Выкраданне Чарадзея

5

Воблакі, высокія, цёмныя пад сподам, вызвалілі сонца, і яно зноў асвяціла бераг. Аднак колер яго змяніўся — стаў трывожны і белы. І тут жа хлынуў дождж, пачаў лупіць па чароце, па траве. Ганна схапіла кніжку і, прыкрываючы галаву ручніком, кінулася пад яблыню. Кін тут жа дагнаў яе, і яны прыціснуліся спінамі да шурпатага дрэва. Кроплі лопалі па лісці.

— А калі ён не захоча? — спыталася Ганна. Кін нечакана засмяяўся.

— Вы мне амаль паверылі, дарагая Ганна, — сказаў ён.

— Выходзіць, не трэба было верыць? — Яе твар, які звужаўся да ямкі на вастраватым падбародку, паружавеў, загарэў крыху за раніцу, і ад гэтага валасы здаваліся яшчэ святлейшымі.

— Гэта добра, што вы паверылі. Мала хто можа пахваліцца такім непасрэдным успрыманнем.

— Такая я, відаць, дурніца.

— Наадварот.

— Добра, дзякую. Вы ўсё-такі лепш скажыце, навошта вам шукаць генія ў трынаццатым стагоддзі? Што, бліжэй не знайшлося?

— Па-першае, геніяў мала. Вельмі мала. Па-другое, не кожнага мы можам узяць да сябе. Ён павінен быць нестары, бо з гадамі ўскладняецца праблема адаптацыі, і, галоўнае, ён павінен прапасці выпадкова або трагічна… без следу. На пахаванні Леанарда да Вінчы прысутнічала шмат людзей.

— І ўсё-такі — трынаццатае стагоддзе! Дождж сціхаў, кроплі ўсё радзей і радзей білі па лісці.

— Вы, відавочна, не ўяўляеце сабе, што такое перамяшчэнне ў часе.

— Зусім не ўяўляю.

— Паспрабую растлумачыць. У двух словах, разумеецца. Час — аб'ектыўная фізічная рэальнасць, ён знаходзіцца ў пастаянным паступальным руху. Рух гэты, як і рух некаторых іншых фізічных працэсаў, ажыццяўляецца спіралепадобна.

Кін сеў на кукішкі, узяў сухі сучок і вывеў на вільготнай зямлі спіраль часу.

У БУДУЧЫНЮ

З МІНУЛАГА

— Мы з вамі — часцінкі, што плывуць у спіралевым патоку, і нішто на свеце не можа запаволіць ці паскорыць гэты рух. Але існуе іншая магчымасць — рухацца напрасткі, па-за плынню, як бы перасякаючы віток за вітком.

Кін, не ўстаючы, намаляваў стрэлку побач са спіраллю.

У БУДУЧЫНЮ

З МІНУЛАГА

Потым ён падняў галаву, глянуў на Ганну, каб упэўніцца, ці зразумела яна. Ганна кіўнула.

Кін выпрастаўся і крануў галінку яблыні — пасыпаліся пырскі. Ён трасянуў галавой і прадаўжаў далей:

— Цяжкасць заключаецца ў тым, што з любога канкрэтнага моманту ў плыні часу вы можаце трапіць толькі ў адпаведны момант папярэднлга вітка часу. А працягласць вітка каля васьмісот гадоў. Апынуўшыся ў папярэднім або наступным вітку, мы тут жа зноў трапляем у плынь часу і пачынаем рухацца разам за ёю. Дапусцім, што дваццатаму ліпеня 2745 года блізка адпавядае дваццатага ліпеня 1980 года. Або, бяром наступны віток, дваццатага ліпеня 1215 года, або, яшчэ адзін віток, дваццатага ліпеня 540 года. Паглядзіце. — Кін дапоўніў малюнак дэталямі.

У БУДУЧЫНЮ

З МІНУЛАГА

— Цяпер вы разумееце, чаму мы не маем магчымасці адкладваць нашу работу? — спытаўся ён. Ганна не адказала.

— Мы некалькі гадоў рыхтаваліся да пераходу ў 1215 год, чакалі, калі момант смерці баярына Рамана супадзе з момантам на нашым вітку часу. Горад Замошша будзе ўзяты праз два дні ў 1215 годзе. І праз два дні загіне невядомы геніяльны вучоны трынаццатага стагоддзя. Калі мы не здзейснім задуманае за два дні, пра ўсю гэтую нашую задуму давядзецца забыць. Назаўсёды. А тут вы з'яўляецеся.

— Я ж не ведала, што вам перашкоджу.

— Ніхто вас не вінаваціць, дарагая дзяўчына.

— А чаму нельга проста туды?

— На жаль, немагчыма перасекчы адразу два віткі часу. На гэта не хопіць усёй энергіі Зямлі. Мы вымушаны спыніцца і зрабіць прамежкавы пункт тут, у дваццатым стагоддзі.

— Пайшлі дадому, — сказала Ганна. — Дождж перастаў.

Яна паглядзела на спіраль часу, намаляваную на вільготнай бурай зямлі. Просценькі малюнак. Але ён быў зроблены рукою чалавека, які яшчэ не нарадзіўся.

Яны накіраваліся дахаты. Воблакі адплылі за лес. Парыла.

— Значыць, нас раздзяляюць восемсот гадоў, — сказала Ганна.

— Каля гэтага. — Кін адхіліў галінку яблыні, прапус каючы Ганну. — Гэта добра, таму што такая прорва часу робіць нашы з вамі зносіны эфемернымі. Нават калі б вы захацелі даведацца пра час сваёй смерці, а гэта натуральнае пытанне, я б адказаць на яго не змог. Вельмі даўно.

— Вам задавалі такія пытанні?

— Мы не павінны пра гэта гаварыць. Але такія выпадкі ўжо былі. І звычайна не парушалі ходу эксперыменту. Сістэма часу стабільная і інерцыйная. Яна падобная на мора, якое паглынае смерчы…

— Я жыла даўно… — уголас падумала Ганна. — Для вас я выкапень. Выкапень, які жыў даўным-даўно. Мамант.

— У пэўнай ступені так. — Кін не хацеў ашчаджаць пачуцці дзяўчыны. — Для мяне вы памерлі семсот гадоў назад.

— Вы ў гэтым упэўнены?

— Упэўнены. Хоць і не бачыў вашай магілы.

— Дзякую за шчырасць… Я была ўчора на могілках. Там, на пагорку. Я магу ацаніць велічыню гэтай прорвы.

— Мы хочам пераадолець яе.

— І забраць адтуль чалавека? А калі ён будзе няшчасны?

— Ён геніяльны. Геній адаптабельны. У нас ёсць практыка.

— Вы катэгарычны.

— Ні ў якім разе. Я заўсёды і ўсё правяраю сумненнем. Катэгарычны Жуль. Можа быць, таму, што малады. Ды не гісторык, а фізік-краніст.

— Вы гісторык?

— У нас няма строгага падзелу на спецыяльнасці. Мы ўмеем многае.

— Хоць у цэлым вы не змяніліся.

— Антрапалагічны тып чалавека застаўся ранейшы. Мы далёка не ўсе прыгожыя і нават не ўсе разумныя.

— Ува мне прачынаюцца пытанні, — сказала Ганна, спыніўшыся ля ганка.

Кін выняў з бочкі граблі і прыставіў да сцяны.

— Разумеецца, — сказаў ён. — Аб населенасці Сусвету, аб сацыяльным ладзе, аб войнах і міры… Выбачайце, Ганна. Я нічога не магу вам адказаць. Хоць, спадзяюся, сам факт майго прылёту сюды ўжо аптымістычны. І тое, што мы можам займацца такой дзіўнаю справай, як пошукі старажытных мудрацоў…

— Гэта нічога не даказвае. Можа, вы займаецеся пошукамі мозгу не ад добрага жыцця.

— Пры кепскім жыцці не хапае энергіі і часу на такія заняткі. А што належыць да недахопу геніяў… У веснічках паказаўся дзед Генадзь са збанком.

— Добры дзень, — сказаў ён, быццам не заўважаючы Кіна, які стаяў да яго спіною, — ты чаму па малако не прыйшла?

— Пазнаёмцеся, — сказала Ганна. — Гэта мае знаёмыя прыехалі.

Кін марудна павярнуўся.