі, якая так падабалася табе.

— Нашто ты гаворыш пра сваю прыгожую сукенку, я яе зусім не памятаю. Я думаю толькі пра цябе.

— Заўсёды? — спытала Таня.

— Заўсёды. Нават тады, калі я цябе не бачу. Вось што для мяне дзіўна.

— Так, гэта дзіўна, — сказала яна.

Потым яны прыселі ля падножжа лістоўніцы і прыслухоўваліся да трэску галін над галавой. Гэта прачыналіся птушкі ў сваіх сховішчах. Над вяршалінай суседняй елкі замахала крыламі арэхаўка і паляцела, пакінуўшы за сабой у цёмным паветры цьмяны след.

— Гэта вельмі дзіўна, — паўтарыла Таня, сочачы за яе палётам. — Вось яна правяла між галін, тут, на елцы, доўгую ноч. А цяпер на зары паляцела… Але гэта добра. Значыць, ты будзеш думаць пра мяне заўсёды і тады, калі мяне тут не будзе? Хутка я паеду.

Коля ціхенька ўскрыкнуў. Ён не пасаромеўся крыкнуць, пачуўшы гэтыя словы, якія за адну секунду перавярнулі яго душу.

Таня ж, наколькі хапала сілы, старалася стрымаць свой голас.

— Хіба ты хочаш паехаць адсюль? — спытаў ён.

— Так, я вырашыла. Няхай бацька застаецца з табой і цёткай Надзяй — яна ж таксама добрая, ён яе любіць. Але я ніколі не пакіну маму. Нам трэба паехаць адсюль.

— Але чаму, скажы мне? Ці ты ненавідзіш мяне, як раней?

— Ніколі не кажы мне пра гэта, — глуха сказала Таня. — Што было са мной спачатку, я не ведаю. Але я так баялася, калі вы прыехалі да нас. Гэта ж быў мой бацька, а не твой. І, відаць, таму я была несправядлівая да цябе. Я ненавідзела і баялася. Але цяпер я хачу, каб ты быў шчаслівы, Коля…

— Не, не! — у хваляванні закрычаў ён, перабіваючы яе. — Я хачу, каб і ты была шчаслівая, і твая маці, і бацька, і цётка Надзя. Я хачу, каб былі шчаслівымі ўсе. Хіба нельга так зрабіць?

— Можа быць, можна, — у роздуме адказала Таня, — не ведаю.

І яна змоўкла, думаючы пра сваё ўласнае шчасце, і пра шчасце бацькі, і пра маці.

Яна сядзела ціха, прыціснуўшыся спіной да цёмнага ствала шырокай лістоўніцы, нібыта ёй хацелася абаперціся на нешта непарушнае, больш надзейнае, чым яе няясныя думкі, што смутна плылі ў яе галаве.

Але і лістоўніца ледзь калыхалася пад сілай ранішняга ветру. Ён ішоў ад кары па вяршалінах, гойдаючы іх.

Світанак каціўся за ім, як прыбой, б'ючыся ў стромую сцяну лесу.

А ў небе над ракой не было ўжо ніводнай зоркі.

— І мне б хацелася, каб усе былі шчаслівыя, — сказала Таня, неадступна гледзячы ўдалячынь, на раку, дзе ў гэты час паднялося і ўздрыгнула сонца. — І вось я прыйшла да цябе. І цяпер пайду. Бывай, сонца ўзышло.

І Таня паднялася з травы, павярнулася спіной да ракі і пайшла па лесе, не разбіраючы дарогі.

Коля дагнаў яе на сцяжынцы, дзе ўбаку між ялін стаялі кедры.

— Таня, не ідзі! — крыкнуў ён. — Хіба сказала ты мне ўсё? Няўжо гэта ўсё?

— Вядома, усё, — адказала яна са здзіўленнем. — А хіба яшчэ што-небудзь трэба табе, Коля?

Ён не асмеліўся зірнуць на яе пяшчотна: ён баяўся пачырванець і апусціў вочы.

Яна ж працягвала глядзець у яго твар з мілай і рахманай увагай.

Тады ён нахіліўся і наблізіў свае вусны да яе шчакі.

Яна не адсунулася ад яго.

Было ціха з усіх бакоў.

І ў тое ж імгненне два гучныя стрэлы прайшліся ў цішыні па лесе. Потым у гарах быў водгук.

Невысокі кедр узмахнуў галінамі, і вялізны фазан у зялёных і залатых пёрках упаў да ног дзяцей.

Яны спалохана разбегліся.

А фазан пачаў біцца ў траве і сціх. І другі фазан з белымі вушамі, праляцеўшы трохі наўскось, зігзагамі, мёртвы прыпаў да зямлі каля Тані.

З-за тоўстых елак выйшаў на сцяжынку бацька. А за ім з'явіўся Філька.

У абаіх былі ружжы ў руках, і блакітны дымок курыўся над іх галовамі між дрэў.

— Цудоўна! — сказаў бацька.

Таня кінулася да бацькі.

Ён нібы зусім не быў здзіўлены, убачыўшы яе ў лесе.

Ён ласкава ўзяў яе пад руку і сказаў:

— Дзеці, пара вам дадому. Сёння апошні экзамен.

Філька ж падабраў цяжкіх птушак, разам з ружжом закінуў іх за спіну, спыніўся побач з Колем.

— А мы, брат, тут палявалі, — сказаў ён. — Шмат фазанаў пасецца раніцай на мысе.

Коля дрыжаў усім целам. Філька зняў сваю куртку і накінуў яму на плечы. Ён узяў яго таксама пад руку.

Але сцяжынка была вузкая для дваіх. І яны пайшлі адзін за адным, а Таня з бацькам наперадзе.

Яна прыціскалася да яго ўсё шчыльней, каб плячом не збіваць расу з дрэў.

Зрэдку яна падымала вочы і глядзела яму ў твар. А ён ступаў па сцяжынцы прама, не баючыся расы і стукаючы абцасамі па каранях. Ён не круціўся, не кружыўся па лесе. Ён быў просты. Ён усміхаўся і трымаў яе моцна.

— Як ты падобна на сваю маці ў гэтым белым халаце! — сказаў ён.

А Таня раптам падняла руку бацькі, паклала сабе на плячо так, як яна ляжала ў першы дзень іх сустрэчы. Потым пагладзіла яе, пацалавала першы раз.

— Тата, — сказала яна, — мілы мой тата, даруй мне. Я на цябе раней сердавала, але цяпер разумею ўсё. Ніхто не вінаваты: ні я, ні ты, ні мама. Ніхто! Але ж многа, вельмі шмат ёсць на свеце людзей, вартых любві. Праўда?

— Праўда, — сказаў ён.

— Ці даруеш ты мне калі-небудзь маю злосць? Я болей не буду сердаваць. А ты, — ціха спытала Таня, — не сярдуеш на мяне, што я была тут у лесе разам з Колем?

— Не, мілая Таня. Я ж таксама знаю: добра ў лесе на світанні!