Гары Потэр і Рэліквіі Смерці

Эльфіяс Додж

У памяць аб Альбусе Дамблдору

Я пазнаёміўся з Альбусам Дамблдорам у адзінаццаць гадоў у наш першы дзень у Хогвартсу. Наша ўзаемая сімпатыя, несумнеўна, паўстала з-за таго, што мы абодва адчувалі сябе ізгоямі. Я перахварэў драконавай воспой незадоўга да прыбыцця ў школу, і мой зялёны твар ў пупырышках, нават калі я акрыяў, не прыцягвала да мяне шмат народа. Альбус прыбыў у школу не з самай лепшай рэпутацыяй. Годам раней яго бацьку Персіваля абвінавацілі ў жорсткасці і нападзе на трох эных маглаў.

Альбус ніколі не спрабаваў адмаўляць, што яго бацька (які памёр у Азкабане), здзейснў гэтае злачынства, наадварот, калі я памкнуўся духам і спытаў яго, ён запэўніў мяне ў тым, што ён ведаў пра віну бацькі. З тых часоў Дамблдор адмаўляўся размаўляць аб смутным, хоць шматлікія спрабавалі яго справакаваць. Некаторыя нават былі схільныя хваліць учынак яго бацькі і лічылі, што ён таксама быў магланенавіснікам. Як жа яны памыляліся. Любы, хто ведаў Альбуса, мог с упэўненасцю сказаць, што ён ніколі нічога не меў супраць маглаў. На самай справе, з-за сваёй непахіснай падтрымкі правоў маглаў ён нават нажыў сабе нямала ворагаў у наступныя гады.

Усяго толькі праз некалькі месяцаў славу бацькі Альбуса зацямніла яго ўласная. Да канца першага года яго ведалі не як сына магланенавісніка, а як самага блішчалага з усіх вучняў, якія калі-небудзь вучыліся ў школе. Тым з нас, каму пашчасціла быць яго сябрамі, вельві павезла запазычыць ад яго шматлікае, і атрымаь дапамогу і падтрымку, на якую ён не павыкупляўся. У апошнія гады свайго жыцця ён прызнаўся мне, што нават тады ён ведаў — больш за ўсё яму падабалася вучыць.

Ён не толькі выйграваў усе прызы, якія можна было выйграць у школе, але і вёў рэгулярную перапіску з самымі выдатнымі асобамі міру тых дзён, уключаючы Нікаласа Фламеля, вялікага алхіміка, Бацільду Бэгшот, выдатнага гісторыка і Адальберта Ваффлінга, тэарэтыка магіі. Некалькі яго работ былі апублікаваныя ў папулярных выданнях: “Трансфігурацыя сёння”, “Выпрабаванні Заклёнам” і “Зеллі На Практыцы”. Наступная кар’ера Дамблдора, здавалася, ляцела з хуткасцю свтла, і засталося толькі пытанне, ці стане ён міністрам Магіі. Хоць гэта часта прадказвалі ў апошнія гады, у яго ніколі не было амбіцый міністра.

Праз тры гады пасля пачатку нашай вучобы ў Хогвартс пайшоў малодшы брат Альбуса, Аберфорт. Яны не былі падобныя: Аберфорт ніколі не любіў кніг і аддаваў перавагу вырашаць спрэчкі убоем, чым разважлівай гутаркай. Але няправільна было б меркаваць, як гэта рабілі шматлікія, што браты не былі сябрамі. Яны ладзілі роўна настолькі, наколькі маглі б ладзіць два такіх розных хлопчыка. У апраўданне Аберфорта можна сказаць, што жыць у цені Альбуса было не самым прыемным досведам. Нават сябры не маглі пазбегнуць падобнай долі, а для брата гэта было яшчэ малодшым задавальненнем.

Калі мы з Альбусам скончылі Хогвартс, мы намерваліся па традыцыі таго часу здзейсніць кругасветнае вандраванне, пагутарыць з замежнымі чараўнікамі, перш чым нашы кар’ерныя дарожкі разбегліся бы. Але здарылася няшчасце. Маці Альбуса, Кендра, памерла, пакінуўшы сына главой сям’і і адзіным карміцелем. Я адклаў свой ад’езд, каб развітацца з Кендрай на пахаванях, а затым адзін адправіўся ў вандраванне. Цяпер, калі ў Альбуса на руках засталіся малодшы брат і сястра, не магло і промовы аб тым, каб ён паехаў са мной.

Гэта быў той час, калі мы мелі зносіны менш усяго. Я пісаў Альбусу, апісваючы, магчыма бестактоўна, усе цуды: ад таго, як мяне ледзь не злавілі хімеры у Грэцыі, даэксперыментаў егіпецкіх алхімікаў. Яго лісты мала распавядалі мне пра яго паўсядзённае жыццё, якое, мабыць, было вельмі сумным для такога адоранага чараўніка. Да канца майго вандравання я з жахам пазнаў, што сям’ю спасцігла яшчэ адно няшчасце — смерць сястры Альбуса, Арыяны.

Хоць у Арыяны і так было дрэнна са здароўем, гэты ўдар, які рушыў так хутка пасля смерці іх маці, моцна ўразіў абодвух братоў. Усе блізкія Альбуса, і я адношу сябе да гэтых шчасліўцаў, лічаць, што смерць Арыяны і адказнасць Альбуса за яе (хоць ён, вядома, вінаваты не быў) наклалі на яго велізарны адбітак.

Я вярнуўся дадому і перад мной стаяў малады чалавек, які выпрабаваў не менш шматлікіх пажылых людзей. Альбус ужо не быў такім жыццярадасным, стаў стрыманей. Нажаль, нібы таго, што здарылася было мала, страта Арыяны прывяла не да збліжэння братоў, а да іх большага аддалення. (З часам гэта прайшло, вярнуліся калі не блізкія, сямейныя адносіны, то досыць сяброўскія). Але з тых часоў ён рэдка казаў пра бацькоў або Арыяне, а яго сябры аб гэтым не ўпаміналі.

Хай іншыя напішусь пра яго заслугі ў наступныя гады. Дамблдор занёс вялізарны ўклад у скарбонку ведаў чараўнікоў, уключаючы яго адкрыццё дванаццаці спосабаў выкарыстання драконавай крыві. Ён пакінуў шматлікае наступным пакаленням, яго незвычайная мудрасць выяўлялася ў яго судовых рашэннях, калі ён быў Вярхоўным Чараўніком Візенгамота. Кажуць, што не было роўных таго двубоя, які абыўся паміж Дамблдорам і Грындэльвальдам у 1945 гаду. Тыя, хто бачыў яго, апісвалі жах і захапленне, якія яны выпрабавалі, нізіраючы бітву двух дзіўных чараўнікоў. Трыюмф Дамблдора і яго вынікі для чарадзейнага міру параўноўваюцца да паваротнага моманту чарадзейнага міру, як, напрыклад, Міжнародны Закон пра Сакрэтнасць або падзенне Самі-Ведаеце-Каго.

Альбус Дамблдор ніколі не ганарыўся і не выхваляўся тым, што ён знаходзіў у людзях тое, за што іх трэба было шанаваць, што было ўтоена ад вачэй. Але яго страты надзялілі яго велізарнай людкасцю і спагадай. Мне не будзе хапаць яго сяброўства больш, чым я магу растлумачыць, але мая згуба не параўнаецца з згубай магічнага міру. Па-за ўсякім сумневам, ён быў самым натхняльным і любімым дырэктарам Хогвартса. Ён памёр так, як ён жыў: працуючы дзеля вышэйшай выгоды да апошняга ўздыху, так, як ён калісьці працягнуў руку маленькаму хлопчыку з драконавай воспай, якім ён і быў, калі мы сустрэліся.

Дамблдор. Нарэшце праўда?

— На наступным тыдні выйдзе шакавальная гісторыя пра заганнага генія, якога шматлікія лічылі найвялікшым чараўніком свайго часу. Зрываючы ўсім вядомую маску мудраца з срэбнай барадой, Рыта Скітар адчыняе завесу цяжкага дзяцінства, непакорлівай юнацкасці, вечных сварак і ўсіх сакрэтаў, якія Дамблдора панёс з сабой у магілу. ЧАМУ ён адмовіўся быць міністрам і застаўся ўсяго толькі дырэктарам школы? ЧАГО сапраўды жадае дамагчыся сакрэтная арганізацыя, выдомая як Ордэн Фенікса? Як на самай праве памер Дамблдор?

Адказы на гэтыя і шматлікія іншыя пятанні будуць дадзеныя ў навай біяграфіі “ Жыццё і Хлусня Альбуса Дамблдора” Рыты Скітар. Эксклюзіўнае інтэрв’ю Бэцці Брэйтвэйт на старонцы 13.

У жыцці Рыта Скітар значна прыемней, чым то ўражанне, якое пакідаюць яе знакамітыя нататкі. Сустрэўшы мяне ў пярэднім пакоі сваёй утульнай хаты, яна праводзіла мяне на кухню, каб пачаставаць кубачкам гарачай гарабаты, кавалачкім торціка і цэлым дымлівым кацялком найсвежага слыху.

— Вядома, Дамблдор — мара біёграфа, кажа Скітар. — Такое доўгае, насычанае жыццё. Я ўпэўнена, мая кніга будзе першай з шматлікіх, вельмі шматлікіх.

Скітар хуткая як ніколі. Яе праца на дзевяцьсот старонак была скончана ўсяго толькі праз чатыры тыдня пасля загадкавай смерці Дамблдора. Мне стала цікава, як ёй атрымалася зладзіцца так хутка.

— Ах, калі ў вас такі вялікі досвед журналстыкі за плячамі, пісаць да тэрміна — гэта ваша другае натура. Я ведала, што чарадзейны мір жадае ведаць усё, і я жадала быць першай, хто падаў яму такую магчымасць.

Я мімаходзь згадваю водгук Эльфіяса Доджа, Адмысловага Дарадніка Уізангамота і даўняга сябра Дамблдора, пра тое, што “кніга Скітар не распавядзе больш, чым картка ўнутры Шакаладнай жабы”.

Скітар закідае галаву ў прыступе рогату.

— Дарагі Даджы! Я памятаю інтэрв’ю з ім некалькі гадоў таму пра правы русалаў. Зусім з’ехаў з шпулек, думаў мы сядзім на дне возера Віндэрмер, і прасіў сцерагчыся фарэляў.

І ўсё жа абвінавачванні Эльфіяса Доджа — не адзін выпадак падобных дамаганняў. Няўжо Скітар здаецца, што за чатыры тыдня яна змагла скласці поўную карціну пра доўгае і дзіўнае жыццё Дамблдора?

— О, мая мілая, — ззяе яна, паляпваючы мяне па руцэ. — Вы не горшмяне ведаеце, колькі інфармацыі можа вывудзіць мяшочак з Галеонамі, адмова чуць “не” і вострае Жвава Пішучае пяро! Ды людзі ў чаргу ўставалі, каб вываліць свой цэбар бруду на Дамблдора. Не ўсе думалі, што ён быў такім выдатным… ён перайшоў не адну дарожку. Але стары добры Доджы Додж можа не лётаць на Гыпагрыфу, таму што я звязалася з крыніцай, за якую шматлікія журналісты падалі б свае палачкі. Ён ніколі не выступаў на публіцы, але быў вельмі блізкі з Дамблдорам падчас самога цяжкага перыяду яго юнацкасці.

Залішняя зацікаўленасць кнігай ужо дазваляе выказаць здагадку, што нас чакае шок ад прачытанага, а Дамблдор жыў не такім ўжо ідэальным жыццём. Так якія ж неспадзеўкі нам трэба чакаць?

— Перастань, Бэцці, я не збіраюся выдаваць падрабязнасці да таго, як хто-небудзь купіць кнігу! — смяецца Скітар. — Але я абяцаю, што тых, хто дагэтуль думае, што Дамблдор жыў жыццём супраць Самі-Ведаеце-Каго, і ў галаву б не прыйшло, што ў юнацкасці ён захапляўся Цёмнымі Мастацтвамі! Так, у Альбуса Дамблдора вельмі цёмнае мінулае, я ўжо не кажу пра вар’яцкую сямейку, пра якую ён імкнуўся нікому не распавядаць.

Я пытаю, ці мае Скітар на ўвазе брата Дамблдора Аберфорта, які пятнаццаць гадоў таму справакаваў скандал у Візенгамоце за непрыстойнае выкарыстанне магіі.

— О, Аберфорт — гэта ўсяго толькі вяршыня кучы з гноем, — смяецца Скітар. — Не, я кажу пра больш горшыя рэчы, чым брат, які любіў інтрыжкі з козамі, нават горш, чым бацька, які калечыў маглаў, абодва трапіўшыя пад следства Візенгамота. Не, я кажу пра маці і сястру, яны вельмі зацікавілі мяне, але вам прыйдзецца пачакаць раздзелы з дзевятага па дванаццаты. Усё, што я магу сказаць: нядзіўна, чаму Дамблдор ніколі не распавядаў, як ён зламаў свой нос.

Ці стане Скітар адмаўляць заслугі Дамблдора, выцягваючы шкілеты з сямейнай шафы?

— Вядома, мазгі ў яго былі, — кажа яна, — хоць цяпер шматлікім цікава, ці яму прыналежылі ўсе заслугі. У раздзеле сем, напрыклад, Айвор Дылонсбі распавядае пра тое, як ён ужо адкрыў восем спосабаў ужывання драконавай крыві, калі Дамблдор “пазычыў” яго паперы.

А як жа важнасць такіх падзей, як, напрыклад, перамога над Грындэльвальдам?

— Ах, я рада, што вы згадалі Грындэльвальда, — кажа Скітар з чароўнай усмешкай. — Баюся тыя, хто верыць у дзіўную перамогу Дамблдора, павінны прыгатавацца да сапраўднай бомбы… магчыма нават з гноем. Гэтулькі там бруду. Усё, што я магу сказаць, не будзьце ўпэўненыя ў тым, што гэтая легендарная бітва адбылася на самай справе. Пасля чытання маёй кнігі шматлікія, хутчэй за ўсё, прыйдуць да высновы, што Грындэльвальд усяго толькі стварыў белую зустачку сваёй палачкай і паціху сышоў.

Скітар адмаўляецца раскрываць якія-небудзь тэмы, таму ма загаварылі пра адносіны.

— Так, — з ківам адказвае Скітар. — Я прысвячаю цэлы раздзел адносінам Потэра і Дамблдора. Так агідна. Чытачам прыйдзецца купіць маю кнігу, але я магу сказаць, што Дамблдор выяўляў да хлопчыка нездаровую цікавасць. Ці было гэта не самай справе… Паглядзім. Гэта не сакрэт, што ў Потэра было цяжкае малалецтва.

Я пытаю, ці мае зносіны Скітар з Потэрам, з якім у яе было інтэрв’ю на тэму Самі-Ведаеце— Каго, і па гэты дзень.

— Ах, зразумела, мы ўсамых блізкіх адносінах, — кажа Скітар. — У беднага Потэра так мала сапраўдных сяброў, і мы сустрэліся ў адзін з самых цяжкіх момантаў яго жыцця — на Турніры Трох Чараўнікоў. Мабыць, я адна, з тых, хто зараз жыве, магу сказаць, што я ведаю сучаснага Гары Потэра.

Што прыводзіць нас да мноства слыхаў пра апошнія гадзіны Дамблдора. Ці верыць Скітар, што Потэр быў з Дамблдорам у момант яго смерці?

— Ну, не жадаю выдаваць шмат — усё будзе ў кнізе — але сведкі ў замку Хогвартс бачылі, як Потэр бег са сцэны здарэння адразу пасля таго, як Дамблдор зваліўся, саскочыў або яго спхнулі. Пазней ён абвінаваціў Сэверуса Снэйпа, чалавека, да якога сілкаваў велізарную непрыязнь. Ці так усё, як здаецца? Вырашаць грамадству… як толькі яны прачытаюць маю кнігу.

На гэтай інтыгучай ноце я пакідаю нашу госцю. Няма сумневу ў тым, што Скітар напісала бэстсэлер. Натоўпы прыхільнікаў Дамблдора тым часам асуерагаюцца таго, што яны могуць пазнаць пра іх героя.