Выкраданне Чарадзея

24

Стражнік правёў Ганну да дзвярэй. Літоўцы глядзелі на яе раўнадушна. Яна ішла, апусціўшы вочы.

Зарыпелі дошкі насцілу, стражнік узышоў на ганак, штурхнуў дзверы і штосьці крыкнуў усярэдзіну.

Ганна чакала. Зарыва як быццам стала меншае, затое з супрацьлеглага боку пачало святлець, хоць у горадзе было яшчэ зусім цёмна.

З сярэдзіны данесліся шпаркія крокі, і на парог выбег, кульгаючы, блазан. Ён спыніўся, углядаючыся.

— Пані Магда?! — Здаецца, ён не верыў сваім вачам.

— Пан Раман, — сказала Магда, — загадаў мне чакаць яго.

— Не можа быць, — сказаў блазан. — Ты павінна спаць. Ты не павінна была сюды прыходзіць. Ні ў якім разе! Пакуль ты ў цераме, ён не ўцячэ, няўжо не разумееш? Чаму ты не спіш? Ты ж выпіла зелле? Ах, цяпер ты ў яго ў руках.

Ганна падумала, што пра зелле яна, Магда, ведаць не павінна. Але паказаць цікавасць трэба.

— Якое зелле? — спыталася яна.

— Хадзі, князёўна, — сказаў блазан. — Не слухай дурня. Ідзі, на вуліцы стаяць…

Ён падаў занадта вялікую на яго рост руку, і Ганна паслушна, трымаючыся за яго сухія пальцы, прайшла ў святліцу.

Люк у падвал быў зачынены. Да Кіна некалькі крокаў.

— Сюды хадзі, — паклікаў блазан, адчыняючы дзверы ў пакой. Але Ганна спынілася на парозе.

— Я пачакаю тут, — сказала яна.

— Як хочаш. — Блазан быў засмучаны. — І чаго ты прыйшла? Хто цябе разбудзіў? Няўжо я памыліўся… гэта ж зелле, ад якога сама не прачнешся…

«Ён даў ёй снатворнага? Ах ты, інтрыган!» — ледзь не вырвалася ў Ганны. Замест гэтага яна ўсміхнулася і спыталася:

— А дзе ж твой гаспадар займаецца чарадзействам?

— Хіба гэта так важна? — спытаўся блазан. — Гэта ўжо не важна. Ты гаворыш па-русінску. Але дзіўна. Гаворка твая чужая.

— Ты забыўся, што я выхавана ў Кракаве?

— Выхавана? Чужое слова, — сказаў блазан. — Ты вымаўляеш дзіўныя словы.

Века над люкам паднялося. Блазан жвава аглянуўся.

Хлопцава галава паказалася ў люку.

— Ты чаго, Глузд?

— Той, ліцвін, б'ецца… баюся я яго. Паглядзі, Акіплеша.

— Прырэж яго, — спакойна адказаў блазан.

— Не! — вырвалася ў Ганны. — Хіба можна? — Яна ступіла да адчыненага люка. — Як ты пасмееш?.. — Яна амаль крычала: толькі б Кін зразумеў, што яна побач.

Блазан спрытна выкруціўся і стаў паміж люкам і Ганнаю.

— Табе туды нельга, князёўна, — сказаў ён. — Не дазволена.

— Гэй! — пачуўся знізу прарэзлівы Кінаў голас. — Развяжы мяне, скамарох. Вядзі да князя. Я маю што сказаць!

— Знаёмы голас, — сказала Магда. — Хто ў цябе там?

— Не твой клопат, пані.

— Раб! — усклікнула яна. — Смерд! Як ты пасмеў пярэчыць! — Ганна не баялася сказаць якое-небудзь слова, якога яны не ведалі. Яна іншаземка і не мела іншай адукацыі, акрамя хатняй.

І ў голасе адукаванай масквічкі канца дваццатага стагоддзя раптам загучалі такія велікакняжацкія інтанацыі, што Жуль усміхнуўся…

— Прэч з дарогі! — крыкнула Ганна. — Паглядзім, што скажа баярын, калі даведаецца пра тваё свавольства. І блазан адразу знік. Нібыта яму стала ўсё роўна — убачыць Магда нявольніка ці не…

Ганна ганарліва адпіхнула хлопца і спусцілася ўніз у знаёмае ёй сутарэнне, дзе было мноства рэтортаў, гаршкоў, медных тыгляў — невядомых прадвеснікаў хімічнай навукі. Моцна пахла сернаю кіслатою. Кін назіраў, прыпёршыся да сцяны. Ганна падмігнула яму, Кін насупіўся і прамармытаў праз зубы:

— Яшчэ чаго не хапала.

— Дык вось ты дзе? — абурана сказала князёўна, гледзячы на Кіна. — Чаму звязаны? Што яны з табою зрабілі?

— Пані, — зразумеў Кін, — я дрэннага не рабіў.

Я прыйшоў да пана Рамана ад вас, але мяне ніхто не слухае.

Ганна азірнулася. Хлопец стаяў каля лесвіцы, блазан на прыступках. Абодва ўважліва слухалі.

— Do you speak English?

— А little.*

* — Вы размаўляеце па-ангельску?

— Крыху.

Ганна ўздыхнула з палёгкаю.

— Нам трэба іх пераканаць, — працягвала яна па-ангельску.

— Малайчына, — сказаў Кін. — Як скажаце, пані.

— Развяжы яго, — загадала Ганна хлопцу.

— Зараз, пані, — сказаў ён нясмела. — Але… Пан…

— Пан зробіць усё, што я захачу.

Хлопец аглянуўся на блазна. Той спусціўся ў падвал, сеў за стол.

— Рабі, — хмура сказаў ён, — пан выканае ўсё, што яна скажа.

— Дзе ваш каханы? — спытаўся Кін па-ангельску.

— Не смейцеся. Я сумленная дзяўчына. Ён з князем. Яны абмяркоўваюць пытанні абароны.

Кін падняўся, размінаючы здранцвелыя пальцы.

— Я пайшоў. Мне трэба быць з ім. А вам лепш вярнуцца.

— Не, я застануся. Раман прасіў мяне застацца. Я магу дапамагчы вам, калі вы вернецеся.

— На выпадак небяспекі вы ведаеце, што рабіць?

— Зразумела, — сказала Ганна па-расейску. — Ідзі да Рамана, беражы яго. — Яна павярнулася да хлопца. — Правядзі майго слугу да выхаду. Каб яго не трымалі стражнікі.

Хлопец зірнуў на блазна. Той кіўнуў. Хлопец пайшоў следам за Кінам. Блазан сказаў:

— Thy will releaseth him from the fetters.[1]

Ганна збянтэжылася:

— Ты разумееш гэтую мову?

— Я бываў у розных краях, князёўна, — сказаў блазан. — З маім панам. Мы, рабы, утойваем свае веды…

«Не можа быць, — падумала Ганна, — ён не мог усё зразумець. Сем жа стагоддзяў прайшло, мова так змянілася».