Клавуня, гэта я, твой Вася

АНАЛОГІЯ

Прабачце мне, грэшнаму, за чужыя словы. Я іх не ведаю, як і многія з вас, але ж "аналогія", і "дэрматалогія", "псіхологія", "лапата-логія" ды іншыя логіі і бязлогіі страшэнна ўзвышаюць ранг пішучага. Ну, дык чаму і я не магу заваяваць у людзей пашану вучонага?

Магу — не магу, але хачу. Вось таму і пішу аналогію.

Гэта было даўно, яшчэ да ІІ сусветнай вайны. Малы хлопчык пільнаваў яшчэ меншых дзяцей. Аднойчы гэтыя дзеці, змораныя летняй спёкай і плачам (з голаду), падвечар заснулі. Заснуў і апякун каля іх. Сон яго быў баязлівы ("каб не злавілі"). Калі ён сарваўся са сну, бачыць, сонца ўзыходзіць. Валасы на галаве дыба сталі: што бацькі нанач не вярнуліся з поля (мо іх дзе ваўкі з'елі?), што свінням не даў, што цялятка галоднае. Божа, што рабіць?! Заплакаў хлопчык са злосці на сябе. Дзеці няхай спяць, а я насамперш курэй з сяней выганю, падумаў, нарву зеля цялятку, разраблю свінням баўтухі.

Выганяе з сеняў квактуху, а тая слухацца не хоча, галубіць пад крыламі сваіх жоўценькіх дзетак. Тады ён яе за крылы і за парог. А тая назад у сені прэцца. Хлопца такая злосць узяла, што гатоў забіць упартую квактуху.

У гэты час на панадворак укаціўся воз, якім Карузелік прывёз з поля бацькоў. Хлопчык уцешыўся, убачыўшы свайго любімца Карузеліка. Але ніяк не мог зразумець, чаму бацькі ў полі начавалі.

Убачыўшы вазню сына з курыцай, бацька крыкнуў:

— Нашто курку выганяеш з сыены, то ж вэчур?

— Я іе нэ выганяю, оно заганяю, мігом схлусіў вісус, бо здагадаўся, што заснуў. Дастаўшы аблупцоўку, як кожны дзень, упэўніўся, што не памыляецца. І ўсё стала нармальна.

1968 год. Беласток. Былы хлапчук стаў мужчынам і атрымаў тэлеграму: "Сустракай прыедзем 15 чэрвеня раніцай. Іван"

У вызначаны дзень былы хлапчук (цяпер мужчына) паехаў на станцыю сустракаць гасцей. Выйшлі яны (муж з жонкай) з цягніка "падкошаныя" і замест гарачага прывітання горача мацюкаюць цягнік: сабатаж, спазніўся на цэлыя суткі!

— Не, Ваня, сёння цягнік прыехаў згодна з раскладам.

— Ну, што ты, дурня з мяне строіш. Цягнік спазніўся. І куды больш, чым на суткі!

— Што з табою, Ваня? (А ён, Ваня з жонкай пад "мухай").

— Як гэта што? Меў прыехаць учора раніцай, а прыехаў сёння вечарам!

Чалавек бачыць, цяжка будзе з госцьмі дамовіцца прапануе:

— Сядайце ў машыну, паедзем дадому, а то я спазнюся на работу.

— А ты што, сёння працуеш на другую змену?

— Не на першую.

— Дык як у вас працуюць? Ідзеш да працы нанач, а гаворыш, што на першую змену.

— Пабудзеш — пабачыш.

Завёз гасцей дадому, даў па чарцы спірту і паехаў да працы. Вечарам вярнулася з працы мая жонка (бо гэта было ў мяне), вярнуўся і я, а госці зразумець не могуць: вечарам прыехалі і цяпер зноў вечар?! Мы з жонкай хахочам, а яны пакрыўдзіліся.

Чэрвень, 1981 г. Чэхаславакія, Нашы будуюць электрастанцыю. Гадзіна 2000. Праз будаўнічую плошчу ідзе чалавек у касцы, які павінен сцерагчы галоўны ўезд. Глядзіць на свой гадзіннік і звяртаецца да мяне:

— Пане, колькі гадзін, бо хіба мой гадзіннік стаіць?

— Восем трыццаць, — адказваю.

А той раптам пачынае мацюкацца.

— Што здарылася? — цяпер я пытаю.

— Не, нічога, гэта наша ўнутраная справа, — адказвае.

— Унутраная, дык унутраная, — кажу, — але мо трэба вам у нечым дапамагчы? Вы так нервуецеся...

— Як тут спакойным быць, восем трыццаць, а змены няма. Павінна быць а сёмай! Што сталася, к... маць?

— А што вы змяняецеся вечарам? — пацікавіўся я, ведаючы, што змяняюцца раніцай.

— А што цяпер вечар? — пачырванеў член Службы аховы маёмасці.

— Ага! — засмяяўся я, здагадаўшыся, у чым справа. — Вечар, але наступнага дня — вы былі ў летаргіі.

— Што вы гаворыце, што здарылася?

— І здарылася тое, што ўсе выехалі на радзіму, а вас не маглі дабудзіцца.

Чалавек зразумеў, што жартую. З аблягчэннем вылаяўся ды пайшоў і ўключыў асвятленне дарожнага шлагбаума.

Вось вам і аналогія. Толькі цяпер за гэта не б'юць, а грошы плацяць. Малы заснуў змучаны і галодны, а Ваня ў Беластоку і рабочы ў Чэхіі напіўшыся страцілі пачуццё часу.

1981 г.