Фантамас

III Замкнёнае кола

Дэ Прэль, судовы следчы з пракуратуры Брыва, прыехаў у замак Бале.

— Пан Далон,— звярнуўся ён да мажардома,— прашу расказаць усе падрабязнасці. Як і калі знайшлі цела?

— Звычайна зранку,— распачаў мажардом,— я прыходжу да пані дэ Лангрун павітацца і атрымаць заданне на дзень. Гэтым разам я пагрукаў у дзверы і не пачуў адказу. Я пагрукаў мацней. Не разумею чаму, замест таго каб пайсці, я пхнуў дзверы... Мне цяжка пераказаць тое, што я адчуў, калі ўбачыў маю гаспадыню на падлозе нежывою, з жорстка перарэзаным горлам, на нейкі момант мне нават падалося, што галава яе адсечана...

— Гэта праўда, пан следчы,— пацвердзіў паліцыянт.— Забойства надзіва жорсткае. Раны жахлівыя...

— Нажавыя? — спытаў дэ Прэль.

— Няхай пан удакладніць сам,— паціснуў плячыма брыгадзір.

Следчы разам з мажардомам пайшлі ў спачывальню маркізы. Вялікі пакой быў абстаўлены старасвецкаю мэбляю. Па падлозе раскіданы паперы. Маркіза ляжала на падлозе. На ўсю шырыню шыі зеўрала шырокая рана.

— Жах,— прамармытаў дэ Прэль.

Ён агледзеў цела і зноў звярнуўся да Далона:

— У пакоі нічога не краналі?

— Нічога, пан следчы.

— I да сакрэтніка ніхто не падыходзіў? — удакладніў ён.

— Не, пан следчы.

— Маркіза трымала ў замку буйныя грошы?

Мажардом паціснуў плячыма.

— Мажліва, забойца і разлічваў, што пані дэ Лангрун захоўвала ў замку грошы, але ён не ўзяў нават пярсцёнкаў з начнога століка, відаць, яго нехта напалохаў.

— Акно было адчыненае? — спытаў следчы.

— Маркіза заўсёды спала з адчыненымі вокнамі,— адказаў мажардом.

Далейшы агляд вынікаў не даў, забойца не пакінуў ніякіх слядоў. Аднак дзверы на калідор зацікавілі дэ Прэля:

— Глядзіце, цікава: нехта напалову выкруціў шрубы з дзвярной засаўкі. Відаць, яе хацелі сарваць. Нябожчыца заўсёды замыкала дзверы на засаўку?

— Так! — адказаў Далон.

— Хто з прыслугі жыве ў замку?

— Мары — пакаёўка, Луіза — кухарка і аканом Эрвэ, але ўчора ён тут не начаваў. З дазволу маркізы хадзіў у вёску, але з умоваю, што ў замак вернецца толькі раніцаю. Нябожчыца была асцярожнаю жанчынаю, яна баялася, каб уночы ў замак хто не прабраўся.

— Пан сцвярджае,— удакладніў следчы,— што прымаліся ўсе меры перасцярогі, каб у замак ніхто не трапіў?

— Так, але здарылася, пан следчы, неверагоднае.

— Але забойца мог трапіць у замак удзень? Схавацца, а ноччу забіць. У пакоі гаспадыні сарвана засаўка, значыць, забойца трапіў праз гэтыя дзверы.

Дэ Прэль змоўк і задумаўся. У пакоі чулася толькі парыпванне гусінага пёрка.

— Значыць, уначы пад час злачынства ў замку былі толькі гаспадыня дэ Лангрун, яе ўнучка мадэмуазель Тэрэза, Шарль Рамбэр і дзве пакаёўкі. Я дакладна вас зразумеў?

— Так, пан следчы. Але схавацца ўдзень у замку практычна немагчыма. На кухні заўсёды хто-небудзь ёсць, там ніхто не пройдзе. А перад галоўным уваходам усю другую палову дня працавалі садоўнікі. Яны абавязкова б заўважылі незнаёмага чалавека. Астатнія ўваходы ў замак заўжды замкнёныя па загаду гаспадыні.— Мажардом развёў рукамі.

— I ўсё ж пані дэ Лангрун забілі.

— Не разумею, пан следчы,— мажардом Далон адказаў пасля нядоўгіх ваганняў.— Я гарантую, ніхто не мог трапіць у замак, а з іншага боку відавочна, што ані пан Шарль Рамбэр, ані Тэрэза, ані пакаёўкі не падыходзяць на ролю забойцы.