Фантамас

XXIII Знікненне «Ланкастара»

Не кажучы ні слова, юнак зайшоў у кватэру і зачыніў за сабой дзверы.

— Што здарылася? — спытаў камісар.

— Трагедыя,— адказаў Жэром Фандор.— Загінуў мой бацька!

— Што ты кажаш? — здзівіўся камісар.— Эцьен Рамбэр загінуў?

Жэром Фандор паказаў Жуву газету, якую трымаў у руцэ.

— Чытайце,— вымавіў ён і паказаў артыкул на першай старонцы.

Буйны загаловак быў, відавочна, разлічаны на тое, каб спыняць увагу: «Вада! Агонь! Порах! 150 чалавек загінула!» Ніжэй падзагаловак удакладняў: «Затануў карабель «Ланкастар» ! »

— Пры чым тут твой бацька? Нічога не разумею,— здзівіўся Жуў.

— Пачытайце,— настойліва паўтарыў Жэром Фандор.

Юнак быў настолькі ўсхваляваны, што камісар вырашыў прачытаць артыкул:

«Толькі што здарылася яшчэ адно жахлівае няшчасце: параход «Ланкастар», які належаў кампаніі «Рэд Стар» і курсіраваў паміж Каракасам і Саўтгэмптанам, затануў з пасажырамі, як толькі выйшаў у мора і яшчэ знаходзіўся ў зоне бачнасці маяка. Выратаваўся толькі адзін чалавек з каманды. За выключэннем гэтага марака, уся каманда і ўсе пасажыры загінулі...

Не паспеў параход выйсці з порта, як на маяку ўбачылі, што ён разваліўся на кавалкі і праз імгненне знік у моры. У той жа час да яго накіраваліся караблі з порта. На жаль, яны прыплылі занадта позна.

Нашаму калегу з «Таймс» пашчасціла ўзяць інтэрв’ю ў выратаванага матроса. Яго прозвішча Джэксан. Вось што ён расказаў:

— Мы выйшлі з порта, і карабель пайшоў поўным ходам, мора было даволі спакойнае. Я нацягваў брызент над рубкай з багажом, раптоўна грымнуў выбух незвычайнае сілы, ён дагэтуль гучыць у маёй галаве. Узарвалася нешта ў грузавым труме. Гэта адзінае, што я магу сказаць дакладна. У той жа момант карабель разнесла на кавалкі. Калі апрытомнеў, то ўбачыў, што ляжу на вадзе. Цудам удалося схапіцца за выратавальны буй, як вы самі разумееце, у такім стане я наўрад ці ўсведамляў, што раблю, аднак інстынкт самавыратавання прымусіў мяне з усяе сілы трымацца за яго. Праз нейкі час мяне заўважылі і выратавалі».

Жуў адклаў газету.

— Што гэта азначае? Узарваўся карабель? Адкуль на пасажырскім параходзе порах? — Камісар убачыў спіс загінуўшых пасажыраў. — Сапраўды, тут напісана, што Эцьен Рамбэр лічыцца сярод пасажыраў першага класа. Дзіўна!

Жэром Фандор цяжка ўздыхнуў.

— Гэта цяжкі ўдар, і мне з ім ніколі не суладаць,— вымавіў ён.— Калі ў той дзень вы сказалі, што не лічыце мяне забойцам, мне трэба было сустрэцца з бацькам,— юнак ледзь стрымліваў сябе.

— Не перажывай,— Жуў паляпаў яго па плячы.— Трымайся, нягледзячы ні на што. Павер мне, перажываць яшчэ рана.

— Што вы маеце на ўвазе? Усё скончана...

— Мы не маем аніякіх доказаў, што твой бацька загінуў.

— Як? — здзівіўся Жэром Фандор.— Вы, відаць, няўважліва прачыталі артыкул? Там напісана, што выратаваўся толькі адзін матрос і няма аніякае надзеі знайсці яшчэ каго-небудзь пасля катастрофы.

— А раптам твайго бацькі не было на параходзе?

— Але ён лічыцца ў спісе пасажыраў.

Жуў нервова прайшоўся па пакоі.

— Кажу табе, не перажывай. Такія памылкі здараюцца. Можа, твой бацька і збіраўся плыць на «Ланкастары», але ў апошні момант перадумаў або яму нешта перашкодзіла.

Словы камісара здзівілі Жэрома Фандора.

— Пра што вы, пан камісар?

— Нічога пэўнага, але ты мусіш мне верыць. Магчыма, бацька твой жывы. Да таго ж у цябе ёсць яшчэ і маці,— камісар Жуў нечакана змяніў тэму.— Як ты знайшоў мяне тут, у Гурна?

— Выпадкова,— збянтэжыўся Жэром Фандор.

— Гэта не адказ!

— Я ішоў за вамі.

— Ішоў? — здзівіўся Жуў.

— Ад самага вашага дома.

— Скажы шчыра, ты сочыш за мною?

— Ну што, пан камісар, так! Я сачу за вамі штодня.

— Я гэтага не заўважаў,— здзівіўся Жуў.— Але нашто ты гэта робіш?

— Прашу дараваць мне,— сумеўся Жэром Фандор.— Цяпер гэта гучыць дзіўна... Я думаў — вы Фантамас!

— А з чаго ты ўзяў, што я Фантамас? — рассмяяўся камісар.

— Я паабяцаў сабе,— пачаў тлумачыць Фандор,— што абавязкова знайду чалавека, які сапсаваў мне жыццё. Але я ведаў, што Фантамас надзвычай спрытны злодзей. А мне вядомы толькі адзін такі хітры чалавек. Гэта вы, пан камісар.

— Сапраўды, цікава, тут ёсць логіка.

— Не, я больш не веру ў гэта. З таго часу, як вы ўвайшлі ў гэты дом. Фантамасу няма чаго шукаць у Гурна, таму што...

Юнак змоўк. Жуў пільна глядзеў на яго.

— Паслухай, Фандор, ты, як журналіст, неўзабаве зробішся лепшым крымінальным хранікёрам нашага часу, калі і надалей будзеш такі здагадлівы і знаходлівы! — Камісар Жуў нечакана пацягнуў яго за сабою.— Пайшлі ў Палац Правасуддзя. Мне трэба выклікаць па справе Гурна аднаго сведку.

Дождж, што ішоў з самае раніцы, нарэшце сціх. Мажардом Далон паглядзеў на неба, каб упэўніцца, што ён не пачнецца зноў, потым выйшаў з пакоя і паклікаў сына:

— Жак! Дзе ты?

— Тут! У майстэрні.

Праз колькі месяцаў пасля забойства маркізы дэ Лангрун баранеса дэ Вібрэ ўзяла Далона на працу і была задаволена ім. Ён пераехаў у флігель замка Керэль і, вядома, не мог падумаць, што лёс яго дзяцей неўзабаве зменіцца.

Баранеса па-сапраўднаму прывязалася да ягонай дачкі Элізабэт, да якой і Тэрэза Авернуа ставілася як да сяброўкі, і да Жака, якога лічыла вельмі разумным хлопцам. Яна не раз казала, што дапаможа знайсці яму ў жыцці сваю дарогу.

Разам з сынам Далон выйшаў у парк, але тут Жак спыніў яго:

— Тата, нас кліча паштар.

— Пан Далон,— звярнуўся да яго паштар,— гэта афіцыйны ліст, і я абавязаны аддаць яго вам асабіста.

— Кабінет судовых следчых? — здзівіўся Далон, калі разгарнуў бланк.— Хто мне можа пісаць з Палаца Правасуддзя?

Ён пачаў чытаць уголас:

— Пан Далон, я не маю часу выклікаць Вас праз судовага ўпаўнаважанага павесткай, таму прашу Вас тэрмінова, пажадана, не пазней чым паслязаўтра, прыехаць у Парыж і з’явіцца ў мой кабінет, бо мне неабходныя Вашыя сведчанні, каб завяршыць следства па справе, у выніках якой зацікаўлены і Вы самі. Прашу Вас прыхапіць усе без выключэння дакументы, якія перадаў Вам судовы сакратар пасля завяршэння разгляду справы маркізы дэ Лангрун.

— Ад каго ліст? — пацікавіўся Жак.

— Падпісаў Жэрмэн Фузілье.

Покуль паштар адпачываў, Далон напісаў у адказ такі тэкст тэлеграмы:

«Пану Жэрмэну Фузілье, судоваму следчаму. Парыж. Выязджаю заўтра, дванаццатага лістапада, цягніком на сем дваццаць увечары, у Парыжы буду а пятай раніцы. Час сустрэчы прызначце тэлеграмай. Гатэль «Фран Буржы», дом 152, вуліца дзю Бак».