Над пляцам

Да бруку ляцелі крыжы і цвікі,

Сцягі караблёў і ўчарнелыя ванты.

Не чулі, не бачылі вартаўнікі,

Як сноўдалі злодзеі і спекулянты.

Якія там зданіліся караблі,

Якія там сны залацілі дакуку —

Як золата,

Рэчы патрэбны былі,

Што валам ляжалі на віцебскім бруку.

Нічыйныя рэчы —

Аполкі, цвікі,

Загуслы пакост і ўчарнелыя ванты.

Ля жорнаў пахропвалі вартаўнікі —

Па чысты памол беглі ўноч спекулянты.

...I вось абступаюць дабро талакой,

Нішто не прапусцяць,

Усё падымуць,

I нават цацкі зламанай якой

Яны беспрытульнікам не пакінуць.

А ўранні,

Калі завіруе базар,

А ў крамках яўрэйскіх запаляць аконцы,

Нагледзіцца гэты дарэмны тавар

На золата царскае і чырвонцы.

Цыраты, сурвэткі, алоўкі, цвікі

I двойчы ўжо тут называныя ванты

Купляе вядома хто — вартаўнікі,

I хто прадае не сакрэт — спекулянты.

Якое ў іх вока, якая рука...

Да іх падыходзяць з якімсьці пытаннем

Чырвонаармейцы з агітцягніка

I з блізкіх да Віцебска вёсак сяляне.

Дахаты пасунуцца вартаўнікі,

А ў нейкім закутку базарнага раю

Купляе Шагал малаток і цвікі

I слоікі з фарбамі выбірае.

Яму прапануюць найлепшы пакост,

Алей не з канопляў якіх, а з алівы,

Мядзведзеву шкуру і мамантаў хвост —

Звычайныя і незвычайныя дзівы.

Здзіўляюцца сонныя вартаўнікі,

Што ён выбірае з дарэмнага мноства

Цяжкі малаток, і даўгія цвікі,

I фарбы,

Разведзеныя пакостам.

А нейкі марак пра сваё распавёў —

Пра ванты пытае,

Што складзены бантам,

З эпохі якой

I з якіх караблёў?..

Але на яго не глядзяць спекулянты.

Смяецца марак з іх,

Нібыта з варон:

«Вам лётаць пядоўга над полем, над гаем...

Я ж часу не маю...

Чакае вагон —

Да Петраграда дарога даўгая».

«Не трэба вагона,— азваўся мастак,—

Ён горшы за гэтыя поўныя высі.

Я раю вам шчыра, таварыш марак,

Да Петраграда па небу прайсціся.

I з воблака,

З вечнай блакітнай гары

Убачацца вам,

Што не бачацца доле:

Чырвоныя віцебскія муры

I ўсё беларускае наваколле...»

У кожнай складанасці ёсць прастата,

Якая звычайнай работай завецца,

I хто зразумее хоць раз мастака —

Да сэрца свайго і душы дакранецца.

Марак зразумеў,

Хоць гара мараку

Не хвалі ці бераг —

Ды справа такая:

Пайшоў па блакітнаму ён цаліку —

Да Петраграда дарога даўгая...

Падобны мастак да таго цесляра,

Які абуджае драўляныя струны

У аканіцах, у браме двара,

У кроквах-праменнях,

Спрадвечных і юных.

У дужых руках малаток, і цвікі,

I фарбы,

Разведзеныя пакостам.

У позірку —

Вуліцы, вартаўнікі

I Віцьба з канём,

Што ляціць па-над мостам.

Шчаслівы, мастак пакідае базар,

А ў небе —

З тужліваю думкай лунае,

Што той нешчаслівы,

Хто вечны цясляр,

Бо еднасці з пекнай красою не мае.

Рамесніцтва —

Пошук таксама красы,

Ды гэтай красе не навек заставацца,

А той,

Што пазначана знакам мастацтва,

Праз лёсы людскія прайсці і часы.

Вярнуцца да Віцебска з клічам,

Які

Узвіхрыць будзённасці шэрыя транты:

«Не спіце, лянівыя вартаўнікі,

Бо сноўдаюць злодзеі і спекулянты!»