Гары Потэр і патаемная зала

РАЗДЗЕЛ ІХ
Надпісы на сцяне

— Што вы тут робіце? Што тут тварыцца?

Безумоўна, пачуўшы крык Малфоя, праз натоўп працінуўся нечакана аб’явіўшыйся Аргус Філч. Убачыўшы Місіс Норыс, ён з жахам ў вачах закрыў рукамі твар.

— Мая котка! Мая котачка! Што здарылася з Місіс Норыс? — загаласіў ён.

І тут, яго вылупленыя вочы ўбачылі Гары.

— ТЫ!— правіскатаў ён, — ТЫ! Гэта ты забіў маю котку! Ты яе знішчыў! Я цябе заб’ю! Я...

— АРГУС!

На месцы здарэння аб’явіўся Дамблдор, а следам за ім ўсе астатнія настаўнікі. Дырэктар у секунду пранесся міма Гары, Рона і Герміёны і зняў з клямкі Місіс Норыс.

— Хадзем, Аргус, — загадаў ён Філчу. — Містэр Потэр, містэр Візлі, міс Грэйнджэр, вы таксама ідзіце разам з намі.

І тут наперад рашуча скочыў Локхарт.

— Мой кабінэт, бліжэй за ўсё... толькі па сходах падняцца... прашу, не саромцеся...

— Дзякуй, Гільдэрой, — адказаў на запрашэнне дырэктар.

Маўклівы натоўп расступіўся, каб даць ім прайсці. Першым ішоў Дамблдор, следам за ім паглядаючы ганарліва і ўзбуджана спяшаўся Локхарт. Да іх таксама далучыліся прафесары МакГонагал і Снэйп.

Калі яны завіталі ўва ўхутаны цемраю кабінэт Локхарта, на сценах адразу ж пачаліся гармідар і мітусня; колькі фота-Локхартаў схаваліся за рамамі, каб ніхто не бачыў бігудзі на іх фрэзурах. Сапраўдны Локхарт тым часам запаліў на сваім стале свечкі і зрабіў крок назад. Дамблдор, паклаў Місіс Норыс, на паліраваную паверхню стала і прыняўся ўважліва яе разглядаць. Гары, Рон і Герміёна занепакоена перазірнуліся і апусціўшыся ў фатэлі ў цёмным кутку кабінэта, падалей ад свечак, напружана вытарапіліся на дырэктара.

Кончык доўгага і крывога дамблдоравага носу на цалю не дакранаўся да поўсці Місіс Норыс. Дырэктар аглядаў котку праз свае акуляры-поўмесяцы, а яго доўгія пальцы мягка тыцкалі і мацалі знерухомленую жывёліну. Паблізу ад дырэктара, сагнуўшыся гэдак жа блізка да коткі і звузіўшы вочы, стаяла прафесарка МакГонагал. За іхнымі спінамі, напалову схаваўшыся ў цень, стаяў Снэйп, на твары якога быў вельмі дзіўны выраз, як быццам зеллевар з усяе моцы імкнуўся не засмяяцца. А вакол іх гойсаў Локхарт, адчасу выказваючы свае прапановы.

— Яна бясспрэчна была забіта праклёнам... хутчэй за ўсё трансмагрыфіянскім катаваннем. Я шмат разоў бачыў, як яно дзейнічае, шкада, што мяне не было паблізу, я ведаю вельмі моцны супраць-праклён, ён бы яе выратаваў...

У паўзах паміж каментарамі Локхарта чуліся пакутлівыя, бясслёзныя хліпанні Філча. Ён паваліўся на фатэль ля стала і ня маючы сілаў глядзець на Місіс Норыс, заціснуў твар рукамі. Гары глядзеў на яго, ня ў сілах пазбавіцца ад адчування, што яму шкада наглядчыка, хаця і не так моцна, як сябе самога. Бо калі Дамблдор паверыць Філчу, хлопчыка безумоўна выкінуць са школы.

Дамблдор прамармытаў сябе пад нос колькі дзіўных слоў і пастукаў па котке кончыкам сваёй палачкі, аднак ані нічога не адбылося. Місіс Норыс працягвала выглядаць, як свежазробленае пудзіла.

— Памятаю, — працягваў Локхарт, — нешта вельмі вельмі падобнае здарылася ў Уагудугу. Там адбылася серыя нападаў, гэту гісторыю вы можаце прачытаць у маёй аўтабіяграфіі. У той раз я паспеў забяспечыць гараджан разнастайнымі кудменямі і напады адразу ж прыпыніліся...

Фота-Локхарты на сценах, заківалі ў знак згоды. Адзін з іх забыўся зняць з фрэзуры сетачку для валос.

Нарэшце Дамблдор выпрастаўся.

— Яна не памёрла, Аргус, — мягка прамовіў ён.

Локхарт імгненна супыніў падлік смерцяў, якіх дзякуючы яму атрымалася пазбегнуць.

— Не памярла, — задушліва прамовіў Філч, скрозь пальцы паглядаючы на Місіс Норыс. — А чаму яна тады... гэткая цвёрдая і застылая?

— Яна скамянела, — адказаў яму дырэктар (“Ага! Гэдак жа меркаваў і я!”— заявіў Локхарт). — Аднак, я не магу сказаць, якім чынам...

— ЯГО спытайце!— загаласіў Філч, павярнуўшы да Гары грудкаваты, заплаканы твар.

— Аніводзін другагодка не здольны на такое, — цвёрда заявіў Дамблдор. — Тут выкарыстоўвался чорная магія самага дасветчанага ўзроўня...

— Ён мог, ён гэта зрабіў!— пырскаў Філч сліною, яго азызлы твар зрабіўся барвяным. — Ці вы бачылі, што ён напісаў на сцяне! Ён быў... у маім кабінэце... ён ведае што я... што я... — наглядчык з цяжкасцю рухаў цягліцамі свайго твару. — Ён ведае, што я сквіб!— нарэшце скончыў ён.

— Я ніколі не ДАКРАНАЎСЯ да Місіс Норыс, — прамовіў Гары, няёмка сябе адчуваючы з-за таго, што на яго вытарапіліся ўсе, у тым ліку і Локхарты на сцяне. — Я нават ня ведаю, ШТО такое сквіб.

— Лухта!— гыркнуў Філч. — Ён бачыў мой ліст ад Квікспэл!

— Калі мне будзе дазволена сказаць, дырэктар, сэр, — сказаў з ценю Снэйп, у Гары павялічылася злавеснае пачуццё: што б не сказаў Снэйп, яму гэта не прынясе аніякай карысці.

— Потэр і яго сябры, магчыма, апынуліся не ў той час і не у тым месцы, — працягваў зеллевар, яго рот скрывіўся ў невялічкай ўсмешцы, так як быццам ён сумняваўся ў сваіх словах. — Тым ня меньш, мы маем шмат падазроных абставінаў. Чаму яны ўвогуле апынуліся ў тым калідоры? І чаму іх не было на банкетаванні з нагоды Хэлоўіна?

Гары, Рон і Герміёна, усе разам прыняліся распавядаць аб нікавым дне ўмярцвення.

— ... там былі сотні прывідаў, якія могуць падцвердзіць, што мы былі там...

— Але чаму ж вы пасля гэтага не далучыліся да свята?— паблісківаючы вачыма ў святле свечак, спытаўся Снэйп. — Навошта вы завіталі ў той калідор?

Рон з Герміёнаю азірнуліся на Гары.

— Ну... таму... — пачаў Гары, сэрца ў яго грудзях пачало шалёна калаціцца; нешта падказала яму, што калі ён распавядзе аб тым што трапіў ў калідор даганяючы бесцялесны голас, гэта будзе гучаць заневерагодна, таму адказаў так, — таму што мы вельмі стаміліся і хацелі як мага хутчэй трапіць у свае ложкі.

— Не павячэраўшы?— прамовіў Снэйп, на яго кашчавым твары залунала пераможная ўсмешка. — Не думаю, што на сваіх вечарынах прывіды падаюць хоць нешта, прыдатнае для спажывання жывымі людзьмі.

— Мы не былі галоднымі, — гучна, каб заглушыць буркатанне ў жываце, адказаў Рон.

Гідкая ўсмешка Снэйпа зрабілася яшчэ шырэй.

— Мяркую, дырэктар, сэр, што Потэр не быў з намі цалкам праўдзівым, — заявіў зеллевар, — таму, будзе даволі добра, калі яго пазбавяць пэўных прывілеяў, ажно пакуль ён не вырашыць распавесці гісторыю цалкам. Мая прапанова, выключыць яго са складу грыфіндорскай квідытчнай каманды.

— Насамрэч, Северус, — рэзка ўціснулася ў размову прафесарка МакГонагал. — Я не бачу прычынаў, па якіх хлопчыку трэба забараніць гуляць у квідытч. Тым больш, што котку не ляпнулі па галаве мятлой. Тым больш не існуе аніякіх доказаў, што Потэр у нечым вінаваты.

Дамблдор тым часам выпрабавальна глядзеў на Гары і хлопчыку здалося, што светла-блакітныя вочы дырэктара пранізаюць яго як рэнтген.

— Памятай аб прэзумпцыі невінаватасці, Северус, — цвёрда сказаў дырэктар.

Снэйп прабываў у разлютаваным стане. Гэткім жа раззлаваным быў і Філч.

— Мая котка скамянела!— вылупіўшы вочы, закрычаў ён. — Я патрабую, каб хтось быў ПАКАРАНЫ!

— Мы вылекуем яе, Аргус, — паблажліва заявіў Дамблдор. — У цяпліцы ў прафесаркі Спроўт расце колькі раскошных мандрагораў. Як толькі яны выспеюць, мы зробім зелле, якое ажывіць Місіс Норыс.

— Я асабіста гэта зраблю, — уціснуўся Локхарт. — Я рабіў гэта ўжо сто разоў. Пабудзіце ноччу, я вам і скрозь сон прыгатую дозу-другую мандрагоравых лекаў...

— Прабач, — з ільдом у голасе, заявіў Снэйп, — але я лічыў, што майсар зелляў у школе — я.

У пакоі запанавала вельмі няёмкае маўчанне.

— Вы трое, можаце ісці, — загадаў Дамблдор сябрам.

Яны хутка пайшлі, амаль што пабеглі прэчкі. Падняўшыся паверхам вышэй, яны скочылі ў нейкую пустую класу і ціхінька зачынілі за сабой дзверы. Азірнуўшыся, Гары ўбачыў змрочныя твары Рона і Герміёны.

— Як думаеце, ці ня трэба было расказаць ім аб голасе?— спытаўся ён.

— Ані, — не вагаючыся адказаў Рон. — Чуць галасы, якія не чуюць астатнія, благі знак, нат у чарадзейскім свеце.

То, як Рон сказаў гэта, прымусіла Гары спытаць ў сябра:

— Але ж ты верыш мне?

— А то ж, — хутка адказаў той. — Аднак, ты павінен прызнаць, гэта ўсё выглядае задзіўна...

— Так, я і сам ведаю, — прамовіў Гары. — Тут шмат што дзіўна выглядае. Той жа надпіс на сцяне: “Патаемная зала адчынілася”... Аб чым ідзе гаворка?

— Ведаеш, я аб нечым падобным чуў, — павольна сказаў Рон. — Нехта... магчыма Біл... распавядаў мне аб хогвартскай патаемнай зале...

— А што гэта за сквіб такі?— спытаўся Гары.

Да яго здзіўлення, Рон пачаў гігікаць, але задушыў у сабе смяшок.

— Ну... на самой справе гэта не надта смешна... але ж Філч... — нарэшце адказаў ён. — Сквібамі называюць тых, хто нарадзіўся ў чарадзейнай сям’і, але ня мае чарадзейных здольнасцяў. Гэта як магланароджаныя чараўнікі, але наадварот. Толькі сквібы, яны нараджаюцца даволі рэдка. Калі Філч спрабуе вучыцца магіі па квікспэлскаму курсу — ён магчыма і ёсць сквібам. І гэта шмат што тлумачыць. Напрыклад тое, чаму ён ненавідзіць усіх навучэнцаў. — Рон задаволена ўсміхнуўся. — Для яго бачыць нас — сапраўдная пакута.

Недзе прабіў гадзіннік.

— Апоўначы, — сказаў Гары. — Нам лепей спяшацца ў ложкі. Ці то прыйдзе Снэйп і выдумае нам якуюсь новую правіну.

*

Адзінай тэмай для нематлікіх размоваў на працягу колькіх наступных дзён быў напад на Місіс Норыс. Тым больш, што Філч, які штодня прыходзіў на месца напада і быццам лічыў што злаўмыснік абавязкова павінен аб’явіцца там яшчэ раз, не даваў навучэнцам пра гэта забыць. Гары бачыў, як той спрабаваў адцерці надпіс з дапамогаю “Універсальнага чароўнага плямавыводніка ад місіс Сковерс”. Аднак надпіс працягваў яскрава блішчэць. Калі Філч не ахоўваў месца злачынства, ён з чырвонымі вачыма хаваўся ў калідорах, нападаючы на ані ў чым не вінаватых вучняў, спрабуючы пакараць іх за то, што тыя загромка дыхаюць, выглядаюць занадта шчаслівымі ці за нешта падобнае.

А больш за астатніх, лёс Місіс Норыс турбаваў Джыні Візлі. Калі верыць Рону, тая была заўзятай аматаркай котак.

— Ты папросту блага яе ведаеш, — паспрабаваў падбадзёрыць сястру Рон. — Шчыра кажучы, без яе нашмат лепей.

Вусны дзяўчынкі пачалі дрыжаць.

— Паслухай, сястрычка, — працягваў Рон, — падобныя рэчы здараюцца ў школе вельмі вельмі рэдка. Вар’ята, які гэта зрабіў хутка спаймаюць і яшчэ хутчэй выкінуць са школы. Але ж я спадзяюся, што да таго часу, ён паспее скаменаваць Філча. Я жартую, — убачыўшы, як Джыні збляднела, дадаў Рон.

Напад таксама сур’ёзна паўплываў і на Герміёну. Канечне і ранней для яе было нечым звычайным праводзіць шмат часу за кнігамі, аднак цяпер яна больш анічога іншага не рабіла. Гары з Ронам, як не пыталі яе, так і не атрымалі адказу, чым яна займаецца і толькі ў сераду аб усім даведаліся.

Гары затрымаўся ў кабінэце зелляў, бо Снэйп прымусіў яго ачышчаць сталы ад аскепкаў кальчакоў. Скончыўшы працу, хлопчык панесся ў бібліятэку, каб сустрэцца там з Ронам і ўбачыў па дарозе Джасціна Фінч-Флечлі, хлопчыка з Хафлпафа з якім пазнаёміўся на зёлазнаўстве. Гары ўжо адкрыў рота, каб павітацца з ім, але Джасцін, як толькі ўбачыў Гары, адразу ж рэзка развярнуўся і збег у супрацлеглым напрамку.

Рон сядзеў ў дальнім кутку бібліятэкі, дзе рабіў хатнюю работу па гісторыі магіі. Прафесар Бінс, запатрабаваў сачыненне ў тры фута даўжынёй на тэму “Сярэднявечная асамблея еўрапейскіх чарадзеяў”.

— Я ня веру... мне не хапае яшчэ васьмі цаляў... — раззлавана заявіў Рон выпусціўшы з рук свой пергамент, які імгненна згарнуўся ў скрутак. — А Герміёна напісала ўжо чатыры футы з дзюймамі і пры гэтым драбнюткімі літаркамі.

— Дзе яна?— схапіўшы рулетку і разгарнуўшы скрутак з хатняй работай, спытаўся Гары.

— Недзе там?— махнуўшы рукой уздоўж паліц адказаў Рон. — Шукае новую кнігу. Я мяркую, яна задалася мэтай прачытаць ўсю бібліятэку да Калядаў.

Гары распавёў Рону аб тым, як ад яго ўцёк Джасцін.

— Ой, ня ведаю чаму ты дурыш сабе галаву, я, напрыклад лічу яго за паўдурка, — перапісваючы хатняе заданне вялікімі літарамі, каб яно заняло больш месца, заявіў Рон. — Усе гэтыя яго казанні аб велічы Локхарта...

З-за кніжных паліц да іх выйшла Герміёна. Яна была моцна раздражнённай і здавалася, нарэшце, была гатова зноўку з імі размаўляць.

— УСЕ асобнікі “Гісторыі Хогвартса” раздадзены, — сядаючы побач з Гары і Ронам, паскардзілася яна. — І бліжэйшага вольнага трэба чакаць два тыдні. Я канечне, МАЮ, асобнік дома, але з-за кніг Локхарта, ён не памясціўся ў валізу.

— А нашто ён цябе так патрэбны?— спытаўся Гары.

— Дзеля таго, што і ўсім астатнім, — адказала дзяўчынка. — Каб прачытаць лягенду аб патаемнай зале.

— Аб чым?— адразу ж прамовіў Гары.

— То ж бо то, што я не памятаю, — прыкусіўшы губу, сказала Герміёна. — І не магу знайсці гэтую гісторыю дзесь у іншым месцы.

— Герміёна, ці ты не дасі мне пачытаць сваё сачыненне, — гледзячы на свой скрутак, спытаўся Рон.

— Ані, — нечакана суровым тонам, адказала яна. — Ты меў дзесяць дзён на яго напісанне.

— Ну, мне трэба дадаць усяго толькі две цалі, ну, калі ласка...

Прабіў звон. Увесь шлях да кабінэта па гісторыі магіі, Рон і Герміёна працягвалі спрачацца.

Гісторыя магіі была самай найнуднейшай з дысцыплін, якія сябры вывучалі ў Хогвартсе. Прафесар Бінс, які яе выкладаў, быў адзіным ува ўсім свеце настаўнікам-прывідам і самым захапляльным на яго ўроку быў момант, калі ён уваходзіў у класу праз дошку. Ён быў замшэлым і лядашчым і шмат хто сцвярджаў, што прафесар нават не заўважыў, як памёр. Аднойчы ранніцай ён папросту, як заўжды накіраваўся на чарговую лекцыю, пакінуўшы сваё цела ў фатэлі ля коміна і яго звычкі за ўвесь час ані не змяніліся.

Сённяшні ўрок быў нудней чым звычайна. Прафесар Бінс дастаў свае запісы і роўным голасам, нагадваючым гуд пыласоса, прыняўся чытаць сваю лекцыю, хутка давёўшы амаль усіх навучэнцаў да глыбокай непрытомнасці, адчасу сёй-той з вучняў ўсхамянаўся, але часу, перш чым зноўку заснуць, у яго хапала толькі на то, каб запісаць чыёсь імя ці дату. Так доўжылася поўгадзіны, пакуль не здарылася тое, чаго аніхто ў класе не чакаў. У паветра ўзнялася рука Герміёны.

Падняўшы галаву, пасярод смяротна сумнага расказа пра міжнародны сход чарнакніжнікаў 1289 года, прафесар Бінс, замаўчаў і здзіўлена паглядзеў на дзяўчынку.

— Міс... ээ..?

— Грэйнджэр, прафесар, — адкхекаўшыся прамовіла Герміёна. — Ці не маглі бы вы распавесці нам, што-небудзь аб патаемнай зале?

Дын Томас, які адчыніўшы рота глядзеў у вакно, імгненна апрытоміў; галава Лавендры Браўн паднялася з рукі, а Нэвілаў локаць саслізнуў са стала.

Прафесар Бінс прыняўся здзіўлена лыпаць вачыма.

— Мой прадмет — гісторыя магіі, — сухім, хрыплым голасаў сказаў ён. — Я маю справу з ФАКТАМІ, міс Грэйнджэр, а не з міфамі і лягендамі. — Кхекнуўшы з гукам нагадваючым ламанне крэйды і працягнуў чытаць сваю лекцыю. — “У верасні таго ж году, падкамітэт чарадзеяў Сардыніі...

Ён спатыкнуўся на палове слова, бо Герміёна зноўку падняла руку.

— Міс Грэнт?

— Ну калі ласка, сэр, хіба ж не любая лягенда абапіраецца на факты?

Прафесар глядзеў на яе такімі здзіўленымі вачыма, што Гары вырашыў, што ў таго ані пры жыцці, ані пасля смерці ніхто ніколі не аб чым ніколі не пытаўся.

— Ну, — павольна сказаў Бінс і зірнуў на дзяўчынку такімі вачыма, быццаў ніколі раней не бачыў сапраўднага вучня. — Думаю, можна сказаць і так. Аднак лягенда аб якой вы пытаецеся, уяўляе сабой ЗАНАДТА СЭНСАЦЫЙНЫ і нават БЯЗГЛУЗДЫ расказ...

Аднак вучні лавілі цяпер кожнае яго слова. Сваімі празрыстымі вачыма ён азірнуў дзяцей. Гары быў ўпэўнены, што падобная зацікаўленнасць цалкам збіла яго з ладу.

— Вох, ну добра, добра, — павольна сказаў прафесар. — Каб не схлусіць... Патаемная зала...

— Як вы ўсе напэўна памятаеце, Хогвартс быў заснаваны больш за тысячу год таму... і дакладная дата пакуль не высветлена... Заснавалі яго чатыры найвялікшых чараўніка і вядзьмаркі свайго часу: Годрык Грыфіндор, Хэльга Хафлпаф, Равэна Рэйвенкло і Салазар Слізэрын. Менавіта ў іх гонар былі названы чатыры хогвартскія Дамы. Разам, яны пабудавалі гэты замак тут, у далечыні ад цікавых маглаўскіх глаз, бо рабілі яны гэта ў тыя часы, калі магія пужала звычайных людзей і ўсе чарадзеі пакутавалі з моцнага пераследу.

Ён зноўку супыніўся, асавела паглядзеў на вучняў і працягваў.

— Колькі першых год, заснавальнікі працавалі ў гармоніі адно з адным. Разам яны шукалі юнакоў, якія паказвалі магічныя здольнасці, каб адвозіць іх у школу і даваць ім адукацыю. Аднак праз час паміж Слізэрынам і іншымі заснавальнікамі пачаліся спрэчкі. Салазар жадаў, каб яны былі больш ВЫБІРАЛЬНЫМІ ў прыняцці новых вучняў. Ён лічыў, што навучэнне магіі не павінна было выходзіць па-за межы чарадзейскіх сем’яў. Ён меў непрыязь да прыняцця навучэнцаў маглаўскага паходжання, бо лічыў іх ненадзейнымі. Хутка паміж Слізэрынам і Годрыкам Грыфіндорам распачаліся моцныя спрэчкі па гэтаму пытанню і Салазар пакінуў замак.

Прафесар Бінс зноўку замаўчаў і, паціснуўшы вусны, азірнуў вучняў, нагадваючы старую маршчыністую чарапаху.

— Гэта ўсё, што кажуць нам надзейныя крыніцы, — прамовіў ён. — Але гэтыя дакладныя факты засланіла лягенда аб патаемнай зале. Гісторыя распавядае аб тым, што ў сакрэце ад іншых заснавальнікаў, Слізэрын быццам пабудаваў у замке нейкае ўтоенае памяшканне.

— Згодна з лягендаю, ён запячатаў патаемную залу, так, каб распячатаць яе мог толькі той хто з’яўляецца яго праўдзівым спадкаемцай. Толькі ён зможа зняць пячатку з залы вызваліць з яе жах, што быў там схаваны і з яго дапамогаю ачысціць школу ад тых, хто не варты вычыцца чарадзейству.

Калі прафесар скончыў свой расказ ў класе запанавала цішыня, але гэта была не та сонная цішыня, што звычайна вісела ў классе на яго занятках. У паветры лунала заклапочанасць і ўсе як адзін працягвалі глядзець на Бінса, быццам чакаючы, што той будзе працягваць. Бінс жа выглядаў крыху раздражнённым гэтым.

— Але ж усё гэта вядома глупства, — заявіў ён. — Натуральна, школу ў пошуках залы шмат разоў абшуквалі самыя адукаваныя ведзьмакі. Патаемнай залы не існуе. Гэта ўсё казка, якую прыдумалі, каб палохаць даверлівых дзетак.

Герміёніна рука зноў стрэліла ў паветра.

— Сэр... а што вы мелі на ўвазе, пад ЖАХАМ, які быў схаваны ў зале?

— Кажуць, — сухім, пранізлівым голасам адказаў Бінс, — што гэта нейкая пачвара, якую будзе здольны кантраляваць толькі слізэрынскі нашчадак.

Вучні занепакоена азірнуліся адно на аднаго.

— Кажу ж вам, — шастаючы сваімі паперамі, заявіў Бінс. — Іх не існуе... Ані залы... ані пачвары.

— Але ж, сэр, — сказаў Шымас Фініган, — калі залу здольны адчыніць толькі праўдзівы спадкаемца Слізэрына, ці ж не зразумела, чаму што АНІХТО іншы не змог яе знайсці?

— Лухта, О’Флаэрці, — з раздражненнем у голасе адказаў Бінс, — калі доўгі шэраг дырэктараў і дырэктарак Хогвартса, нават не знайшлі яе слядоў...

— Але, прафесар, — піскнула Парваці Паціл, — дзеля яе адкрыцця пэўна трэба было скарыстацца чорнай магіяй...

— Калі хтось з ведзьмакоў НЕ КАРЫСТАЕЦЦА чорнай магіяй, гэта не азначае, што ен НЯ МОЖА ёй карыстацца, міс Пеніфітэр, — адрэзаў Бінс. — Паўтару, калі такія вялікія чарадзеі, як Дамблдор...

— Аднак, калі дзеля гэтага трэба быць сваяцтве са Слізэрынам, Дамблдор не... — пачаў было Дын Томас, але прафесар Бінс быў сыты іхнымі заявамі па завязку.

— Годзе, — рэзка ўсклікнуў ён. — Патаемная зала — гэта міф! Яе не існуе! Як і не існуе ані найменьшых доказаў, што Слізэрын пабудаваў у Хогвартсе нават сакрэтную камору для мёцел! Я ўжо шкадую, што распавёў вам гэтую дурацкую байку! А цяпер, калі вы не супраць, мы фернемся да сапраўднай ГІСТОРЫІ, да цвёрдых, праўдзівых і правераных ФАКТАЎ!

І не мінула пяці хвілінаў, як класса паглыбілася ў сваё звыклае соннае знепрытомленне.

*

— Я заўсёды ведаў, што Слізэрын быў ашалеўшым старым лунацікам, — заявіў Рон, Гары і Герміёне, калі пасля ўроку, яны працісківаліся праз знатоўпіўшыхся ў калідорах людзей, каб закінуць свае торбы ў гасцёўню і накіравацца на абед. Аднак, я і не здагадваўся, што менавіта ён распачаў гэту брыдоту, наконт чыстай крыві. Я не пайшоў бы ў яго Дом, нат, калі б мне за гэта далі грошаў. І шчыра кажучы, калі сартавальны капялюш накіраваў бы мяне да слізэрынцаў, я не чакаючы сеў бы на цягнік дадому...

Герміёна палка заківала ў згодзе. А Гары прамаўчаў, ўсярэдзіне яго ўсё абвалілася.

Ён ніколі не распавядаў сябрам, што капялюш цалкавіта сур’ёзна збіраўся накіраваць ЯГО ў слізэрынскі Дом. Быццам гэта было толькі ўчора, Гары памятаў як у мінулым годзе, толькі ён начапіў сартавальны капялюш, той зашапатаў ціхім голасам:

“Ты можаш быць вялікім і Слізэрын дапаможа табе гэтага дасягнуць. Гэта ўсё тут ў тваім розуме. Не сумнявайся...”

Але Гары чуў, што ў Слізэрына, рэпутацыя Дома у якім навучаюцца цёмныя чараўнікі, таму ў адчаі паўтараў у сваёй галаве, што не хоча туды. Таму, калі капялюш нарэшце скарыўся, ён накіраваў хлопчыка ў Грыфіндор.

Прадзіраючыся праз натоўп, сябры сутыкнуліся з Колінам Крыві.

— Здароўку, Гары!

— Вітаю, Колін!— аўтаматычна адказаў Гары.

— Гары... Гары... слухай, адзін хлопчык з майго класа сказаў, быццам ты...

Аднак Колін быў настолькі малы, што быў не здольны супрацьстаяць натоўпу, што хутка панёс яго да галоўнай залы.

— Яшчэ ўбачымся, Гары, — піскнуў ён і знік з вачэй.

— Хм, і што такога сказаў яму той хлопчык у класе?— зацікаўлена спыталася Герміёна.

— Думаю то, што я і ёсць нашчадкам Слізэрына, — адказаў Гары і ўсярэдзіне яго ўсё абвалілася яшчэ мацней, ён прыпомніў, як падчас ланча ад яго збег Джасцін Фінч-Флэчлі.

— Людзі павераць ува што заўгодна, — з агідаю прамовіў Рон.

Тым часам натоўп зрадзеў і яны без працы змаглі дабрацца да наступнай лесвіцы.

— А ты сапраўды думаеш, што патаемная зала існуе?— спытаўся Рон у Герміёны.

— Я ня ведаю што думаць, — нахмурыўшыся адказала яна. — Дамблдор не змог вылекаваць Місіс Норыс і таму мне здаецца, што той хто напаў на яе не... ммм... не чалавек.

Тым часам, сябры зайшлі за рог і апынуліся як раз у тым месцы, дзе адбыўся напад. Супыніўшыся, яны азірнуліся. Калідор выглядаў гэдак сама, як і ў тую ноч, толькі на клямцы не вісела здранцвелая котка, а пад надпісам стаяла пустое крэсла.

— Гэта тут ахоўны пункт Філча, — прамармытаў Рон.

Сябры азірнуліся. У калідоры было пуста.

— Нам не пашкодзіць, калі мы крыху пашукаем тут доказаў, — скідаючы сумку, сказаў Гары. І ўстаўшы на карачкі прыняўся за пошук доказаў.

— Тут падпаліны!— прамовіў ён. — І там... і там таксама...

— Хадзі сюды!— паклікала яго Герміёна. — Паглядзі! Гэта вельмі дзіўна...

Гары выпрастаўся і падыйшоў да аднаго з вокан ля надпісу. Герміёна паказвала яму на вяршыню аконнай рамы. Два дзесятка павукоў манеўруючы паспешна прадзіраліся праз маленечкую расколінку ў шкле. Там жа хісталася доўгая срэбная павуцінка, якую тыя напэўна выкарыстоўвалі ў якасці лесенькі, каб выбрацца вонкі з замка.

— Ці вы бачылі калі-небудзь, каб павукі рабілі нешта падобнае?— здзівілася Герміёна.

— Ані, — адказаў Гары, — а ты Рон? Рон?

Гары азірнуўся праз плячо. Рон, стаяў паводдаль і здавалася з усяе моцы змагаўся з жаданнем ўцячы.

— Ты чаго?— спытаўся Гары.

— Я... не... люблю... павукоў, — напружана адказаў той.

— Ніколі б не падумала, — здзіўлена пазіраючы на Рона, заўважыла Герміёна. — Ты столькі разоў выкарыстоўваў іх дзеля выкатавання зелляў...

— Не маю ані нічога супраць здохлых павукоў, — адказаў Рон, старанна намагаючыся глядзець куды заўгодна, але толькі не на раму. — Я не люблю тых, якія рухаюцца...

Герміёна загігікала.

— Гэта не смешна, — у адчаі прамовіў Рон. — Калі хочаце ведаць, мне было тры гады і Фрэд ператварыў майго... майго плюшавага мішку на вялізнага гідкага павука, калі я паламаў яго цацачную мятлу. Вам бы таксама не спадабалася трымаць у руках мішку ў якога раптам вырасла б шмат ног і...

Рон змоўк, яго ўсяго калаціла. Герміёна па-ранейшаму імкнулася не ўсміхацца. Адчуваючы, што тэму лепей змяніць, Гары спытаўся:

— Ці вы памятаеце сколькі вады было на падлозе? Адкуль яна ўзялася? Яе хтось выцер.

— Лужа была тут, — прамовіў Рон, ён ачуняў настолькі, што змог прайсці колькі крокаў міма філчава крэсла. — На адным узроўне з гэтымі дзвярыма.

Ён пацягнуўся да латуннай ручкі, але адразу ж адхапіў яе, як быццам ручка яго апякла..

— Што яшчэ здарылася?— спытаў яго Гары.

— Туды я не пайду, — змрочна прамовіў ён. — Гэта дзявочая прыбіральня.

— Ай, Рон, ня бойся, там усё роўна анікога няма, — падыходзячы да яго заявіла Герміёна. — Гэта рэзідынцыя Мармытухі Міртлы. Хадзем, паглядзім.

І не звяртаючы ўвагі на вялізную шыльду з надпісам “Не працуе”, яна адчыніла дзверы.

Гэта была самая жахлівая і самая прыгнятальна выглядаючая прыбіральня, якую Гары толькі бачыў у сваім жыцці. Пад вялізным, пакрытым плямамі і трэснутым люстэркам месціўся шэрах каменных ракавін. У вільготнай падлозе адлюстроўвалася цмянае святло ад колькіх свячных недагаркаў, амаль ушчэнт спрацаваных; драўляныя дзверцы кабінак былі пашарпаны і падрапаны, а адна вісела толькі на адным завесе.

Герміёна прыклала палец да вуснаў і пайшла да апошняй кабіны.

— Гэй, прывітанне, Міртла, як маешся?— дайшоўшы на месца, спыталася дзяўчынка.

Гары і Рон падыйшлі і таксама зазірнулі ўсярэдзіну. Мармытуха Міртла плавала ў бачку, калупаючы прышчынку на падбароддзі.

— Гэта ДЗЯВОЧАЯ прыбіральня, — заявіла яна, з падазронасцю паглядзеўшы на Гары і Рона, — А ЯНЫ не дзяўчынкі.

— Ані, не дзяўчынкі, — пагадзілася з ёй Герміёна, — але я... я толькі хацела паказаць ім, як... ммм... тут добра.

Яна няўпэўненна хістнула рукой кажучы на старое люстэрка і вільготную падлогу.

— Спытай у яе, ці не бачыла яна кагось, — аднымі вуснамі прашапатаў Гары Герміёне.

— Што ты там шапочаш?— спытала вытарапіўшыся на яго, Міртла.

— Не, нічога, — хутка адказаў ёй Гары. — Я толькі хацеў спытаць...

— Як бы мне хацелася, каб людзі кінулі гаварыць за маёй спіной!— задыхаючыся ад слёз ўз’енчыла Міртла. — У мяне ж таксама ЁСЦЬ пачуцці, не гледзячы на тое, што Я памерла.

— Міртла, — прамовіла Герміёна, — мы не хацелі цябе пакрыўдзіць. Гары толькі...

— Не хацелі пакрыўдзіць! Якая лухта!— залямантавала Міртла. — Пры жыцці я ня ведала тут анічога акрамя пакут! А цяпер людзі прыходзяць, каб сапсаваць мне яшчэ і смерць!

— Мы хацелі спытаць цябе, ці не бачыла ты чагосьці дзіўнага апошнім часам?— выпаліла Герміёна. — Наўпрост за дзвер’ю тваёй прыбіральні на Хэлаўін адбыўся напад на котку.

— Ці ты не бачыла кагось у тую ноч?— спытаў Гары.

— Не звярнула ўвагі. — тэатральна адказала Міртла. — Піўз моцна пакрыўдзіў мяне, таму вярнуўшыся, я вырашыла накласці на сябе рукі. А потым, зразумела, прыпомніла, што я...

— Ужо і так памерла, — папамагаючы ёй, прамовіў Рон.

Міртла выдала трагічны енк, паднялася ў паветра, разгарнулася, распырскаўшы паўсюль ваду, нырнула ва ўнітаз і знікла з вачэй. Дзе, калі судзіць па гуку яе рыданняў, схавалася ў выгіб трубы.

Гары і Рон стаялі раззявіўшы рота, але Герміёна, стомлена паціснуўшы плячыма, заявіла:

— Шчыра кажучы, Міртла, сёння была амаль што вясёлай... добра, хадзем адсюль.

Гары, ледзь паспеў зачыніць дзвера, за якімі ўсё яшчэ, з булькатам рыдала Міртла, як гучны холас прымусіў усіх траіх падскочыць.

— РОН!

На верхняй прыступкі лесвіцы стаяў, бліскаючы прэфектаўскім значыкам, Персі Візлі, на твары якога адлюстраваўся моцны шок.

— Гэта ДЗЯВОЧАЯ прыбіральня!— ледзь дыхаючы, прамовіў ёе. — Што ты..?

— Троху пашукалі, — паціснуў плячыма Рон. — Ці не знойдзем ключэй да разгадкі...

Персі надзмуўся, так што адразу ж нагадаў Гары місіс Візлі.

— А ну... прэч... адсюль... — набліжаючыся да іх і адначасова праганяючы іх, махамі рук, сказаў Персі. — Вас не ТУРБУЕ, як гэта выглядае з боку. Вяртацца сюды, пакуль усе астатнія на абедзе...

— А чаму нам нельга тут быць, — палка заявіў Рон, супыніўшыся і вылупіўшыся на Персі. — Слухай, аніхто з нас і пальцам не крануўся да той коткі!

— Тое ж самае я сказаў Джыні, — раззлавана сказаў Персі, — але яна дагэтуль лічыць, што вас выключаць са школы. Я ніколі ранней не бачыў яе такой засмучанай, яна ўсе вочы выплакала. Падумай пра яе, няма ніводнага першагодкі, якога не захапіла гэта...

— ТЫ не пра Джыні клапоцішся, — адказаў Рон, вушы якога зрабіліся чырвонымі. — ТЫ турбуешся аб тым, што я магу сапсаваць твае планы зрабіцца школьным старастам.

— Пяць балаў з Грыфіндора!— каротка прамовіў Персі, кажучы пальцам на свой значык. — Спадзяюся, што хоць гэта чаму-небудзь цябе навучыць! І каб больш аніякай ДЭТЭКТЫЎНАЙ ДЗЕЙНАСЦІ, альбо я напішу маці!

Персі развярнуўся і рушыў прэч. Яго шыя была гэткай жа чырвонай, які і ронавы вушы.

*

Тым вечарам, Гары, Рон і Герміёна абралі ў гасцёўне месца, як мага далей ад Персі. Рон ўсё яшчэ заставаўся ў благім настроі, таму нарабіў кляксаў у хатняй рабоце па замовах. А калі ён, каб выдаліць кляксы, безуважліва крануў пергамент сваёй палачкай, той загарэўся. Палаючы ад злосці, як той пергамент, Рон ляпнуў сваёй “Стандартнай кнігай замоў”. Да гарынага здзіўлення тое ж самае зрабіла і Герміёна.

— Аднак, хто ж гэта мог зрабіць?— ціхім голасам, працягваючы распачатую ранней размову. — Хто жадае, каб усі сквібы і магланароджаныя пакінулі Хогвартс?

— Давай паразважаем, — з фальшывай збянтэжанасцю, сказаў Рон. — Хто, як мы ведаем, лічыць усіх магланароджаных брыдотай?

Ён паглядзеў на Герміёну, тая, нерашуча азірнулася.

— Ты аб Малфоі?

— А хіба не!— заявіў Рон. — Ты чула яго словы: “Наступнымі будзеце вы глеекроўкі!” Слухай, на яго брыдкі пацучыны твар годзе аднаго раза глянуць, каб зразумець — гэта ён!

— Думаеш, Малфой — нашчадак Слізэрына?— з недаверам спыталася дзяўчынка.

— Ты зірні на ягоную сямейку, — адкладаючы сваю кнігу, уціснуўся ў размову Гары. — Малфой заўсёды хваліўся, што ягоныя продкі былі толькі слізэрынцамі. Яны лёгка маглі быць нашчадкамі заснавальніка свайго Дому. І яго бацька для гэтага суцэль дастаткова злы.

— І яны маглі праз стагоддзі, дадаў Рон, — захоўваць у сябе ключы ад патаемнай залы! Перадаючы іх ад бацькі да сына...

— Ну, што, — з асцярогай, прамовіла Герміёна. — Мяркую, што гэта цалкам мажліва...

— Але дзе мы возьмем доказы?— змрочна спытаўся Гары.

— Ёсць спосаб іх здабыць, — ціхенечкім голасам павольна сказала дзяўчынка, яна хутка азірнула пакой, каб паглядзець, ці няма паблізу Персі, — Аднак ён, зразумела ж цяжкі. І надта надта небяспечны. Не кажучы пра тое, што для яго выканання нам трэба будзе парушыць не меньш за пяцьдзесят школьных правілаў.

— Калі на працягу месяца-паўтара, ты будзеш гатова нам яго растлумачыць, — раздражнённа сказаў Рон. — Даш нам ведаць, добра?

— Ну, добра, — абыякава прамовіла Герміёна. — Нам трэба трапіць у слізэрынскую гасцёўню і задаць Малфою колькі пытанняў, але каб ён не зразумеў што размаўляе з намі.

— Гэта ж не мажліва, — заявіў Гары, а на ронавым твары аб’явілася ўсмешка.

— Не, мажліва, — адказала дзяўчынка. — Усё што нам для гэтага спатрэбіцца, крыху шматыстотнага зелля.

— Крыху, чаго?— у адзін голас, спыталіся Рон і Гары.

— Снэйп узгадваў пра яго на ўроку колькі тыдняў таму...

— Думаеш, падчас зеллеварства, нам ані няма больш нічога рабіць, як толькі Снэйпа слухаць, — прабуркатаў Рон.

— З яго дапамогаю можна перавараціцца на іншага чалавека. Падумайце. Мы маглі б перавараціцца на трох слізэрынцаў і ніхто б не здагадаўся, што мы гэта мы. Тады, верагодна, Малфой раскажа нам што-небудзь. Напэўна ён нават зараз пахваляецца гэтым у слізэрынскай гасцёўне. Калі б мы маглі яго чуць...

— Гучыць занадта хітравата,-пахмурліва заявіў Рон. — А што калі праз гэта шматыстотнае зелле мы назаўжды застанемся выглядаць як слізэрынцы?

— Ані, у яго толькі часовае дзеянне, — махнуўшы рукой сказала Герміёна. — Але будзе вельмі цяжка здабыць яго рэцэпт. Снэйп сказаў, што ён ёсць у кнізе “Найпотэжны зелля”і што яна павінна быць у забароненай секцыі бібліятэкі.

Існаваў толькі адзін спосаб узяць кнігу з забароненай секцыі: цябе трэба было мець на гэта дазвол ад кагосьці з настаўнікаў.

— Так, будзе цяжкавата растлумачыць каму-небудзь, — прамовіў Рон, — навошта нам спатрэбілася гэта кніга, калі мы не збіраемся паспрабаваць анічога з пададзеных у ёй зелляў.

— Я мяркую, — адказала на гэта Герміёна, — што калі б мы пераканалі кагось з настаўнікаў, што нас цікавіць толькі тэорыя, мы б мелі шанец...

— Ай, кінь дурное, хто з настаўнікаў купіцца на такое, — заявіз Рон. — Хіба што поўны ёлуп...