Вада ў рэшаце

ШКОЛА ВЕТЛІВАСЦІ

— Кілаграм яблык, вяндліна, гарэлка, масла, хлеб, — паўтараю жончын заказ, і раптам:

— Колькі зараз гадзін, — спыняе нейкая незнаёмая, а сама неспакойна тупае дробнымі крочкамі — спяшае і не ведае ці спяшаецца.

— Заараззз... — гляджу на гадзіннік, — пятнаццаць пасля васьмі, — складваю твар у лёгкую ветлівую ўсмешку.

— Колькі, колькі? — нервова стае перада мною.

— Пятнаццаць пасля васьмі, — наводжу на твар сур'ёзнасць. Не кожнаму ж усмешкі да спадобы.

— Коолькііі??? Пятнаццаць пасля васьмі? — і падцягвае рукаў плашча, адсланяючы свой гадзіннік. — Пятнаццаць пасля васьмі!

Да гадзіншчыка аддайце! Можа так без пятнаццаці, — і сунула мне пад нос ручку са сваім загранічным гадзіннікам. — Я ж думаю, заўсёды іду на восем да працы і ніколі яшчэ не спазнілася, а тут — „пятнаццаць пасля васьмі". Жарты рабіць уздумаў. Не са мною, знаю такіх, што ўсміхаюцца. Брыдка! Ой, брыдка!

Ля ларка з фруктамі стаяла чалавек пятнаццаць. Жонка сказала — ставаць трэба. Інакш навальніца дома. Заняў я месца за апошнім і чакаю. Людзі пагаворваюць, што нібы вінаград прывезлі.

— Эээ! Без чаргі там не прапускаць! — пачалося.

— Я ж без нагі, з кійком. Бачыце! — пачуўся старэчы жаночы голас.

— Добра, добра! Ведаем! То без нагі, то рэнцісты! —. адгукнуўся нехта новы.

— Не хочацца стаяць, дык няма чаго і на вінаград лапкі пасці!

— Інвалід жа яна, — бараніў бабулю нейкі мужчына. — Не бачыце, ці што?

— Ну і што? А я можа таксама хворая, можа са шпіталя іду, — крычала нейкая тоўстая.

— Так рана яшчэ не выпісваюць, — рагатнуў нехта.

— А гэтая во цяжарная і стаіць, — тыцнула „хворая" на стаяўшую перад ёй жанчыну.

— А ёй вітамін больш чым каму патрэбны.

— Дык хай не стаіць. Мае права без чаргі.

— I пэўна, што не мусіць. Ідзіце, ідзіце, — пачала выпіхаць цяжарную. — Усе бессаромна без чаргі пхаюцца, а вы стаіце. Ідзіце ж, належыцца вам.

— Ды не. Ніякавата. Не люблю я гэтак, — замялася цяжарная.

— Не, то не! Гаворыш як добра, то яшчэ гонарам носіцца. Ганарыстая! — закончыла свае парады „хворая".

Падышла чарга. Прадаўшчыца яблыка па яблыку дакладае да кілаграма.

— Але тут, во, адно гнілое, — паказваю.

— Я, знаеце, дзецям хацеў, дык можа прыгажэйшых выбралі б.

— Адразу казалі б, што дзецям. Дзецям гнілога нельга, — паясніла і замяніла іншым, як потым выявілася, таксама гнілым, толькі з другога боку.

За гарэлкаю стаяла ўсяго толькі трое. Тут хутка.

— Дайце мне, калі ласка, „Жытнёўкі" бутэльку, — кладу на прылавак тысячу.

Прадаўшчыца, быццам бы здзіўленая, што ад яе нечага хочуць, паставіла паўлітроўку і кінула рэшту, а сама абаперлася аб сцяну ды мутным зрокам спазірала на касу. Падзякаваўшы, згарнуў я рэшту і ўжо намерваўся адыходзіць, як:

— Чаго не за сваё схапіліся! — кінула ў мой бок прадаўшчыца, а сама далей стаіць распёршыся.

— Чаму гэта не за сваё? — пытаю здзіўлены.

— Там пяцьдзееят злоты не вашых. Сваё трэба браць! Папрывыкалі! Калі піць хочацца, дык за сваё, а не за чужое.

— Я ж не лічыў, — кажу. — Тое, што вы далі, тое і ўзяў, — паясняю.

— Тыя пяцьдзесят адвернутыя другім бокам ляжалі, — пасылае ў мой адрас. — Брыдка! Ведаеце, як такіх называюць?...

— Але ж я... — пробую выясняць.

— Добра, добра! Ведаем гэтакіх, — і пачала нечага шукаць пад прылаўкам.

Дома жонка сустрэла і ад парога пачала:

— А дзе вяндліна? Хлеб дзе? Масла ж не купіў! Нябось, пра гарэлку не забыўся!

Тут мяне ўжо панесла:

— Не казала! — гавару. — Выдумляеш! Не скажаш, а потым чапляешся! — крычу і сам пачынаю верыць у тое, што крычу.

А што? Зараз усяго можна навучыцца.