Сабакі Эўропы

7.

Можна было, вядома, набраць нумар проста ў маршрутцы: “Алё, добры дзень, гэта ад Аксаны Іванаўны, яе сын, яна прасіла вам пакет перадаць, дзе мы можам сустрэцца? Што? Добра, хорошо, гут, я говорю, я Оксаны Ивановны сын, мне вам тут один пакет передать нужно, куда подъехать?”

Можна было. Але халера на яго, на пакет і на Маму... — не, на Маму халеры ня трэба, я яе люблю... — а не люблю я званіць, калі мяне абляпілі людзі, хай яны і з чужога лета, не з майго, не люб­лю навязваць свой голас, сваё жыцьцё, свае клопаты. А ім вось пляваць. Яны бяз комплексаў: варта было маршрутцы вырвацца на прастору шашы, як усе падаставалі свае сьмяртэльныя смартфончыкі ды затараторылі ўроссып ды ўразнабой — ды ўсё пра сябе, пра тое, што даляцелі, што хутка будуць дома, ці што яшчэ доўга ня будуць, ці што проста ўсё нармальна, нармальна, нармалды, як адзін мой знаёмы кажа, з націскам на апошні склад, што было класна, а будзе яшчэ класьней, што надвор’е ў Мінску проста

зашибись

заебись

закусь

готовь, я уже в маршрутке сижу, скоро уви­димся —

і ўсім ім, па-мойму, проста трэба было абвясь­ціць сьвету, што яны ёсьць, ёсьць, і нічога ты з гэтым ня зробіш, таму цярпі, слухай і рабі выгляд, што нічога ня чуеш.

Вось і ня стаў я нікому званіць — падумаў, што на вакзал даеду, адтуль і пазваню, дамоўлюся, з вакзалу ў любую кропку даехаць лёгка, калі толькі не ва Ўручча, канешне, ці на Ўсход пакет адвезьці трэба, але гэта наўрад ці, вырашыў я — сам ня ведаю чаму.

Менск быў блізка, выстаўляў зь лесу плякаты, як далоні — маўляў, спасіба, ня нада мне вас, пасажыраў, ляціце міма, і мне хацелася, каб народ у маршрутцы заціх, хаця б на хвіліну. А калі ім усім так хочацца пагаварыць, можна ж зацягнуць разам нейкую песьню. Файна было б, калі б мы зараз усе грымнулі, хорам, па-заліхвацку, хітаючы галовамі, несьмяротны гіт:

“I am a passenger!“

Але яны ня ведаюць словаў. Я быў абсалютна пэўны, што ніхто ў гэтай маршрутцы ня ведае словаў Ігіпопавай песенькі. Затое радыё ведала, што ім да душы: не вешать нос, гардемарины, дурна ли жизнь иль хороша, вось гэта яны ведаюць, самі забылі, адкуль, але ведаюць, падсьпяваць могуць, а мне толькі рот раскрывай. На мове радыё ў маршрутцы гэта называецца: ностальгія. Калі дваццаць чалавек ціха падпяваюць носам:

“Едины парус и душа, судьба и родина едины”.

Маршрутка неслася ў Менск. Мы і праўда былі цяпер заадно: пот, подыхі, парус, душа, судьба, ро­дзіна, праўда, была розная, але дзе ты з самалёта сышоў, там і родзіна, такі закон лятучых людзей.

“Хорошо”, — сказаў нейкі гардэмарын гадоў пяцідзесяці: ён вывальваўся са сваёй бязрукай майкі, распаўзаўся, як валасатае жэле, ягоны пот струменіўся ў мяне па калене.

“А харашо жыць ешчо луччэ”, — абярнуўся нехта і засьмяяўся.

“Не вешать нос”, — нахіліўшыся, параіў мне гардэмарын, рускі госьць нашага гораду, мураўёў-невешатель беларускіх насоў, і тыцнуў добразычліва кулаком мне ў пакет.

Каля мэтро жэле выпаўзла, за ім павыскоквалі, як гарох, піражковыя жопы маіх спадарожнікаў, кашуля ліпла да скуры, кіроўца бразнуў дзьвярыма і санліва разваліўся на сядзеньні. Маршрутка, як на аўтапілёце, пакацілася па праспэкце, вось зараз даедзем да вакзалу, і там, у паўзмроку плятформы, я і пазваню... Пакет паваліўся мне пад ногі, я падняў яго і прыціснуў нагамі, гэты пакет быў як мяч, які мне трэба было сёньня загнаць у нейкую, невядомую мне пакуль што браму, я буду бегаць зь ім, абараняць, трымаць сваімі загарэлымі галёнкамі і худымі лыткамі, хаваць пад пахай, навальвацца ўсім целам, рэгбі — вось на што гэта падобна, рэгбі на паляне гораду, я супраць зборнай Менску, супраць двух мільёнаў чалавек, рэгбі пад рогат сонца, пад рокат трыбунаў, пад рык супернікаў — трэба яго пазбыцца, трэба забіць, занесьці за лінію іх лета — і як найхутчэй вярнуцца ў сваё. Бесклапотнае, беспакетнае, бястактнае, бескантактнае лета...

Маршрутка забегла трушком пад скляпеньні аўтавакзалу, я выйшаў, адчуваючы, як пашыраюцца поры — і толькі тады зразумеў, як там насамрэч горача, за граніцай ценю. Спыніўся, стаў за паўкроку ад пекла, трымаючы нагамі пакет, набраў нумар.

Занята. Занятыя людзі могуць сабе гэта дазволіць, а я не. У мяне лета, а ў іх лятучкі. У мяне летуценьні, а ў іх лютыя начальнікі, ляпы, ліпавыя пячаткі, люпус эст, люпанарый тут у вас, даляры, я ў долі, давай лапу. Дзелавыя людзі. Бля.

Ну і што. Хай сабе. Табе да іх што?

Самы час пасьнедаць, вырашыў я — і мы з пакетам зрабілі марш-кідок да чыгуначнага вакзалу, сонцам палімыя, пад таблё ледзь жывыя прыбеглі. І тут ужо абцерліся — ручкі ў пакета мокрыя, сьлізкія...

Чортаў пакет. Колькі яшчэ будзе цягнуцца гэтае руканьне?

Па эскалятары мы даехалі наверх, я ўзяў сабе два беляшы і каву. Абшчапіцельная саблазьніцельніца, не пытаючыся, разагрэла беляшы да тэмпэратуры, пры якой гіне ўсё жывое. Адчуваючы, як мае папілярныя лініі на падушачках пальцаў запякаюцца да цьвёрдай суцэльнай корачкі, я ўзяў аплаўлены пакет і прытуліўся да століка. Плексыг­лясавая сьценка — вось і ўсё, што аддзяляла мяне ад бездані. Якое ўсё ж зарумзанае слоўца: плексыгляс. А можа, і не плексыгляс гэта, а плястык? З чаго гэта ўсё зроблена, з чаго зроблены горад? Чаму ён не растае пры такой тэмпэратуры?

Вакзал пада мной гудзеў, як заводзкі цэх. Тут выраблялі нешта сакрэтнае, у лета не было сюды пропуску, вунь ягоны расчырванелы твар прыціскаецца да шкла. Беляшы ўсё ніяк не астывалі, я ўжо і каву выпіў, і зноў набраў нумар, і яшчэ раз: занята. Гудкі. Гуд. Зуб. Ім не кусаць, забаліць яшчэ.

Я люблю беляшы.

І люблю гуляць са словамі.

Я стаяў, чакаў, пакуль у майго сьняданку зьні­зіцца тэмпэратура, і думаў, што ніхто ў гэтым горадзе ня ўмее гуляць словамі так, як я.

Я мог гэта даказаць.

Ну вось: я люблю беляшы. Для мяне гэта гучыць прызнаньнем у любові ад грамадзяніна сонечнай сярэднеазіяцкай дэспатыі.

Да каго не дайшло, я не вінаваты.

І яшчэ раз набраць нумар. Сказаць: “Алё, здравствуйте, я от Оксаны Ивановны...”

Занята.

Я люблю беляшы.

Толькі вось бяляш цяпер ужо ня той. Асабліва на вакзале. Бледны пайшоў у Менску бяляш, нейкі мокры, нібы іх у лужыне вымочваюць. А ня мокры — дык падгарэлы. Шмат белага цеста, мала шэрага мяса. Усе крывяцца: як ты іх ясі? Гэта ж ня проста фаст-фуд, гэта беларускі вакзальны фаст-фуд, фу, што за пацучаціна ў тваім пачастунку? І яны маюць рацыю. Бяляш ужо ня той. Але я ведаю адзін хітрык: калі я ем бяляш, я ем успаміны. Успаміны пра сваю маладосьць, калі іх рабілі зь любоўю. Зь мясам, з добра прапечанага цеста і зь любоўю.

Нешта ня так з гэтай краінай. Тут усе чапляюцца за старое — але даўно развучыліся яго рабіць. Мёртвы фаст-фуд з савецкага Менску ня здольны замяніць сабой ні макдональдс, ні кейэфсі, але безь яго, савецкага фаст-фуду, тут немагчыма ўявіць сабе вакзал. Мы жарэм успаміны. І яны не канчаюцца. На вакзале нам хочацца ўспамінаў, апошні раз, зь мікрахвалёвай печкі, бо хто яго ведае, як яно павернецца, таму: мне ўспамін. З мая­нэзам. І кетчупам. І салфетачку не забудзьце.

Сасіска ў цесьце. Чабурэкі па-мінску. Беляшы. Піца з варанай каўбасой. Яны ляжаць за шклом вітрыны, халодныя і дасканалыя ў сваёй цэляфанавай пекнаце — яны падобныя да музэйных экспанатаў, застылых і чароўных, яны дайшлі да нас празь вякі. Мо таму прадавачка так зьдзіўляецца: што? Вы сказалі: бяляш? Няўжо вы будзе есьці музэйныя экспанаты? Вы што, ня бачыце? Рукамі ня трогаць!

“Хочаш? — кажу я пакету, падкідваючы на языку ўсё яшчэ гарачае мяса. — Ну, як хочаш”.

У пакетаў няма ўспамінаў. Яны — самі ўспа­міны.

Некалі я любіў прыяжджаць сюды, на чыгуначны вакзал, стары яшчэ, каб праводзіць цягнікі. Міжнародныя саставы: Масква-Бэрлін. Маск­ва-Амстэрдам. Масква-Варшава. Масква-Варна.­­­ Масква-Прага. Я тады быў студэнтам і часта пра­гульваў заняткі, прыходзячы сюды з пачкам “Союза-Аполлона”, сам юны, як Апалён, палонны гэтай дзіўнай краіны, адкуль, я ведаў, мне ніколі ня вырвацца. Я садзіўся на свой стракаты пакет з падручнікамі і канспэктамі і глядзеў, як адны шчасьліўцы загружаюць у вагоны свае чамаданы, начыненыя будучыняй і нечым яшчэ, мне яны ўсе здаваліся эмігрантамі, гэтыя менчукі, якія ехалі на захад, я нават думкі не дапускаў, што яны могуць вярнуцца. А іншыя шчасьліўчыкі, масквічыкі і масквічкі, дарагія расіяне, выходзілі пакурыць, паплёўвалі на нашую сьвятую зямлю. Дякую тобі, боже, що я не москаль. І дзякую табе за тое, што я нарадзіўся і жыў у буйным чыгуначным вузьле, горадзе, празь які ўжо амаль паўтара стагодзьдзя ўсё цячэ і цячэ чыгунка, наша другая рака.

Я набраў нумар.

Занятыя ж там, аднак, людзі. Вось жа Мама. Магла б пакінуць нешта апрача нумара. Не пры лучыне жывем.

Скайп? Lucy in the skype with diamonds... Вайбэр? Die Weiber. Lucy ist das Weib mit Diamanten.

Я схадзіў у прыбіральню і выліў сабе на патыліцу халоднай вады. А затым падхапіў пакет і выйшаў у пекла.