Фантамас

XXVIII Пасяджэнне суда прысяжных

Чарговы сведка скончыў даваць паказанні. Старшыня суда — радца д’Асторг, павярнуўся да судовага сакратара і загадаў:

— Запрасіце лэдзі Белсом!

Покуль сакратар выконваў загад, судовую залу агарнуў неспакой.

Усе самыя вядомыя парыжане імкнуліся трапіць на гэтае пасяджэнне. Менавіта зараз яны ўбачаць і выкажуць свае адносіны да злачынцы Гурна — забойцы лорда Белсома.

Пасля неабходных умоўнасцей сакратар зачытаў абвінаваўчае заключэнне. Але ў ім былі толькі ўсім вядомыя, апублікаваныя ў друку факты.

Допыт Гурна, які з дзіўнай абыякавасцю сядзеў на лаве падсудных, таксама нікога не зацікавіў.

У першы ж дзень следства Гурн прызнаў сваю віну, так што цяжка было дадаць што-небудзь істотнае. Уся энергія старшыні суда ішла на тое, каб удакладніць некаторыя факты з біяграфіі падсуднага. Ён імкнуўся высветліць матывы, якія прымусілі Гурна пайсці на такую рызыку, як наведванне палаца лэдзі Белсом, удавы ягонае ахвяры, менавіта гэта дазволіла камісару Жуву яго арыштаваць.

Затое паказанні лэдзі Белсом абяцалі высветліць шмат цікавага. Маладая ўдава ў доўгім жалобным строі, які падкрэсліваў яе прывабную паставу, выклікала ў прысутных непадробную зацікаўленасць і сімпатыю. Зала падрыхтавалася лавіць кожнае слова. Судовы сакратар правёў лэдзі Белсом да паўкруглай балюстрады пасярод залы насупраць судовай трыбуны.

— Здыміце пальчаткі,— загадаў сакратар і вымавіў сакраментальную фразу: — Кляніцеся казаць праўду, толькі праўду і нічога, апроч праўды. Кажыце без нянавісці і боязі,— і шэптам падказаў: — Адказвайце: «Клянуся!»

Лэдзі Белсом узняла правую руку ўгору і адказала дрыготкім, але чыстым і мілагучным голасам:

— Клянуся!

Судовы старшыня заўважыў хваляванне маладой жанчыны і загаварыў з ёю не так афіцыйна, як з астатнімі сведкамі:

— Супакойцеся, калі ласка. Мне прыкра, што я вымушаны распытваць пані, але таго вымагаюць святыя інтарэсы правасуддзя... Такім чынам, вы сапраўды лэдзі Белсом, удава, па нацыянальнасці англічанка, якая жыве ў Парыжы ва ўласным маёнтку ў Нэі?

— Так, пан старшыня.

— Калі ласка, павярніцеся і адкажыце нам, ці ведаеце вы чалавека, які знаходзіцца на лаве падсудных?

Падпарадкоўваючыся, лэдзі Белсом зірнула на Гурна і адказала:

— Так, гэта Гурн.

— Выдатна. Адкуль вы яго ведаеце?

— Пад час вайны з бурамі мой муж, лорд Белсом, знаходзіўся ў Трансваалі, а Гурн служыў там у войску сяржантам. Там мы і пазнаёміліся.

— Пані ведала яго блізка?

— Я зрэдку бачыла Гурна і выпадкова запомніла яго імя. З-за вялікай адлегласці ў сацыяльным паходжанні паміж намі не магло быць ніякіх сур’ёзных адносін.

— Сапраўды, Гурн быў звычайным сяржантам,— пагадзіўся старшыня,— аднак пасля вайны вы сустракаліся з падсудным?

— Так, выпадкова, пад час таго, як вярталіся ў Англію, мы плылі на адным параходзе.

— Лорд Белсом падтрымліваў адносіны з падсудным?

— Што тычыцца мяне, то — не, а муж, наколькі мне вядома, даручаў яму розныя справы.

— Добра, мы да гэтага вернемся, а зараз, калі ласка, адкажыце на такое пытанне: вы сустракаліся з Гурнам?

Пасля кароткіх разваг лэдзі Белсом адказала:

— Не, але ў той дзень, калі гэтага чалавека арыштавалі, я размаўляла з ім і нават не пазнала яго. Я не магла падумаць, што гэты валацуга — Гурн.

— Выбачайце за прамое пытанне,— працягваў допыт старшыня.— Дазволю сабе нагадаць, што вы пакляліся казаць праўду. Скажыце, вы кахалі свайго мужа?

Лэдзі Белсом не адразу здолела адказаць, але нарэшце вымавіла:

— Лорд Белсом быў нашмат старэйшы за мяне, пан старшыня... — I, баючыся, што яе недакладна зразумеюць, маладая жанчына дадала: — Тым не менш я вельмі паважала лорда Белсома. Нас шмат што звязвала.

На вуснах суддзі з’явілася іранічная ўсмешка.

— Пані здагадалася, нашто я спытаў пра гэта?

— Не.

— Ранейшыя сведкі паказвалі, быццам Гурн быў вельмі... э... захапляўся вамі?

— Я пра гэта не ведала. Яны манілі, пан старшыня!!!

— Калі ласка, запрасіце другі раз пані Дуланг, кансьержку Гурна,— загадаў старшыня.

Кансьержка зайшла ў залу і стала поруч з лэдзі Белсом.

— Пані Дуланг, раней вы паказвалі, што пан Гурн, жыхар вашага дома, час ад часу сустракаўся ў сваёй кватэры з невядомай жанчынай, сваёй каханкай. Вы нават сказалі, што зможаце яе пазнаць. Калі ласка, паглядзіце на гэтую жанчыну, ці не яна гэта?

Пані Дуланг пільна прыгледзелася да лэдзі Белсом.

— Цяжка сказаць. Можа, яна, а можа, і не.

Старшыня ўсміхнуўся.

— Пастарайцеся ўспомніць.

— Выбачайце, пан старшыня, але мне замінае яе чорны вэлюм.

Лэдзі Белсом адкінула свой жалобны вэлюм.

— Не, пан старшыня,— разгублена сказала кансьержка,— я не магу сказаць дакладна, гэтая жанчына ці іншая прыходзіла да яго...

— Але ўсё ж, як вам здаецца? — настойваў старшыня.

— Я паклялася казаць праўду і не маю права памыляцца: гэта магла быць яна, а магла быць і іншая жанчына!

Судовы старшыня параіўся з асэсарамі, пасля чаго спытаў у адваката, мэтра Барберу:

— Ці няма ў вас пытанняў да сведкі?

I падзякаваў лэдзі Белсом і кансьержцы.

Абвясцілі перапынак у пасяджэнні.