Сарочае радыё

4.

Увечары, калі ўсё было гатова: каментары атрыманыя, а сінхроны нарэзаныя, пачышчаныя і расшыфраваныя ― я села пісаць рэпартаж. Кожны панядзелак увечары Мацвіеня запісвае доўгую музычную перадачу ― студыя будзе занятая, і ў мяне шмат часу.

― Пайду зноўку цалавацца з мікрафонам, ― кажа ён. ― На двары трава, на травы двара. На дравы тва…

«У Беларусі пачынаюцца суды над уладальнікамі спадарожнікавых антэн», ― напісала я ў назве. Доўгі радок на чыстай старонцы. Тут ёсць усё важнае. Але неяк доўга, і спатыкаецца язык. Я стала ўслухоўвацца, услухоўвацца, паўтараючы яго шэптам, як вершы. У-бе-ла-ру-сі па-чы-на-юц-ца су-ды на-ду-ла-даль-ні-ка-мі… Адзін націск на чатыры склады. Дрэнна гучыць і не запамінаецца. І млява, як у ЖЭСе.

«Людзей судзяць за талеркі»? Смешна. Уявіліся лятучыя талеркі, створаныя людзьмі ў роспачы, і сур’ёзны суд у чорнай геаметрычнай шапцы.

«Тых, хто не зняў спадарожнікавую антэну, выклікаюць у суд», ― але гэта зусім не востра і чытаецца двухсэнсоўна. Можна прачытаць вы́клікаюць і выкліка́юць. І па-ранейшаму непрыгожа. Ці можа назва рэпартажу на сацыяльную тэму гучаць прыгожа?

«У Горадні пачаўся першы суд над уладальнікам талеркі». Гэта не лепей і не горш за ўсе астатнія варыянты. У той жа плоскасці. Трэба адтуль выйсці.

«За талеркі судзяць». Не. «За талеркі пачалі судзіць». Таксама не. Так і бачу заўсёды незадаволеную жанчыну, якая ўсхліпнула, за гэтым загалоўкам. Здаецца, стварыць паўтары старонкі тэксту прасцей, чым прыдумаць яму назву.

«Людзі, хопіць глядзець тэлевізар», ― напісала я і перайшла да рэпартажу. Ён склаўся хутка: падрабязная навіна ў лід-абзацы, падводкі ― каментары, падводкі ― каментары. Прагноз на будучыню ад эксперта і бэкграўнд у канцы. Апошняя літара вярнула мяне да назвы.

«Першы ў гісторыі беларускага заканадаўства суд над уладальнікам «спадарожніка» пройдзе ў Горадні». Не. Урачыстасць, нібыта я пішу пра першы спадарожнік у космасе. Назва мусіць быць… нейтральнай і інфарматыўнай. Але як нейтральнай? З-за мяжы будзе вяшчаць новы спадарожнікавы канал ― і ўлады здымаюць антэны. Тым, хто задае пытанні ― штраф, і суд, і дэмантаж.

Можа быць, так: «Тых, хто вырашыў узаконіць антэну, будуць судзіць»? Ці: «Талерку немагчыма ўзаконіць»? Не, не… Не навіна, а песімізм.

У кабінет зайшоў Улад. Стоячы, ён выглядаў не так, як калі сядзіць за сталом. Невысокі, каржакаваты. Рукі ў кішэнях. Калі ён раздае нам тэмы, ён увесь ― профіль: высакародны нос, светлы чубок да светлых броваў, вусны акуратна рухаюцца і жэст кісцяў, накіраваных наперад. Цяпер жа я прыкмячала невялікі жываток і тое, як нядоўгі туфель калупае носам падлогу.

― Калі твой рэп будзе гатовы? ― спытаўся ён.

― Назвы няма.

Ён нахіліўся, і цяпер я бачыла яго профіль.

― Давай мне. Што ёсць навіной?

― Тое, што людзей пачалі выклікаць у суд за талеркі, якія немагчыма ўзаконіць.

― Гэтак і напішы, што можа быць прасцей?

Рэдактар ужо прабег вокам мой рэпартаж.

― «У Беларусі пачынаюцца суды над уладальнікамі спадарожнікавых антэн» ― вось назва. Пішы і вывешвай на сайт.