Фантамас

XVIII Палонны і сведка

У шарым святле світанку мігатлівы ліхтар кідаў на зямлю брудна-жоўтае кола. Юнак зрабіў колькі крокаў... Але камісар Жуў схапіў яго за руку.

— Адказвай! Ты Шарль Рамбэр, і ты ж касірка Жанна?!

— Не разумею, пра што гаворка?

— Усё раскажаш! — усміхнуўся камісар.

Жуў спыніў начны фіякр, пасадзіў у яго юнака. Шэптам растлумачыў фурману, куды ехаць, і сеў сам.

Некаторы час камісар Жуў маўчаў, потым звярнуўся да юнака:

— Я ўпэўнены, ты — Шарль Рамбэр.

— Не, пан памыляецца,— запярэчыў той.— Шарль Рамбэр загінуў.

— Ты і гэта ведаеш? Чуў гэтае імя?

— Ну добра,— скарыўся юнак,— я — Шарль Рамбэр, і я — касірка Жанна! Але як вы пра гэта дазналіся? Пан прыйшоў у «Свінню святога Антона» арыштаваць мяне?

— Можа, і так.

— I куды цяпер, у турму?

— Ты занадта дапытлівы,— камісар паціснуў плячыма.

— Мы выехалі да Сены. Гэта мяне і непакоіць.

— Мы каля прэфектуры. Выбіраць табе не выпадае. Супраціўляцца не варта.

Фіякр спыніўся перад Спічастай Вежай, адзін выгляд якой палохае злодзеяў, бо праз яе браму можна трапіць адразу ў дзве турмы: «Кансьержэры» і «Дэпо»...

На ганак выйшаў паліцыянт.

— Пан камісар! Прывезлі здабычу? Гэты юнак ёсць у нашай картатэцы?

— Не,— перапыніў яго камісар Жуў тонам, які выключаў працяг размовы,— гэты юнак ніколі раней не быў у нас. Таму я і хачу, каб на яго завялі картку.

Покуль паліцыянт вымяраў Шарлеў рост, здымаў адбіткі пальцаў, камісар Жуў пайшоў у свой кабінет. Нарэшце дзяжурны паліцыянт прывёў Шарля Рамбэра.

— Ты ледзь стаіш на нагах,— спачувальна ўсміхнуўся камісар,— табе варта паспаць хаця б гадзіну.

Камісар завёў Шарля Рамбэра ў невялікі суседні пакой, дзе пераканаў яго легчы на канапу.

— Ні пра што не думай! Спі!

На калідоры камісар шэптам загадаў дзяжурнаму паліцыянту:

— Глядзіце за гэтым юнаком. Ён мой сябар. Але я не хачу, каб ён сышоў адсюль без майго дазволу. Зараз я мушу сустрэцца з адным чалавекам, а потым вярнуся зноў.

Перад кабінетам камісара ўжо чакаў наведвальнік.

— Я маю гонар бачыць камісара Жува?

— Менавіта так, а я — пана Жэрвэ Авантэна?

Наведвальнік устрывожыўся:

— Адкуль пан мяне ведае? Вы збіралі пра мяне звесткі?

Камісар усміхнуўся:

— Вядома. Мяне зацікавіла, чаму пан не адгукнуўся на абвесткі ў газетах, дзе я прасіў звярнуцца ў паліцыю ўсіх, хто дваццаць трэцяга снежня ўвечары выехаў з Парыжа пасажырскім цягніком на Люшон, першым класам.

— Вы сочыце за мною па даручэнні майго цесця? — збянтэжыўся Жэрвэ.

Камісар зарагатаў:

— Вы ездзілі ў Лімож да каханкі...

— Я не ведаў, што паліцыя цікавіцца прыватным жыццём.

— У мяне няма ніякага інтарэсу да вашага жыцця. Я хацеў бы атрымаць інфармацыю іншага характару.

У Жэрвэ Авантэна выцягнуўся твар.

— Не разумею, — прамармытаў ён.

— Я хачу, каб вы дакладна расказалі, як ехалі ў цягніку, як зайшлі ў вагон? Каго там бачылі? Я мяркую, што ў тую ноч вы ехалі разам з забойцам.

— Я сеў у цягнік у Верзоне, у вагон першага класа.

— Вагон быў з калідорам?

— Так, з калідорам, старой канструкцыі. Калі цягнік спыніўся, я знайшоў свой вагон і хацеў сесці ў купэ для тых, хто не курыць. Але тут была выбіта шыба. Давялося перайсці ў купэ для тых, хто курыць. Там на адной з паліц стаялі чамаданы і пакункі, але гаспадара не было. Я лёг на другую паліцу і неўзабаве заснуў. А свайго суседа я так і не пабачыў — калі выходзіў у Ліможы, яго зноў не было.

— Калі выходзілі, рэчы ляжалі на тым самым месцы? — спытаў камісар.

— Здаецца, так,— задумаўся Жэрвэ.

— Такім чынам,— падсумаваў камісар Жуў,— дваццаць трэцяга снежня вы ехалі ў вагоне першага класа цягніком Парыж — Люшон і бачылі ў вагоне нечы багаж, але самога пасажыра не бачылі. Магчыма, яго там і не было.

— Так, але як вы даведаліся, што я ехаў гэтым цягніком?

— Вы аддалі свой квіток кантралёру...