La morto de Ivan Iljiĉ

X

Pasis du pliaj semajnoj. Ivan Iljicx ne plu levigxis de la sofo. Li ne volis kusxi en lito, do li kusxis sur la sofo. Kaj preskaux la tutan tempon kusxante vizagxalmure, li solece suferis cxiam la samajn nesolveblajn suferojn kaj solece pensis cxiam la saman nesolveblan penson. Kio gxi estas? Cxu vere morto? Kaj la interna vocxo respondis: jes, vere. Kial tiuj turmentoj? Kaj la vocxo respondis: tutsimple, nenial. Plu kaj krom tio estis nenio.

Tuj ekde la komenco de la malsano, ekde la tempo, kiam Ivan Iljicx unuafoje vizitis doktoron, lia vivo disigxis je du kontrauxaj humoroj, alternantaj unu la alian: jen estis despero kaj atendo de nekomprenebla kaj terura morto, jen estis espero kaj plena je intereso observo pri funkciado de sia korpo. Jen antaux lia atento estis la sola reno aux cekumo, kiu provizore deviis de plenumo de siaj taskoj, jen estis sola nekomprenebla terura morto, kiun neniel eblis eviti.

Tiuj du humoroj jam ekde la komenco de la malsano alternis unu la alian; sed ju pli progresis la malsano, des pli dubaj kaj fantaziaj igxis la rezonoj pri la reno kaj des pli reala la konscio pri la venonta morto.

Al li suficxis rememori, kio li estis antaux tri monatoj, kaj kio li estas nun; rememori kiel kontinue li descendis, " kaj detruigxu cxiu ebleco de espero.

En la lasta periodo de tiu soleco, en kiu li trovigxis, kusxante vizagxe al la sofa apogilo, tiu soleco meze de multhoma urbo kaj inter siaj multaj konatoj kaj familio " la soleco, pli perfekta ol kiu povis ekzisti nenie: nek sur mara fundo, nek en tero " en la lasta periodo de tiu terura soleco Ivan Iljicx vivis nur per imago en pasinteco. Unu post alia prezentigxis al li bildoj de lia pasinteco. Komencigxis cxiam de la plej proksima lauxtempe kaj drivis al la plej fora, al la infaneco, kaj tie haltis. Se Ivan Iljicx rememoris pri kuiritaj sekprunoj, kiujn oni al li proponis mangxi nun, do li rememoris pri krudaj malglataj francaj sekprunoj en la infaneco, pri ilia speciala gusto kaj abundo da salivo, kiam li estis atinganta kernon, kaj apud tiu rememoro pri gusto aperis tuta vico de tiutempaj rememoroj: vartistino, frato, ludiloj. Ne indas pri tio tro dolore , " diris al si Ivan Iljicx kaj denove transportis sin en la nunon. Butono sur la sofa dorsapogilo kaj sulkoj de marokeno. " Marokeno multe kostas, malfirmas; pro gxi estis kverelo. Sed la marokeno estis alia, kaj alia kverelo, kiam ni sxiris tekon de la patro kaj oni punis nin, kaj la panjo alportis kuketojn . Kaj denove cxio haltis en la infaneco, kaj denove Ivan Iljicx sentis doloron, kaj li penis tion forpeli kaj pensi pri alio.

Kaj denove, paralele kun tiu evoluo de rememoro, en lia animo fluis la alia evoluo de rememoroj " pri tio, kiel fortigxis kaj kreskis lia malsano. Same, ju pli for malantauxen, des pli estis da vivo. Estis pli da bono en la vivo, kaj ankaux " pli da vivo mem. Tio kaj alio kunfandigxis. Kiel la turmentoj igxas cxiam pli kaj pli mavaj, tiel ankaux la tuta vivo igxis pli kaj pli mava , " li pensis. Unu hela punkto tie malantauxe, en la komenco de la vivo, kaj poste cxio pli kaj pli nigra, pli kaj pli rapida. Inverse proporcie al la kvadratoj de distancoj gxis la morto , " pensis Ivan Iljicx. Kaj tiu imago pri sxtono fluganta suben kun pliigxanta rapideco, profunde fiksigxis en lia animo. La vivo, vico de pliigxantaj suferoj, flugas pli kaj pli rapide al la fino, plej horora suferego. Mi flugas Li ektremis, movigxetis, volis rezisti, sed li jam sciis ke rezisti ne eblas, kaj denove per la okuloj lacaj pro rigardado, sed ne povantaj ne vidi tion, kio estis antaux li, observis la sofan dorsapogilon kaj atendis, " atendis tiun teruran falon, baton kaj detruigxon. Rezisti ne eblas, " li diris al si. " Sed almenaux kompreni la celon de tio? Ankaux tio ne eblas. Eblus ja klarigi, se diri, ke mi vivis ne tiel kiel necesas. Sed tion cxi jam tute ne eblas agnoski , " li diris al si mem, rememorante la lauxlegxecon, lauxregulecon kaj decon de sia vivo. Ecx konsideri tion tute ne eblas, " li diris al si mem, ridetante per la lipoj, kvazaux iu povus vidi tiun lian rideton kaj esti trompita per gxi. " Mankas klarigo! Turmento, morto Kiucele?