Сабакі Эўропы

5.

А што, калі Нільс Хольгерсан не разьбіўся? Я чытаў некалі, што адна югаслаўская стуардэса ўпала з вышыні дзесяць тысяч мэтраў і засталася жывая. Зь Нільсам таксама адбыўся цуд. Ня першы ў ягоным жыцьці, але, відаць, апошні. Нільс трапіў на брызэнтавы навес, нацягнуты над нейкай вясковай крамай, брызэнт быў вайсковы, натаўскі, гаспадар купіў яго затанна ў аднаго штабіста. Цела Нільсава ляпнулася на яго, падскочыла і зноў ляпнулася, але ўжо зусім лёгка — не забудзем, што ягоная вага зрабілася такой, як раней, толькі перад самым прызямленьнем. Ён нічога не адчуваў, ён быў у шоку, гэты палёт у бездань выключыў ягоную сьвядомасьць, паставіў на паўзу — ягонае цела перавярнулася і пакацілася па схіле ўніз.

Ён адплюшчыў вочы ў поўнай цемры. Спачатку яму падалося, што ён проста прачнуўся дома, у куратніку — і Нільс спахапіўся, паспрабаваў падняцца, бо спужаўся, што калі бацька знойдзе яго тут, то западозрыць няладнае. Ён ужо даўно на яго скоса глядзеў, ягоны агромністы, русы, страшны, як рускі, бацька. У прысутнасьці бацькі Нільс ніколі не глядзеў на сваю гусачку, бо яму здавалася, што бацьку адразу зробіцца ясна, усё зробіцца ясна пра ягоную неўзаемную і ганебную любоў.

Цела Нільсава было такое балючае, што яму захацелася памерці. Ён застагнаў, па-даросламу, па-бальнічнаму, і ў цемры раптам адчынілася сьветлая пройма. Месяц зірнуў на яго і прамовіў жаночым голасам:

“Жывы, курва. Жывы, халера ясна. Матка Боска, што ж ты палез на той брызэнт?”

Месяц рабіўся ўсё бліжэйшы і бліжэйшы. І вось ён ужо сьлепіць вочы. Нільс хоча прыкрыць іх, падымае руку да твару — у руцэ заціснута нешта, і ён ня можа расчапіць пальцы. І тады ён дастае гэта зубамі, выцягвае, як бацька выцягваў папяросу з пачка.

Гэта пяро. Шэрае пяро. У зубах у Нільса тырчыць пяро, і ён адчувае ў роце смак сырой курыцы. Падаецца, яно жывое і зараз скажа знаёмым голасам:

“Не змагу? Не змагу-у-у... Хехе! Ды яшчэ як змагу! Ляцім! Я даўно марыў кінуць гэтае быдла і зьехаць у эміграцыю!”

Эмігра-а-ацыю. Так ён казаў, ягоны дзікі гусак, што некалі апынуўся сярод рабоў, ягоны баявы боінг, ягоны нязломны баец, мужны ваяр супраць прыроды і законаў аэрадынамікі. Нільс плача, не расьціскаючы пальцаў, і вольнай рукой дастае пяро з рота. Ён пасьпявае схаваць яго пад пахай, калі дужыя рукі, што пахнуць півам і бульбай, падымаюць яго і прыціскаюць да сябе.

“Кто ты естэсь?”