Фантамас

XV Змова з вар’яткай

Як пісалася ў рэкламных праспектах, неўралагічная лячэбніца ў Пасі дапамагала людзям у стане ператамлення і пераўзбуджэння, а таксама хворым з больш сур’ёзнымі формамі псіхічнага расстройства. Гэтую клініку наведаў лекар з Англіі Свелдзінг.

— Што ў нас тут цікавага? — перапытаў лекар Перэ лекара Свелдзінга.— У мяне тут ёсць адна хворая, яна падыходзіць пад ваш артыкул пра галюцынацыі. Пані Рамбэр, сорак гадоў, манія праследавання, беспадстаўная боязь.

— Цікавы выпадак. Як яна зараз?

— Ёй лепш, а хворая лічылася безнадзейнай. Я нават даслаў ліст яе мужу, бо мушу атрымаць яго згоду, каб перавесці яе ў санаторый, але ён не адказаў. Баюся, што гэты Рамбэр не захоча забраць яе дамоў.

— Давайце наведаем яе,— сказаў лекар Свелдзінг.

У садзе на лаўцы сядзела немаладая жанчына і вышывала.

— Гэта пані Аліса Рамбэр,— прашаптаў лекар Перэ.— Яна ў мяне ўжо дзесяты год. Ёй паўсюль мроіліся забойцы. Але я здолеў паправіць яе псіхіку, цяпер гэта зусім іншая жанчына.

— Хвароба не вяртаецца да яе? — спытаў Свелдзінг.

— Не,— лекар Перэ падвёў госця да жанчыны.— Пані Рамбэр, гэта прафесар Свелдзінг. Ён прасіў пазнаёміць вас.

— Я рада пазнаёміцца з панам Свелдзінгам,— пані Рамбэр паднялася,— але адкуль ён ведае мяне?

— Пані Рамбэр,— прафесар апярэдзіў мясцовага доктара з адказам,— мы, вядома, нідзе раней не сустракаліся, але пан Перэ расказваў мне пра вас, выбачайце, што патурбаваў.

Аліса Рамбэр села і зноў вярнулася да вышыўкі, але раптам падхапілася.

— Хто мяне клікаў? Хто сказаў «Аліса»? Гэта ягоны голас! Прэч, забойца!

Аліса Рамбэр пусцілася наўцёкі. Лекар Перэ і медыцынская сястра Берта кінуліся яе лавіць, але яна, спрытная, як усе вар’яты, не давалася ў рукі.

— Я яго пазнала! Прэч, забойца!

— Не варта хвалявацца,— суцяшаў яе доктар Перэ.

— Фантамас! Фантамас! Пачвара! — крычала Аліса Рамбэр, паказваючы пальцам на прафесара Свелдзінга.

Берта ўзяла Алісу Рамбэр пад руку і павяла ў палату. Прафесар Свелдзінг супакоіў Перэ:

— Як гэта сумна, пан лічыў яе здароваю, а з ёю здарыўся сапраўдны прыпадак, невядома чым справакаваны. Я ж, здаецца, не падобны да забойцы?

— Пані лепш, вы супакоіліся? — спытала Берта ў пані Рамбэр.

Хворая паціснула плячыма:

— Каб ты ведала; як я перажываю, што не здолела стрымаць сябе. Але я хачу спытаць: ты сапраўды лічыш мяне вар’яткаю?

— Што ж пра гэта думаць... Пані такая ж хворая, як і я,— адказала сястра.

— Адкажы, калі ласка, за той час, што я знаходжуся тут, мая хвароба праявілася як-небудзь?

— Не, доктар Перэ лічыць пані здароваю.

— Я казала, што на мяне палююць. А калі я казала праўду? I калі мяне выправяць дадому, то праз колькі дзён я зноў апынуся ў вар’ятні?

— Гэтага не можа быць! — абурылася Берта.

— Паслухай, Берта, я нікому не казала, але спачатку я нават узрадавалася, калі мяне паклалі ў вар’ятню, тут я адчула сябе ў бяспецы. Але цяпер усё змянілася, я павінна адсюль знікнуць, але не на тое, каб вярнуцца дадому, да мужа.

— Куды ж пані пойдзе?

— Я вельмі багатая, Берта, вельмі! Я магу забяспечыць усё тваё далейшае жыццё. Дапамажы мне ўцячы адсюль, і я аддзячу! — сястра Берта паспрабавала вырвацца і ўцячы, але Аліса Рамбэр моцна трымала яе за руку.— Колькі табе трэба? Трыццаць тысяч, сорак?

Берта, ашаломленая гэтымі казачнымі для яе лічбамі, маўчала. Аліса Рамбэр зняла з пальца пярсцёнак з дыяментам і аддала яго сястры.

— Бяры, гэта аванс, і пачынай рыхтаваць мае ўцёкі.

Берта стаяла і не разумела, сон гэта ці ява.

— Якое багацце,— прашаптала яна.