Сказ пра Робін Гуда

Раздзел дваццаць трэці Кароль Рычард сустракаецца з Робін Гудам

Праз некаторы час кароль Рычард Львінае Сэрца прыехаў у Нотынгем з намерам сустрэцца з Робін Гудам. З вялікім атрадам рыцараў ён выправіўся ў Шэрвудскі лес, спадзеючыся натрапіць на стан разбойнікаў або выпадкова стрэць каго-небудзь з іх. Але хоць і прачэсвалі лес ва ўсіх кірунках, нічога і нікога не знайшлі. Лес быў пусты і маўклівы. Нідзе ні жывой душы. Толькі алені іншы раз прабягалі між дрэў ды пад ветрам гайдалася голле магутных дубоў.

Кароль Рычард упарта працягваў пошукі. Лес прачасалі ўдоўж і ўпоперак, але марна. З такім жа поспехам ён мог бы спакойна сядзець у Лондане на сваім троне. Паход у Шэрвудскі лес сустрэчы з Робін Гудам не наблізіў.

— Каралеўствам прысягаю, — сказаў нарэшце Рычард, — усё гэта вельмі дзіўна. Мне казалі, што людзі Робін Гуда аж кішаць у Шэрвудскім лесе, што ніхто не пройдзе нават па самай глухой сцежцы, каб яны яго не заўважылі. А мне яшчэ не трапіўся на вочы ні адзін чалавек.

I не дзіва. Робін Гуд паклапаціўся пра тое, каб кароль нікога не ўбачыў. Ён любіў Рычарда Львінае Сэрца і не хацеў, каб нават волас упаў з галавы караля або яго світы, таму строга загадаў сваім людзям не выходзіць на дарогі і сцежкі, трымацца далей ад іх.

Лясныя стралкі старанна выконвалі яго загад. Шмат ужо разоў, схаваўшыся ў лясным гушчары або ў хмызняку, яны бачылі рыцараў у бліскучых даспехах і ўсміхаліся, назіраючы за каралём і яго лордамі з блізкай адлегласці, але ні разу не напялі яны цеціву лукаў і ніводзін гук не выдаў іх прысутнасці.

Аднаго дня Рычард пачаў са шкадаваннем гаварыць, што Робін Гуд, відаць, знік з твару зямлі. Стары ляснік, які стаяў побач, усміхнуўся і сказаў:

— He, мой гасудар, ён тут, у лесе. Гэта такая ж праўда, як тое, што я стаю перад вамі. Вы, ваша вялікасць, можаце лёгка сустрэцца з ім.

— Якім чынам? — спытаў кароль.

— Вы, мой гасудар, ходзіце, закуты ў браню, з вялікім узброеным атрадам. Хіба ж разбойнікі ў сваіх зялёных куртках выстаяць супраць вас, закаваных у жалезныя кальчугі? А калі вы адзенецеся як абат, тоўстыя сумкі якога абяцаюць багатую здабычу, ручаюся, ваша вялікасць, Робін Гуд не прымусіць сябе доўга чакаць.

Каралю Рычарду спадабаўся гэты план. Такая прыгода якраз па яго натуры. Ён вярнуўся ў Нотынгем і на другі дзень непрыкметна выехаў з горада ва ўборы абата, узяўшы з сабой толькі паўтузіна чалавек світы, апранутых як манахі, і двух уючных коней з цяжкай паклажай.

He паспеў ён паглыбіцца і на тры мілі ў лес, як раптам яму загадалі спыніцца. На павароце дарогі з гушчару выйшаў чалавек у прыгожым зялёным адзенні з лукам у руцэ і калчанам стрэл на поясе і ўзяў за аброць абатавага каня. У вачах у яго іскрыліся вясёлыя агеньчыкі, калі ён далікатна сказаў:

— Пане абат, зрабіце ласку, затрымайцеся крыху тут са мной і маімі людзьмі,— і памахаў сваім лукам.

З кустоў адразу выскачылі каля дваццаці бравых малайцоў і акружылі падарожнікаў. Камандаваў імі высокі ёмен, на твары якога расплылася шырокая ўсмешка, калі ён убачыў цяжкую паклажу на конях. Рычард уважліва паглядзеў на яго і пазнаў Маленькага Джона. Ён перавёў позірк на чалавека, які трымаў яго каня, і здагадаўся, што перад ім стаіць Робін Гуд. Нарэшце!

— А хто вы такія, што перагарадзілі мне дарогу? — спакойна, строгім тонам спытаў Рычард Львінае Сэрца.

У голасе абата Робін Гуду пачуліся ўладныя ноткі. Ён сцепануўся, глянуў на яго праніклівым позіркам, але вялікі капялюш з шырокімі палямі закрываў твар абата. Робін Гуд сказаў:

— Паверыш, добры ёмен, — сказаў кароль, — у мяне засталося толькі сорак фунтаў. Я быў у Нотынгеме разам з каралеўскім дваром і патраціўся на пачастункі высокім асобам, што прыехалі з каралём.

— Значыць, ты верны прыхільнік нашага караля Рычарда? — ажывіўся Робін Гуд.

— Ты не памыліўся, ёмен. Я люблю яго, як самога сябе.

— Гэтым ты збярог сабе палову грошай, пане абат. Аддай мне дваццаць манет, а астатнія дваццаць пакінь сабе на дарогу.

— Вялікі дзякуй, — падзякаваў абат. — Ты сціплы чалавек, ёмен. Я павінен сказаць, што прыехаў сюды, каб знайсці цябе і запрасіць у Нотынгем на спатканне з каралём. Ён хоча пагаварыць з табой і пасылае табе ахоўную грамату. Вось яго пячатка, каб ты не сумняваўся.

Рычард дастаў з-пад плашча каралеўскую пячатку і паказаў яе Робін Гуду. Робін апусціўся на калена ў знак павагі да яе. Усе стралкі як адзін адкінулі на плечы капюшоны і стаялі з непакрытымі галовамі.

— Вось як! — здзівіўся кароль Рычард. — А мне гаварылі, ёмен, што ты здрадзіў каралю, злосна парушаеш яго законы і чыніш адно толькі ліха.

— He, пане абат, — сказаў Робін Гуд. — Я ненавіджу несправядлівых шэрыфаў і сквапных манахаў, гэта праўда. Але нікога на свеце так не люблю, як нашага доблеснага караля Рычарда Львінае Сэрца. Калі ты яго пасланец і маеш пры сабе яго пячатку, ты жаданы госць у Шэрвудскім лесе. Я запрашаю цябе пад наш запаветны дуб на абед у гонар яго вялікасці караля Англіі.

З гэтымі словамі атаман разбойнікаў узяў за аброць каня караля, і неўзабаве яны апынуліся каля магутнага дуба, пад якім заўсёды збіралася лясная дружына Робін Гуда. Тут ён затрубіў у ражок, і з лесу шэраг за шэрагам выйшлі прыгожа апранутыя і добра ўзброеныя малайцы і дружна сталі на калені перад сваім атаманам.

«Клянуся, — падумаў Рычард, — гэтыя разбойнікі больш адданыя свайму атаману, чым мае рыцары мне, каралю».

Хутка падалі шчодры абед. Абата і яго людзей запрасілі да стала. Рычард еў і піў са смакам.

Пасля абеду Робін Гуд сказаў свайму госцю:

— Цяпер, пан абат, паглядзіце, як мы бавім вольны час, а потым раскажаце каралю нашаму Рычарду.

Пачаліся спартыўныя гульні. Барацьба, паядынкі на дубінках і самае любімае спаборніцтва лясных стралкоў — стральба з лука.

У дальнім канцы паляны ўторкнулі ў зямлю доўгі тонкі прут. Яго трэба расшчапіць стралой надвае. Другой мішэнню служыў вянок з руж. Страла павінна трапіць усярэдзіну яго і не зачапіць ні лістка, ні пялёстка.

— Далекавата! — усклікнуў Рычард. — Да гэтых мішэняў сама мала пяцьдзесят крокаў!

— Правільна, — усміхнуўся Робін Гуд. — Якая карысць страляць па лёгкай цэлі? А яшчэ ў нас ёсць умова: хто прамажа, атрымае добрую аплявуху.

— А не робяцца ворагамі людзі пасля гэтага?

— He, пан абат. Аплявухі дае наш капелан, брат Тук, а царкоўная кара прымаецца з пакорай. Хадзі сюды, брат Тук, хутка пачнецца стральба.

Таўстун манах з жалем палажыў вялікі недаедзены кавалак пірага з дзічынай і падышоў да Робін Гуда. Ён павітаўся з абатам: прамармытаў нешта па-латыні. Абат адказаў яму на добрай лацінскай мове і спытаў:

— I ты б’еш іх з усяе моцы, брат?

— Вядома, з усяе, — адказаў брат Тук, — бо калі людзі нашы пачнуць страляць абы-як, нам не мінуць бяды. Таму за няўдалы стрэл караем добрай аплявухай.

Пачалося спаборніцтва стралкоў. Рычард толькі дзіву даваўся майстэрству ёменаў у зялёных куртках. Але вось Мачу не пашанцавала, і страла праляцела міма прута. Няўдачніка адразу падвялі да дужага капелана, той размахнуўся — і Мач апынуўся на зямлі. Потым, усім на здзіўленне, схібіў Маленькі Джон. Ён не пацэліў стралой у вянок. I хоць быў ён волат волатам, але і яго зваліла на зямлю цяжкая рука брата Тука. Стралкі дружна зарагаталі, калі памочнік атамана расцягнуўся на траве. Няўдача напаткала і самога Робін Гуда: яго страла закранула вянок. Пад дружны рогат ён падышоў да брата Тука, які ўжо прымерваўся да ўдару, і, усміхаючыся, сказаў:

— Калі мне ўжо суджана прыняць кару ад святой царквы, дык дазволь, святы айцец, зрабіць выбар. Пан абат, будзьце ласкавы, пакарайце мяне сваёй рукой.

— He, атаман, — запярэчыў брат Тук, — я не дам табе выкруціцца ад заслужанага пакарання. Чаго можна чакаць ад гэтага лянівага абата? Удар яго — не мацнейшы за дотык трысцінкі.

— Годзе, манах, замаўчы! — не сцярпеў Рычард. — Ты не адзіны чалавек у сутане, у каго ёсць трохі сілы ў руцэ!

— Нічога ў цябе ў руцэ няма, — пагардліва сказаў манах. — На вось, стукні мяне. Я нават не пачую, што нешта даткнулася да майго вуха.

— Ах так! — падхапіўся абат. — Дык давай дамовімся, манах. Я падстаўляю пад твой кулак сваю галаву, а ты падстаўляеш пад мой сваю.

— Я першы б’ю? — загарэўся брат Тук.

— Добра, — згадзіўся абат.

— Клянуся абедняй, мне не давядзецца падстаўляць сваю галаву! — весела крыкнуў Тук.

Брат Тук закасаў правы рукаў сваёй сутаны. Мускулы вузламі перакочваліся на яго руцэ, калі ён сціскаў і расціскаў магутны кулак.

Стралкі хуценька ўтварылі круг. Абат бясстрашна стаў пасярэдзіне, чакаючы ўдару задзірлівага манаха.

— Святой дзевай клянуся, — прамармытаў Робін Гуд, — абат гэты прыгожа складзены!

Велічная постаць Рычарда Львінае Сэрца была на галаву вышэйшая за дзябёлую прысадзістую постаць брата Тука. Тук з усяе сілы стукнуў Рычарда. Той нават не варухнуўся. Толькі капялюш зляцеў з галавы і ўпаў на траву за дваццаць крокаў ад яго.

Стралкі закрычалі ад захаплення. Нарэшце такі знайшоўся чалавек, які ўстаяў пад магутным кулаком брата Тука!

— Цяпер мая чарга, брат, — сказаў абат. Тук, ні слова не сказаўшы, стаў пасярэдзіне круга.

Абат закасаў правы рукаў і ўдарыў манаха с такой сілай, што той кулём паляцеў на зямлю, быццам маланкай забіты.

Лес задрыжаў ад рогату. I гучней за ўсіх смяяліся тыя стралкі, што адведалі цяжкі кулак капелана. Нарэшце ён паспытаў таго самага! Адзін толькі Робін Гуд не смяяўся.

«Здаецца, я пралічыўся, — падумаў ён. — Незнаёмец гэты дужэйшы за нашага капелана».

I ўсё ж ён стаў перад абатам, каб атрымаць пакаранне за няўдалы стрэл. Той ударыў, і Робін Гуд расцягнуўся на зямлі, а з абата зноў зляцеў капялюш.

— Скажу вам шчыра, пан абат, вы магутны чалавек, — сказаў Робін Гуд, падымаючыся і паціраючы скроню. — Мне і ў сне не снілася, што ў руцэ царкоўніка можа быць такая сіла.

Ён пачаў уважліва разглядаць твар абата, і яго ўзяло сумненне, ці сапраўды перад ім стаіць духоўная асоба. Ніколі яшчэ не даводзілася яму бачыць такога мужнага прыгожага твару, такіх ясных, разумных і шчырых вачэй, такой вясёлай, задорнай усмешкі, на якую хацелася адказаць такой жа радаснай і прыветлівай усмешкай. Раптам сумненне змянілася здзіўленнем. Маленькі Джон упаў перад абатам на калені і закрычаў:

— Прашу літасці, гасудар, прашу літасці!

— Чаго ты так спужаўся, Маленькі Джон? — здзівіўся Робін Гуд. — Сваё ты ўжо атрымаў, кулак гэтага здаравякі табе не пагражае.

Але Маленькі Джон не сунімаўся:

— Літасці, літасці, гасудар!

Ёмены няўцямна ўтаропіліся на волата. Тут на паляну выехаў сэр Рычард Лі. Як толькі рыцар убачыў абата, ён хуценька саскочыў з каня і стаў на калена побач з Маленькім Джонам. Усе ад здзіўлення ажно ахнулі.

— Што верны рыцар можа зрабіць для свайго караля? — прамовіў сэр Рычард Лі.— Калі патрэбны мае паслугі, загадвайце, ваша вялікасць.

— Кароль! — усклікнуў Робін Гуд.

— Кароль! — рэхам пракацілася па лесе. Стралкі ўсе як адзін апусціліся на калені перад чалавекам у адзенні абата.

— Даруйце нам, ваша вялікасць, наш добры і слаўны гасудар, — сказаў Робін Гуд. — Пад гэтым запаветным дубам даруйце маім людзям і мне.

Рычард Львінае Сэрца ўсміхнуўся і сказаў:

— Я дарую вам — табе і тваім стралкам. Такім удалым малайцам лепш служыць свайму каралю, чым хавацца ад закону ў лесе. Што скажаш, Робін Гуд? Хочаш служыць мне?

— Вельмі хачу, гасудар, — адказаў Робін Гуд. — Я ваш верны слуга з гэтага дня і павек. — I ўся лясная вольніца паўтарыла яго словы і дружна прысягнула на вернасць Рычарду Львінае Сэрца.

— Можа, у цябе, Робін, знойдзецца якое-небудзь адзенне з зялёнай тканіны? — спытаў кароль. — Бо, клянуся гонарам, я ахвотна змяніў бы гэты змрочны ўбор на што-небудзь вясёленькае. — Рычард скінуў з сябе абацкую мантыю.

— У нас, ваша вялікасць, зялёных плашчоў і куртак шмат, — сказаў Робін Гуд, і неўзабаве кароль і яго спадарожнікі адзеліся ў зялёныя курткі і плашчы лясных разбойнікаў.

У гэтым убранні кароль і світа вярнуліся ў Нотынгем. З імі быў Робін Гуд і ўся яго лясная дружына.

Калі яны падышлі да горада, там узнялася паніка.

— Кароль забіты! — пачуліся крыкі.— На Нотынгем ідуць лясныя разбойнікі! Яны хочуць захапіць горад і ўсіх нас перабіць!

Людзі паспешліва пакідалі свае агароды, кавалі зачынялі кузні, старыя нямоглыя людзі таропка кандыбалі дадому, абапіраючыся на свае палкі.

Але хутка высветлілася, што паніку ўзнялі дарэмна. Увесь горад высыпаў на вуліцы сустракаць караля Рычарда. Ён ехаў у акружэнні зялёных стралкоў, якія ўжо не былі па-за законам, а сталі вольнымі падданымі караля і маглі з пагардаю глядзець у твар шэрыфу. Ганарысты шэрыф бялеў і чырванеў, змрочна пазіраючы на караля і Робін Гуда.

Увечары ў Нотынгеме наладзілі вялікі баль. Кароль шчодра частаваў былых разбойнікаў, якія так гасцінна прымалі яго ў Шэрвудскім лесе. Алан-а-Дэйл спяваў вясёлыя песні і прыгожа іграў на арфе. Рычард быў у захапленні ад спеваў, ад музыкі, ад вясёлага нораву людзей Робін Гуда. Ён гаварыў, што ніколі раней нічога лепшага не чуў і не бачыў.

Перад ад’ездам у Лондан кароль Рычард павянчаў Марыяну і Робін Гуда ў царкве Святой Марыі, узвёў Робін Гуда ў дваранскае званне, прысвоіў яму тытул графа Хантынгданскага.

З таго дня Робін Гуд стаў служыць пры двары караля Рычарда Львінае Сэрца і пакінуў лясныя паляны Шэрвуда, як ён думаў, назаўсёды.