Сабакі Эўропы

Памяці інжынэра Гарына

Ніякай болей варажбы.

Больш не пішу. Не варагую.

Мне працу бы, мне службу бы,

Пляваць, каму і дзе. Любую.

Найлепш па лініі мэтро.

Наведваць могілкі ў Мантро,

Парыжы, Цурыху і Празе

Няцяжка й тут.

У кожным разе,

На Трактарным і на Аўтазе

Перачытаць “Уліс” па сказе —

Ist gut.

І ў вагонным цёмным задзе

Чуць мёртвых галасоў суладзьдзе

Зусім ня горшая з пакут.

Ніякай болей варажбы. Чытаць чужое, ды паціху.

Не давяраць старому псіху,

Што літарак насыпаў крыху

На мокры бок тваіх павек.

Пісаць? Забудзь дурное ліха.

Цяпер ты вольны чалавек.

...Але ў сьпінах тысяч кніг

Чуваць няўхвальнае зьдзіўленьне.

І вось аднойчы шэрым ценем

Ты прабіраешся між іх

І думаеш, што на буккросінг

Аддаць бы соцень сем ці восем.

А ў сьпінах кніг гарыць гардыня.

І заўтра тэлефон падыме...

Будзільнік злосна трубку кіне:

Служыць, служыць, служыць, служыць.

Пісаць самому — гэта выклік.

Пайдзі і вырві тыя іклы.

Ніякай болей варажбы,

Служы, служы, служы, служы.

Ты кажаш кнігам: гэта карма.

Усё тут марна, марна, марна.

А ў кватэры пах кнігарняў,

Табой пабачаных кнігарняў,

Табой памацаных кнігарняў,

Такіх спакусьлівых кнігарняў,

Яшчэ ня знойдзеных кнігарняў,

Усіх кнігарняў на Зямлі.

Пачуўшы іх нямы загад,

Хапаеш кніжку наўздагад,

“Она того, поверь, не стоит!” —

крычыць твой розум, he’s a poet,

На вокладцы — гіпербалоід,

Які сьціскае псіхапат.

Гары вы гарам, гарам, гарам.

Ты ўспомніў: Гарын,

Гарын,

Гарын.

Маньяк, дыктатар, інжынэр.

Васьмідзясятыя, таршэр...

Ня можа хлопчык даўгалыгі

Пагляду адарваць ад кнігі.

Пад енкі даўняй менскай сьцюжы

Да раніцы, да забыцьця...

А бацька служыць.

Маці служыць.

Народ увесь аддана служыць

Сваім багам, сваім чарцям.

Была б там кніга... так, чытво.

Ня По, ня Оэ і ня Во.

Стары дурны савецкі трылер...

“Засмаж іх сьвет на страшным грылі!” —

Ты іншы, іншы, не такі!

Але ў выгіне рукі

Гардыні торгалася вена:

Пагарда — зброя джэнтльмэна.

А ноч сканчаецца імгненна.

Сьняданак як нямая сцэна.

Партфэль, пінжак, абутак зьменны,

І Гарын рэжа ў жываце,

Сьмярдзіць крывёй у душным класе.

І цэлае жыцьцё ў запасе.

І суп чакае на пліце.

Я помню: школа ў тумане.

Плыве над партай млосным раньнем

Старэчы твар беларусіцы.

У тыя дні над Шабанамі,

Над выбітымі дыванамі

Палала вогнішча амбіцый.

Як сонца, як чырвоны гальштук.

Як Трэці і апошні Рым.

У навакольным сьвеце тым

Я чуў усе адценьні фальшу.

Гары вы гарам, гарам, гарам.

Я вырасту такім, як Гарын.

Я вырасту такім, як Гарын.

Праз “ы” пісацьму “шы” і “жы”.

Я марыў, марыў, марыў, марыў.

Я не баяўся іхнай кары.

Гары вы гарам, гарам, гарам!

Я ведаў, як мне трэба жыць.

Быць вольным, гордым і злапомным

І сьмертаносным жоўтым промнем

Шугаць па прыцемках фальшывых,

Знаходзіць іх дамы і шыбы —

І хай пячэ на пальцах скура,

Выхопліваць за тварам твар:

Пыхлівых самазваных гуру

Іх нудных лёкаяў панурых,

Што робяць з варажбы тавар —

І помсьціць за літаратуру.

Вучыцца ў майстроў памерлых.

Псаваць сабе і іншым нэрвы.

Падпальваць замкі і палацы,

Не прызнаваць ні рас, ні нацый.

Бурыць герархіі і пляны,

І, варажбою апантаны,

Заваяваць іх сьвет паганы

І даказаць, што ўсё ня так.

Што ты мастак,

мастак,

мастак.

Цябе памерлыя вучылі

Шукаць схаваных ран і шчылін,

Маліцца таленту і стылю

І промню, тонкаму, як ніць.

Варагаваць —

і варажыць.