Новы дамавікамерон

16 — Попiк

У Попiкавых жылах цякла няруская кроў. Ён перажываў, хаця ў пашпарце стаяла даволi праваслаўная нацыянальнасць — беларус.

"Але ж не рускi, — сумневы тачылi Попiкаву душу. — Не вялiкi i не абраны. Так, драбяза, смецце, адным словам. I ўсё ж любiмы, блiзкi, родны! Але ж меншы, драбнейшы, другасны. I чаму беларус? Быў бы рускi, i не было б праблемаў. Цi тое толькi здаецца? Праблемы ж i ў рускага ёсць".

Попiк чакаў гасцей, наблiжаўся запознены праваслаўны Новы год, i ён збiраў на стол пачостку.

"Чарачкi, талерачкi, ножычкi, вiдэльцы, келiхi i сурвэтачкi, сурвэткi, сурвэтулечкi. — Попiк прытанцоўваў вакол святочнага стала. — Вiнегрэт — гэта добра з гарэлкаю. Вiнаград пойдзе з добрым вiном..."

Тым часам у варэльнi завiхалася Попiкава жонка, звычайная руская жанчына з круглым тварам i носам-бульбiнай. Яна засоўвала ў духоўку пiрог з курынымi трыбухамi — так званую няню.

"Цi прапячэцца няня? Цi не затоўста наклала бульбяное пюрэ? Бульбяны пiрог — заўсёды загадка. Прапячэцца? Не прапячэцца? Галоўнае, што мы прапяклiся, што саспелi i вярнулiся ва ўлонне нашай царквы. Хоць апiрышча знайшлося, i Попiк мой — дупiк мой — уладкаваўся ў епархiю друксакратаром. Гэта, як нi круцi, галоўная падзея ў мiнулым годзе. Не забыць бы за сталом сказаць што-небудзь у гонар праваслаўя... У, чорт кульгавы лысы!"

Запалка апякла пальцы.

Духоўка ўздыхнула i загула. А Попiк скончыў сервiраванне i ўладкаваўся адпачыць на галандскай канапе.

Попiкава жонка праз тоўстае шкло палюбавалася на няню, што займала пачэснае месца на блакiтнай блясе, скiнула фартух, апаласнула рукi i, зайшоўшы ў залу, прысела да мужа на канапу.

— Стол накрыты, — даў справаздачу рэдкабароды Попiк i заплюшчыў ялейныя вочкi.

— А ты лысееш, — стомленая iнтанацыя надала жончыным словам безапеляцыйнасцi.

"Лысею, старэю, марнею. — Попiк маўчаў i не адплюшчваў вачэй. — Не маладзею... Толькi ўсё адно на 9,5 гадоў нарадзiўся пазней за некаторых рускiх бульбаносак. I не гавару гэтага на свята, а мог бы. Вакол кожнага рускага стаяць 80 % ворагаў, i гэта ворагi з афiцыйнай статыстыкi. А колькi iх на самай справе? 101 %?"

Попiк пагладзiў свой светлы чубок.

Званок заспеў сям’ю на брунатнай канапе.

— Заходзьце, калi ласка, мае дарагiя, — гасцiнна запрасiла гаспадыня губатага госця i ягоную шыракаротую жонку.

Попiк зняў са сцяны паляўнiчую дубальтоўку, патрос у паветры i наставiў рулю на гасцей:

— Узбройваюся! Адны ўзбагачаюцца, другiя ўзбройваюцца...

— Ухваляю! — госць паправiў грабеньчыкам наплоеныя брыялiнам касмылi.

— Чэчэнцы ўзбройваюцца, таджыкi ўзбройваюцца, татары ўзбройваюцца... А чаму мы — рускiя — не павiнны трымаць у доме зброю? — Попiк працягнуў мiлiтарысцкую тэму i пасля першай чаркi. Асаблiвы нацiск рабiўся на злучэнне "мы — рускiя", хоць у пакоi прысутнiчала толькi адна руская жанчына, госцi ж належалi да габрэйскай нацыi.

— Правiльна, дубальтоўка нiкому не зашкодзiць, — падтрымаў iдэю ўзбраення прадстаўнiк старажытнага народа i аблiзаў лiловым языком блакiтнае падбароддзе. — Мусульмане наважылiся ў трэцiм тысячагоддзi кiраваць светам, а гэтага варварства дапускаць нельга. Я не жыдоўскi артадокс i вышэй за ўсе рэлiгii стаўлю рускую праваслаўную царкву, але iсламiсты — ворагi цывiлiзацыi. Дарэчы, я з жонкаю нядаўна пахрысцiўся. I ўсё дзякуючы вам, шаноўныя гаспадары.

Гаспадыня манерна заўсмiхалася.

"Габрэй, жыд, юда лiслiвы, — у думках зласлiўнiчаў Попiк. — Ну чаму даброты так няроўна накройваюцца, наразаюцца, накрышваюцца? Чаму габрэi абраны Богам народ? Чаму Ён пазначыў любоўю iх — насатых, губатых, лупатых i пархатых? А славян зусiм не заўважыў. Цi быў на Галгофе хоць адзiн славянiн? Чаму адным усё, а другiм — нiчога?"

— Няня згарэла! — закрычала гаспадыня i шуснула з-за стала ў варэльню, адкуль пацягнула гарэлай бульбаю.

На дапамогу кiнулiся i астатнiя балявальшчыкi. Пад вохi i ахi iнцыдэнт пагасiўся. На сярэдзiну стала паставiлi авальнае блюда з няняю. У келiхi i чаркi налiлiся хмельныя напоi. А румяная i крышку ўзбударажаная гаспадыня сказала наступнае:

— У святочную навагоднюю ноч я ўздымаю келiх за майго мужа. Я люблю яго не адзiн год, але апошнiм часам ён па-сапраўднаму здзiвiў мяне сваёй шчырай адданасцю царкве. I я вельмi хачу, каб у наступным годзе ягоная самаахвярнасць была заўважаная i ён заслужана атрымаў большую пасаду.

— За цябе, мой любы!

Келiхi гучна чокнулiся.

Попiк пачырванеў i наклаў сабе два вялiкiя скрылi падгарэлае нянi.

— А мы расу пашылi, — Попiкава жонка паставiла пусты келiх на льняны абрус. — Схадзi, надзень расу.

— Не ўяўляю яго ў расе, — шчыра выказалася габрэйка i ўкiнула курыны пупок у свой шырозны рот.

— Не варта нiкуды хадзiць. — Мужчынскую салiдарнасць праявiў сумнавокi габрэй, яму было няёмка глядзець на чырвонага гаспадара.

Пачырванеўшы, Попiк стаў падобны да маладога Ленiна.

— Другiм разам, — заслiбiзаваў ён. — Лепей раскажу вам пра Д’ябла, пра пякельнае чарноцце Люцыпара, пра Сатану. Думаеце, раса шылася дзеля кар’еры, дзеля цёплага месцейка? Маўляў, хрысцiяне з усяго свету будуць слаць у Беларусь гуманiтарную дапамогу, а я, апрануўшы расу, пачну крупы з кумпякамi пад прыпол хаваць. Зусiм не так. Я ў царкве апынуўся па загаду сэрца, пасля Божага знака. А вестка з нябёсаў была наступная... Неяк пад вясну, напрыканцы лютага, зайшоў да мяне Сусед па лесвiчнай пляцоўцы, як з лiфта выходзiш — дзверы леваруч. Але гэта неiстотна. Сутнасць у суседавай споведзi. Ён тады папрасiў паўшклянкi гарэлкi, каб апахмялiцца, i распавёў пра Люцыпара. Сусед сказаў: "Цёмны Князь заяўляецца штоночы. Ён прыходзiць i душыць мяне. Люцыпар выстаўляе са сцiснутых пудовых кулакоў даўжэзныя ўказальныя i сярэднiя пальцы i пачынае ўцiскаць iмi ў горла мой кадык. Я задыхаюся, задыхаюся i прахоплiваюся, але Люцыпар усё адно стаiць нада мною, ажно пакуль не перахрышчуся!"

Попiк ускiнуў падбароддзе i прадэманстраваў акт душэння.

— А чаму ён прыходзiў да цябе? — у вачах у госцi iскрыўся недавер.

— Не да мяне, а да суседа.

— Я не пра Д’ябла. Чаму Сусед прыйшоў?

— Дык гэта i быў Божы знак! — Попiк ганарлiва паглядзеў на прысутных. — Гэта i пазначыла тое, што я гатовы да чужой споведзi i магу адпускаць грахi. Да таго ж я i сам спытаўся ў Суседа, а чаму ён прыйшоў у мой дом. А той сказаў, што аднойчы, прахапiўшыся пад ранiцу, пачуў голас: "Iдзi да Аляксандра, раскажы яму пра Люцыпара. Ён выслухае, памолiцца i дапаможа".

Вось ён i апынуўся ў нашай варэльнi са сваiм аповедам пра Сатану. Я, шчыра прызнаюся, вельмi не люблю i баюся Д’ябла. Таму прыдбаў дубальтоўку. I малюся я з таго дня штовечар i шторанiцы. Сусед сказаў, што яму лягчэй, i Князь Цемры болей не наведваецца ў снах. Дарэчы, Сусед наш напярэдаднi Раства пахрысцiўся i зрабiў вялiкi падарунак царкве. Толькi я папрашу: нiкому нiколi нi паўслова пра д’яблавы наведваннi. Сусед страшэнна крыўдлiвы.

— А Люцыпар таксама абражаецца? — шыракаротая габрэйка напоўнiла келiхi i чаркi.

— Яшчэ больш абразлiвы за нашага Суседа, — запэўнiла Попiкава жонка.

Попiк кульнуў у сябе чарку i заперажываў: "I нашто пра Суседа расказваў? Якi чорт за язык цягнуў? Дарэмна адкрыўся. Праўду трэба хаваць як найглыбей. А я ўзяў i выклаў запавет чужым людзям, ды яшчэ i габрэям. Яны ж не паверылi. А разнесцi разнясуць па ўсiм Мiнску. I смяяцца будуць з маёй веры, з маёй наiўнасцi, з маёй нярускасцi... Што рабiць?"

Раптам Попiкавы перажываннi спынiў жончын сполах:

— Любы, ты зусiм зялёны! Табе кепска?

— Кепска? Ды я памiраю, — прамармытаў Попiк i, узняўшыся з-за стала, патупаў у прыбiральню.

У яго схапiла жывот i панесла страўнiк.

На унiтазе Попiк праседзеў больш за гадзiну.

Госцi сышлi.

Жонка прыбрала з навагодняга стала i, памыўшы посуд, легла адпачываць.

Попiк прыняў кантрастны душ i таксама лёг, але яму не спалася, розум займалi стракатыя думкi: "Трэба змагацца з Князем Цемры. I перш-наперш з ягонымi служкамi. Хоць бы кнiгi ва ўласным доме перагледзець... Колькi лiтаратараў крэмзала пад дыктоўку Цёмнага Князя? Процьма! I што асаблiва крыўдна, рускiх. А беларускiя пiсьменнiкi ўсе чыста Бога не любiлi. Заўтра ж з ранiцы ўсе кнiгi iншаверцаў у смеццеправод пушчу!"

З багахульнымi думкамi Попiк i заснуў, але не назаўсёды.

Ранiцай у Попiкаву кватэру прыцёгся Сусед з чарговай споведдзю пра Люцыпаравы кiпцюры. Толькi змучаны жыватом Попiк не стаў слухаць Суседа i не налiў яму паўшклянкi гарэлкi на пахмелку. Той малiў, але Попiк стаяў на сваiм. Сусед пакрыўдзiўся, азлiўся, схапiў са сцяны дубальтоўку i стрэлiў у здзiўлены Попiкаў тварык.

Кнiгi беларускiх i рускiх пiсьменнiкаў засталiся на палiцах.

15.12.1994