Колас расказвае пра сябе

Слова перад пачаткам

Пойдзем па самай лепшай вуліцы беларускай сталіцы.

У той бок, дзе ўзыходзіць сонца.

За агароджай не так добрага густу, як страшэннай вагі, за плячыма акадэмічных будынкаў відна лапінка чорнагаловых хвой.

Вось туды нам і трэба кіравацца. Прачынім зялёную брамку. За дубамі, кедрамі і арэшнікам вочы прывечвае малады сад. Ён хоць і моцна тужыў, застаўшыся без гаспадара, але ж ніштавата падрос ад таго часу.

Сярод саду стаіць двухпавярховы дом. Невялікі, але дамок на яго ніяк не скажаш: не з малых чалавек жыў там.

Толькі чалавек гэты, як і ўсе вялікія, патрабаваў няшмат. I доўгі час туліўся ў папярэдніцы цяперашняга дома, цеснай і халоднай драўлянай хаце. Па імені напісанага ў ёй твора хату звалі рыбаковай…

З левай рукі ад уваходу распасцірае магутныя лапы раскідзісты вяз. У яго цяньку хаваецца лаўка. Тут Колас любаваўся воблакамі, размаўляў з сябрамі.

А зараз зазірнём у дом. На другім паверсе, проста са сходаў, рабочы яго пакой. Шафа з кнігамі, якія ён любіў, стол, за якім пісаў «На ростанях».

Каляндар назаўсёды спыніўся на лічбе расстання.

Не дапісаўся ліст…

Не дачыталася кніга…

Усё так, як было пры ім, калі знаёміў з новым раздзелам аповесці, расказваў смешнае здарэнне, гневаўся за нядбалую работу.

I, здаецца, добрыя карыя вочы дапытліва пазіраюць на ўвайшоўшага, нягучны ўсмешлівы голас пакрысе запаўняе пакой.

Колас расказвае пра сябе…

Хай будзе адвячорак.

Калі час летні, спусцімся пад вяз, калі ж на дварэ пасвіствае завея, застанёмся тут, у цёплым пакоі з невысокім акном.

Будзем слухаць…