Беларуская Беласточчына

Беларускія пісьменнікі Польшчы на старонках часопіса “Роднае слова”

Беларускі часопіс “Роднае слова”, што выходзіць у Мінску, сёлета адзначыў сваё 20-годдзе. Спачатку ён выдаваўся пад назвай “Беларуская мова і літаратура”. А пасля часопіс стаў “Родным словам”. За гэты час выйшла ў свет 240 нумароў агульным накладам больш за 2250000 паасобнікаў. У ім было змешчана больш за 7 тысяч артыкулаў, прысвечаных беларускай літаратуры, культуры, мастацтву. Першым рэдактарам і нястомным рупліўцам на працягу амаль усіх 20 гадоў быў Міхась Шавыркін – чалавек, якому мы павінна ўсе сказаць вялікі дзякуй. І спадар Міхась мог бы

па-ранейшаму рэдагаваць часопіс, але ў мінулым годзе з ім нахабна развіталіся, не даўшы дапрацаваць некалькі месяцаў да пенсіі. Міхась Шавыркін усе свае веды, здароўе і сілы шчыра аддаў роднаму часопісу, роднаму слову. Мы, маладзейшыя творцы, па-ранейшаму паважаем і любім нашага шаноўнага Міхася Шавыркіна і зычым яму здароўя, новых планаў і адкрыццяў.

“Роднае слова” Міхася Шавыркіна лічылася і да сённяшніх дзён лічыцца лідэрам у Беларусі сярод навукова-метадычных выданняў. Да свайго 20-годдзя, часопіс выдаў кнігу “Беларускія пісьменнікі на старонках часопіса “Роднае слова”, дзе сабрана бібліяграфія матэрыялаў, прысвечаных беларускім майстрам прыгожага пісьменства ад А да Я – усяго 479 персаналій. Публікацыі ў кнізе згрупаваныя па 10 раздзелах, якія ўключаюць розныя аспекты асвятлення жыцця і творчасці нашых пісьменнікаў: творы літаратараў, зрокавую нагляднасць, метадычныя артыкулы і г.д.

Хачу сказаць, што на працягу 20 гадоў часопіс “Роднае слова” згадваў і пра беларускіх пісьменнікаў Польшчы, хаця і не так часта, як хацелася б. Яшчэ ў пачатку 1995 года Міхась Шавыркін прапанаваў мне напісаць для часопіса артыкул пра беларускую літаратурную плынь у Польшчы. І я пагадзіўся. У лютым і сакавіку 1995 года часопіс апублікаваў мой вялікі матэрыял “Пад дзіўны гоман Белавежскай пушчы”, прысвечаны творчасці Георгія Валкавыцкага, Станіслава Вагуркі, Яшы Бурша, Віктара Шведа, Дзмітры Шатыловіча, Васіля Петручука, Юркі Геніюша, Яна Чыквіна, Міколы Гайдука, Уладзіміра Гайдука, Янкі Целушэцкага, Міхася Шаховіча, Юркі Баены, Надзеі Артымовіч, Яна Морданя, Яна Максімюка, Міры Лукшы, Ірыны Баравік, Зосі Сачко і іншых. У двух нумарах часопіса было змешчана шмат фотаздымкаў, біяграфіі нашых пісьменнікаў. Акрамя гэтага часопіс “Роднае слова” надрукаваў тады творы Юркі Зубрыцкага – “Балада пра зубра”, “Зман”, “Праява”, Яшы Бурша – “Вяргіні”, “Прага жыцця”, “Сляза”, “Час”, Дзмітры Шатыловіча – “Пасля дажджу”, Віктара Шведа – “Прыйдзі, доўгачаканая любоў”, “Вось я ізноў у вёсцы Мора”, Яна Чыквіна – “Малітва”, “Хацеў зрабіць крэсла...”, “Даўно нежывы бацька полем ідзе...”, “Да Расіі” (з Яраслава Івашкевіча), Юркі Геніюша – “Жнівень”, “Сейбіт”, “Чорным па белым”, Уладзіміра Гайдука – “Я не вінаваты...”, “Дажынкі”, Янкі Целушэцкага – “Асенняе”, Міхася Шаховіча – “Ноч...”, “Гутарка з сумленнем”, Юркі Баена – “Агароднік”, “Думка”, Надзеі Артымовіч – “Бельску”, Лясны канцэрт”, “Паэты паміраюць тады...”, Ірыны Баравік – “Спеў салаўя”, “Жыццё і жыць”, “Адно імгненне”, Міры Лукшы – “Жанчына”, “Горкая травіца...”.

Пра гэты матэрыял магчыма нават і не ведаюць тыя, пра якіх я тут згадаў. А публікацыя атрымалася нядрэнная, бо падобнай, грунтоўнай і лепшай пра беларускіх пісьменнікаў Польшчы на старонках “Роднага слова” больш не з’яўлялася. Тым не менш, асобныя згадкі, як падае бібліяграфічны паказальнік, былі таксама.

У лютым 2001 года да юбілею Надзеі Артымовіч часопіс “Роднае слова” змясціў 14 вершаў паэткі, а ў 2006 годзе яшчэ адзін верш – “Нерэальная як учарашняя радасць”. Пра паэзію Надзеі Артымовіч цікавы артыкул надрукавала Людка Сільнова. Артыкул меў назоў “Так балюча ў маіх словах” (Роднае слова, 2001, № 2).

“Роднае слова” друкавала і творы Алеся Барскага. З 1994 года да 2001-га часопіс надрукаваў 16 вершаў паэта. У красавіцкім нумары за 1994 год быў змешчаны і партрэт паэта. У гэтым нумары друкаваўся таксама артыкул Алеся Бадака пра творчасць Алеся Барскага. Артыкул меў назоў – “Лірычны пульс паэта”.

У 1993 годзе часопіс (№ 12) змясціў на сваіх старонках некалькі твораў Янкі Целушэцкага. Гэта – “Імгненне”, “Неспакой”, “Падаў я рукі соснам...”, Пахі”, “Старая хата”, “Я хацеў бы быць ветрам”.

Пра творчасць Яна Чыквіна публікаваўся артыкул у часопісе пад назовам “Прыйшла ка мне... муза”, аўтар якога – Л.Зарэмба. (1999, № 4). У гэтым нумары змяшчаліся і вершы паэта: “Клён і вішня”, “О, гады празрыстыя ляцяць...”, “Смуга вячэрняя”, “Тужу па зеленавокай князёўне...”, “Утрапенне”, “Элегія ночы”.

Не абыйшоў часопіс і творчасць Сакрата Яновіча. У снежаньскім нумары за 1995 год быў змешчаны партрэт пісьменніка, а таксама артыкул Я. Янушэвіча пра некаторыя разважанні пра творчасць Сакрата Яновіча. У 1996 годзе (№ 9) і Міхась Тычына выступіў з артыкулам пра творчасць Сакрата Яновіча. Артыкул меў назоў – “Майстэрства перфармацыі”.

Вось, бадай, і ўсе згадкі пра беларускіх пісьменнікаў Польшчы на старонках “Роднага слова”. Прыгадаў я іх і таму, што сёлета літаратурнае аб’яднанне “Белавежа” адзначыла сваё першае 50-годдзе. А многія, вышэй пералічаныя аўтары, з’яўляюцца сябрамі гэтага аб’яднання.

2008